ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Περὶ τοῦ στεφάνου (132-138)

[132] Τίς γὰρ ὑμῶν οὐκ οἶδεν τὸν ἀποψηφισθέντ᾽ Ἀντιφῶντα, ὃς ἐπαγγειλάμενος Φιλίππῳ τὰ νεώρι᾽ ἐμπρήσειν εἰς τὴν πόλιν ἦλθεν; ὃν λαβόντος ἐμοῦ κεκρυμμένον ἐν Πειραιεῖ καὶ καταστήσαντος εἰς τὴν ἐκκλησίαν βοῶν ὁ βάσκανος οὗτος καὶ κεκραγώς, ὡς ἐν δημοκρατίᾳ δεινὰ ποιῶ τοὺς ἠτυχηκότας τῶν πολιτῶν ὑβρίζων καὶ ἐπ᾽ οἰκίας βαδίζων ἄνευ ψηφίσματος, ἀφεθῆναι ἐποίησεν.

[133] καὶ εἰ μὴ ἡ βουλὴ ἡ ἐξ Ἀρείου πάγου τὸ πρᾶγμ᾽ αἰσθομένη καὶ τὴν ὑμετέραν ἄγνοιαν ἐν οὐ δέοντι συμβεβηκυῖαν ἰδοῦσα ἐπεζήτησε τὸν ἄνθρωπον καὶ συλλαβοῦσ᾽ ἐπανήγαγεν ὡς ὑμᾶς, ἐξήρπαστ᾽ ἂν ὁ τοιοῦτος καὶ τὸ δίκην δοῦναι διαδὺς ἐξεπέπεμπτ᾽ ἂν ὑπὸ τοῦ σεμνολόγου τουτουί· νῦν δ᾽ ὑμεῖς στρεβλώσαντες αὐτὸν ἀπεκτείνατε, ὡς ἔδει γε καὶ τοῦτον.

[134] τοιγαροῦν εἰδυῖα ταῦθ᾽ ἡ βουλὴ ἡ ἐξ Ἀρείου πάγου τότε τούτῳ πεπραγμένα, χειροτονησάντων αὐτὸν ὑμῶν σύνδικον ὑπὲρ τοῦ ἱεροῦ τοῦ ἐν Δήλῳ ἀπὸ τῆς αὐτῆς ἀγνοίας ἧσπερ πολλὰ προΐεσθε τῶν κοινῶν, ὡς προσείλεσθε κἀκείνην καὶ τοῦ πράγματος κυρίαν ἐποιήσατε, τοῦτον μὲν εὐθὺς ἀπήλασεν ὡς προδότην, Ὑπερείδῃ δὲ λέγειν προσέταξε· καὶ ταῦτ᾽ ἀπὸ τοῦ βωμοῦ φέρουσα τὴν ψῆφον ἔπραξε, καὶ οὐδεμία ψῆφος ἠνέχθη τῷ μιαρῷ τούτῳ.

[135] Καὶ ὅτι ταῦτ᾽ ἀληθῆ λέγω, κάλει τούτων τοὺς μάρτυρας.

ΜΑΡΤΥΡΕΣ.
[Μαρτυροῦσι Δημοσθένει ὑπὲρ ἁπάντων οἵδε, Καλλίας Σουνιεύς, Ζήνων Φλυεύς, Κλέων Φαληρεύς, Δημόνικος Μαραθώνιος, ὅτι τοῦ δήμου ποτὲ χειροτονήσαντος Αἰσχίνην σύνδικον ὑπὲρ τοῦ ἱεροῦ τοῦ ἐν Δήλῳ εἰς τοὺς Ἀμφικτύονας συνεδρεύσαντες ἡμεῖς ἐκρίναμεν Ὑπερείδην ἄξιον εἶναι μᾶλλον ὑπὲρ τῆς πόλεως λέγειν, καὶ ἀπεστάλη Ὑπερείδης.]

