Υπάρχει νόημα στη ζωή;

Το νόημα της ζωής. Μια φράση που μπορεί να σημαίνει τα πάντα, μπορεί όμως να γίνει και μια καλοστημένη παγίδα. Οι άνθρωποι αναζητούν στη ζωή τους εναγωνίως ένα νόημα ακριβώς τη στιγμή που το έχουν χάσει ή όταν ξαφνικά απ’ το πουθενά τους ταράζουν δεκάδες μικρά ή μεγάλα προβλήματα. Η ζωή τότε ακριβώς αρχίζει και παίρνει νόημα και τι σημαίνει αυτό;

Θα ακουστεί παράδοξο αλλά μοιάζει σαν να θέλει η ζωή να της δώσομε σημασία ή να επαναπροσδιορίσουμε την αξία της. Μέχρι να συμβεί αυτό, κάθε άνθρωπος βαδίζει μέσα στις στιγμές απορροφημένος από μικρές ή μεγάλες απολαύσεις, επιδίωξη εφήμερων στόχων ενίοτε εστιάζοντας σε εξωτερικές αξίες που έχουν κατασκευαστεί κοινωνικά ή και ατομικά ανάλογα με τις επιθυμίες καθενός. Με την εσωτερική ομορφιά, με την αυτοβελτίωση της προσωπικότητας, ελάχιστοι ασχολούνται αν δεν έρθουν αντιμέτωποι με κάποιο δύσκολο πρόβλημα.

Τότε ξαφνικά η επίλυση του προβλήματος γίνεται σταθμός ζωής αλλά ταυτόχρονα διαπράττεται κι ένα ακόμη λάθος: Κανένα πρόβλημα δεν εμφανίζεται για να στρέψουμε το βλέμμα μας πάνω του και να ρουφήξει ολοκληρωτικά την ενέργειά μας, άσχετα αν εμείς κάνουμε ακριβώς αυτό. Οι κρίσιμες καταστάσεις όταν εμφανίζονται στη ζωή έρχονται για να μας ωθήσουν να αναζητήσουμε την άκρη μιας κλωστής που ξετυλίγεται μέσα μας, να βρούμε τη πληγή που αιμορραγούσε, δίχως να το αντιληφθούμε, να την θεραπεύσουμε και καθώς απαλείφουμε την αιτία που γέννησε το πρόβλημα να βελτιώνουμε συνεχώς την προσωπικότητα μας.

Ωστόσο και καθώς πολλοί στοχάζονται ποιο είναι το νόημα της ζωής, όταν έρθει η ώρα αυτής της εσωτερικής ερώτησης, μπορεί να ξεχάσουν να ζήσουν τη ζωή, να αφεθούν δηλαδή σε μια ατέρμονη αναζήτηση ενός νοήματος που τελικά βρίσκεται κάτω απ’ τη μύτη τους ή πολλές φορές δίπλα τους ή απέναντι τους και τους κοιτάει κατάματα.

Η φιλοσοφική αναζήτηση της ανθρώπινης ύπαρξης δε πρέπει να κατακτά όλα το μερίδιο της ζωής γιατί έτσι χάνεται το μέτρο. Το αληθινό νόημα της ζωής είναι ακριβώς αυτό: Το Μέτρο! Να μπορείς να ακροβατείς σε τεντωμένο σκοινί και να μη σε νοιάζει αν πέσεις, επειδή γνωρίζεις ότι όσες φορές και να πέσεις, αξία έχει να μπορείς να σηκωθείς. Να διαχειρίζεσαι τα λογής-λογής προβλήματα της ζωής ως επιδέξιος ζογκλέρ «παίζοντας» ταυτόχρονα με όλα αλλά δίχως να ξεχάσεις να ζεις.

Πόσο εύκολο είναι αυτό; Καθόλου εύκολο! Αλλά γιατί να είναι εύκολο κάτι που αξίζει πολύ; Άλλωστε ο βαθμός δυσκολίας κάθε επιτεύγματος είναι συνάρτηση της αξίας που προσδίδουμε σ’ αυτό το επίτευγμα. Συνεπώς όσα αξίζουν πολύ, «πρέπει» να είναι και δύσκολα στην απόκτησή τους. Ούτε αυτό όμως είναι απόλυτα αληθινό. Αυτό στο οποίο επιμένεις έχει τη τάση να αντιστέκεται αλλά ισχύει κι αντίστροφα: αυτό στο οποίο αντιστεκόμαστε, επιμένει.

Τα παραπάνω μπορούν να μας αποκαλύψουν ένα μυστικό της ζωής: Να μάθουμε να βαδίζουμε με τη ροή της ζωής και συγχρόνως με ευλυγισία και ορθολογισμό να δίνουμε εμείς ρυθμό και πορεία στη ροή της ζωής. Άλλωστε η ροή που μας αποκαλύπτεται κάθε φορά στη καθημερινότητα μας δεν είναι παρά αποτέλεσμα δικών μας επιλογών όσο κι αν δεν είμαστε σε θέση να θυμηθούμε πότε και πως στρίψαμε το πηδάλιο χαράσσοντας μια λανθάνουσα ρότα.

Υπάρχουν όμως και γεγονότα που δημιουργούνται εξαιτίας εξωτερικών αιτιών, όπως για παράδειγμα απώλεια αγαπημένων προσώπων, που καλούμαστε να διαχειριστούμε κι όχι μόνο τα ίδια τα γεγονότα αυτά καθαυτά αλλά και τις παρενέργειες που έχουν στη ζωή μας αυτές οι απώλειες, όπως η διαχείριση εκκρεμοτήτων που άφησαν πίσω τους οι άνθρωποι αυτοί, πράγμα που κάνει ακόμη πιο δύσκολο το έργο μας.

Στις περιπτώσεις αυτές το στοίχημα είναι άλλο: Να βρούμε την απάντηση σε μια σειρά ερωτημάτων: Πόσο υπεύθυνοι είμαστε εμείς για τη διευθέτηση αυτών των εκκρεμοτήτων; Που χάνεται ο εαυτός μας μέσα στη προσπάθεια; Τι προσπαθούμε να αποδείξουμε στον εαυτό μας μέσω αυτής τα προσπάθειας; Ποια προσκόλληση κατευθύνει την προσπάθεια μας; Σε ποιο βαθμό πρέπει να μας απορροφήσει αυτό το πρόβλημα και να μας αποκόψει από κάθε άλλη δράση στη ζωή; Είναι όλη μας η ζωή η διευθέτηση κι επίλυση προβλημάτων; Και το Μέτρο; Πού χάνεται το «παν μέτρο άριστο» της ζωής; Πού βρίσκεται η αντιστάθμιση και το ζύγι σε όλα αυτά;

Τελικά ποιο είναι το νόημα της ζωής; Να γίνουμε επιδέξιοι ζογκλέρ; Να μπορούμε να διαχειριζόμαστε πολλά ζητήματα ταυτόχρονα διατηρώντας τη ψυχική μας ισορροπία; Είναι αυτό εφικτό; Είναι αυτό υποχρέωση του ανθρώπου που επιθυμεί την εξέλιξή του; Είναι λοιπόν άλλη μια υποχρέωση; Όχι! Ο άνθρωπος δεν οφείλει να είναι υπό- κανενός χρέους. Έχει κάθε δικαίωμα να ζήσει τη ζωή του όπως επιθυμεί αρκεί να διάγει το βίο με σεβασμό σε κάθε ύπαρξη με δικαιοσύνη και ηθική.

Πέραν τούτων δεν οφείλει να δώσει λογαριασμό ούτε στον εαυτό του ούτε να αποδείξει τίποτε. Ηθική, Σεβασμός και Δίκαιο. Αυτοί είναι οι γνώμονες που χαράσσουν τον δρόμο προς την ευτυχία. Ωστόσο αιωρείται αναπάντητο ένα μεγάλο ερώτημα: Ποιος θα ορίσει τι σημαίνουν για τον καθένα οι τρεις παραπάνω έννοιες;

Τι είναι για μένα δίκαιο και ηθικό και σε ποια σημεία θίγει τον απέναντί μου; Η δικαιοσύνη ως σύστημα ενίοτε μας αφήνει με μια αίσθηση αδικίας παρά απόδοσης δικαίου και δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιος επιθυμεί να πάρει το δίκαιο στα χέρια του. Οι ισορροπίες γίνονται έτσι λεπτές και είναι δύσκολο να αποφανθούμε περί δικαίου ή αδίκου. Η συνείδησή μας μπορεί να γίνει ένας καλός δείκτης δικαίου ωστόσο κι εδώ έχουμε έλλειμμα αφού, όσο κι αν το επιθυμούμε, δε βρίσκονται όλοι οι άνθρωποι στο ίδιο επίπεδο συνειδητότητας.

Εν κατακλείδι αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να στραφούμε μέσα μας και να αναζητήσουμε εκεί το ορθό κριτήριο των δράσεων μας. Η ζωή, επιστημονικά αναπόδεικτα, έχει τη δυναμική αλλά και τη βούληση να αποδίδει τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και μ’ αυτό κατά νου θα πρέπει, ακόμη κι αν δεν θέλουμε να το πιστέψουμε, να αποδεχθούμε ότι η ζωή είναι δίκαιη όσο άδικα κι αν μας φέρεται, φαινομενικά, συχνά πυκνά. Αναγκαστικά θα πρέπει να δεχθούμε δυο αξιώματα μέχρι να είμαστε σε θέση να εξερευνήσουμε περισσότερο τους νόμους της ζωής: «Τίποτε δε γίνεται τυχαία» και «Η ζωή εμφανίζει στο καθένα ό,τι του αναλογεί για κάποιο λόγο με απόλυτη δικαιοσύνη».

Το νόημα της ζωής δεν είναι να βρούμε το νόημα της ζωής αλλά να τη ζήσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να απορρίψουμε κάθε τι που δεν μας εξυψώνει σε ανώτερες σφαίρες συνειδητότητας. Στο δρόμο προς τη ανύψωση θα εμφανιστούν ποικίλα μαθήματα και πολλοί εωσφόροι για να αφυπνίσουν τη συνείδησή μας να διευρύνουν τη κατανόησή μας και να μας προσδώσουν σοφία.

Θα συμπορευτούμε με προβλήματα, με θετικά κι αρνητικά συναισθήματα, θα σκοντάφτουμε, θα πέφτουμε, θα σηκωνόμαστε και θα συνεχίζουμε τη προσπάθεια αναζητώντας την εσωτερική γαλήνη. Όλα αυτά όμως μέσα στη ζωή, ζώντας κι απολαμβάνοντας τη ζωή λαμβάνοντας κάθε τι που μας προσφέρεται δίχως ενοχές δίχως σκέψη χρέους. Το μόνο χρέος που έχουμε είναι να γίνουμε Άνθρωποι κι αυτό τα περικλείει όλα.