[136] Οὐκοῦν ὅτε τοῦτον τοῦ λέγειν ἀπήλασεν ἡ βουλὴ καὶ προσέταξ᾽ ἑτέρῳ, τότε καὶ προδότην εἶναι καὶ κακόνουν ὑμῖν ἀπέφηνεν. Ἓν μὲν τοίνυν τοῦτο τοιοῦτο πολίτευμα τοῦ νεανίου τούτου, ὅμοιόν γε, οὐ γάρ; οἷς ἐμοῦ κατηγορεῖ· ἕτερον δ᾽ ἀναμιμνῄσκεσθε. ὅτε γὰρ Πύθωνα Φίλιππος ἔπεμψε τὸν Βυζάντιον καὶ παρὰ τῶν αὑτοῦ συμμάχων πάντων συνέπεμψε πρέσβεις, ὡς ἐν αἰσχύνῃ ποιήσων τὴν πόλιν καὶ δείξων ἀδικοῦσαν, τότ᾽ ἐγὼ μὲν τῷ Πύθωνι θρασυνομένῳ καὶ πολλῷ ῥέοντι καθ᾽ ὑμῶν οὐχ ὑπεχώρησα, ἀλλ᾽ ἀναστὰς ἀντεῖπον καὶ τὰ τῆς πόλεως δίκαι᾽ οὐχὶ προὔδωκα, ἀλλ᾽ ἀδικοῦντα Φίλιππον ἐξήλεγξα φανερῶς οὕτως ὥστε τοὺς ἐκείνου συμμάχους αὐτοὺς ἀνισταμένους ὁμολογεῖν· οὗτος δὲ συνηγωνίζετο καὶ τἀναντί᾽ ἐμαρτύρει τῇ πατρίδι, καὶ ταῦτα ψευδῆ.

[137] Καὶ οὐκ ἀπέχρη ταῦτα, ἀλλὰ πάλιν μετὰ ταῦθ᾽ ὕστερον Ἀναξίνῳ τῷ κατασκόπῳ συνιὼν εἰς τὴν Θράσωνος οἰκίαν ἐλήφθη. καίτοι ὅστις τῷ ὑπὸ τῶν πολεμίων πεμφθέντι μόνος μόνῳ συνῄει καὶ ἐκοινολογεῖτο, οὗτος αὐτὸς ὑπῆρχε τῇ φύσει κατάσκοπος καὶ πολέμιος τῇ πατρίδι. Καὶ ὅτι ταῦτ᾽ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι τούτων τοὺς μάρτυρας.

ΜΑΡΤΥΡΕΣ.
[Τελέδημος Κλέωνος, Ὑπερείδης Καλλαίσχρου, Νικόμαχος Διοφάντου μαρτυροῦσι Δημοσθένει καὶ ἐπωμόσαντο ἐπὶ τῶν στρατηγῶν εἰδέναι Αἰσχίνην Ἀτρομήτου Κοθωκίδην συνερχόμενον νυκτὸς εἰς τὴν Θράσωνος οἰκίαν καὶ κοινολογούμενον Ἀναξίνῳ, ὃς ἐκρίθη εἶναι κατάσκοπος παρὰ Φιλίππου. αὗται ἀπεδόθησαν αἱ μαρτυρίαι ἐπὶ Νικίου, ἑκατομβαιῶνος τρίτῃ ἱσταμένου.]

[138] Μυρία τοίνυν ἕτερ᾽ εἰπεῖν ἔχων περὶ αὐτοῦ παραλείπω. καὶ γὰρ οὕτω πως ἔχει. πόλλ᾽ ἂν ἐγὼ ἔτι τούτων ἔχοιμι δεῖξαι, ὧν οὗτος κατ᾽ ἐκείνους τοὺς χρόνους τοῖς μὲν ἐχθροῖς ὑπηρετῶν, ἐμοὶ δ᾽ ἐπηρεάζων εὑρέθη. ἀλλ᾽ οὐ τίθεται ταῦτα παρ᾽ ὑμῖν εἰς ἀκριβῆ μνήμην οὐδ᾽ ἣν προσῆκεν ὀργήν, ἀλλὰ δεδώκατ᾽ ἔθει τινὶ φαύλῳ πολλὴν ἐξουσίαν τῷ βουλομένῳ τὸν λέγοντά τι τῶν ὑμῖν συμφερόντων ὑποσκελίζειν καὶ συκοφαντεῖν, τῆς ἐπὶ ταῖς λοιδορίαις ἡδονῆς καὶ χάριτος τὸ τῆς πόλεως συμφέρον ἀνταλλαττόμενοι· διόπερ ῥᾷόν ἐστι καὶ ἀσφαλέστερον ἀεὶ τοῖς ἐχθροῖς ὑπηρετοῦντα μισθαρνεῖν ἢ τὴν ὑπὲρ ὑμῶν ἑλόμενον τάξιν πολιτεύεσθαι.

***
[132] Ποιός από σας δεν γνωρίζει τον διαγραφέντα από τα μητρώα Αντιφώντα, ο οποίος επέστρεψε στην πόλη, αφού υποσχέθηκε στον Φίλιππο ότι θα κάψει τον ναύσταθμο; Όταν εγώ τον έπιασα να κρύβεται στον Πειραιά και τον οδήγησα ενώπιον της Εκκλησίας του Δήμου, αυτός ο φθονερός έβαζε τις φωνές και ωρυόταν ότι σε καιρό δημοκρατίας κάνω φοβερά πράγματα προπηλακίζοντας τους δύστυχους πολίτες και παραβιάζοντας το οικογενειακό άσυλο χωρίς ένταλμα έρευνας· έτσι πέτυχε να αφεθεί ελεύθερος.

[133] Και αν η Βουλή του Άρειου Πάγου, που αντιλήφθηκε το γεγονός και είδε ότι εσείς επιδείξατε απερισκεψία σε μια στιγμή που δεν έπρεπε, δεν άρχιζε τις έρευνες, δεν τον έπιανε και δεν τον έφερνε για δεύτερη φορά ενώπιόν σας, θα είχε ξεγλιστρήσει ο αχρείος αυτός μέσα από τα χέρια σας και γλιτώνοντας την τιμωρία θα φυγαδευόταν από αυτόν εδώ τον πομπώδη λογά. Αυτή τη φορά όμως εσείς τον βασανίσατε και τον εκτελέσατε, όπως έπρεπε βέβαια να κάνετε και με τον Αισχίνη.

[134] Γι᾽ αυτό, επειδή η Βουλή του Άρειου Πάγου ήξερε ότι αυτά είχαν γίνει τότε από αυτόν, όταν εσείς τον εκλέξατε με ψηφοφορία σύνεδρο προς υποστήριξη των δικαίων σας για το ιερό της Δήλου, εκλογή που έγινε από την ίδια άγνοια εξαιτίας της οποίας θυσιάσατε πολλά από τα κοινά συμφέροντα, όταν καλέσατε και εκείνη τη Βουλή και την καταστήσατε αρμόδια του πράγματος, αυτή αμέσως τον απέρριψε ως προδότη και ανέθεσε την υπεράσπιση στον Υπερείδη. Και μάλιστα πήρε την απόφαση αυτή με ψήφους από τον βωμό και καμιά ψήφος δεν δόθηκε σ᾽ αυτόν τον μιαρό.

[135] Και για να δείτε ότι αυτά που λέω είναι αληθινά, κάλεσε τους μάρτυρες για να τα επιβεβαιώσουν.

ΜΑΡΤΥΡΕΣ
[Ο Καλλίας από το Σούνιο, ο Ζήνων ο Φλυέας, ο Κλέων ο Φαληρέας και ο Δημόνικος από τον Μαραθώνα βεβαιώνουμε εκ μέρους όλων υπέρ του Δημοσθένη ότι, όταν κάποτε ο Δήμος εξέλεξε τον Αισχίνη εκπρόσωπο της πόλης στο συνέδριο των Αφικτιόνων για το ιερό της Δήλου, εμείς συνεδριάσαντες κρίναμε ότι ο Υπερείδης είναι πιο άξιος να μιλήσει για τα συμφέροντα της πόλης και έτσι στάλθηκε ο Υπερείδης].

[136] Έτσι, όταν η Βουλή απέρριψε αυτόν από την εκπροσώπηση της πόλης και την ανέθεσε σε άλλον, με την απόρριψη αυτή αποφάνθηκε ότι είναι προδότης και εχθρός σας.

Αυτή λοιπόν είναι η μία από αυτού του είδους τις πολιτικές πράξεις αυτού του άμυαλου ανθρώπου. Δεν μοιάζει με τις κατηγορίες που διατυπώνει εναντίον μου;

Θυμηθείτε όμως και άλλη μία. Όταν λοιπόν ο Φίλιππος έστειλε τον Πύθωνα τον Βυζάντιο και μαζί με αυτόν πρέσβεις εκ μέρους όλων των συμμάχων του σκοπεύοντας να ντροπιάσει την πόλη και να αποδείξει ότι αδικεί, τότε εγώ δεν έκανα πίσω μπροστά στον Πύθωνα, που είχε αποθρασυνθεί και σαν χείμαρρος ορμητικός καταφερόταν εναντίον σας· αντίθετα, σηκώθηκα και τον αντιμετώπισα και δεν πρόδωσα τα δίκαια της πόλης μας, αλλά αποκάλυψα ότι ο Φίλιππος αδικεί τόσο απροκάλυπτα, ώστε να σηκωθούν οι ίδιοι οι σύμμαχοι εκείνου και να το παραδεχτούν. Αυτός όμως υποστήριζε τον Φίλιππο και κατέθετε εναντίον της πατρίδας του ακόμη και ψέματα.

[137] Και ούτε αυτά του ήταν αρκετά, αλλά και πάλι ύστερα από αυτά πιάστηκε να συναντιέται με τον κατάσκοπο Ανάξινο στο σπίτι του Θράσωνα. Αναμφίβολα, όποιος συναντιόταν εντελώς κρυφά με τον απεσταλμένο από τον εχθρό και είχε μαζί του μυστικά διαβούλια, ο ίδιος αυτός από την πρώτη στιγμή ήταν από τη φύση του κατάσκοπος και εχθρός της πατρίδας του. Και για να δείτε ότι αυτά που λέω είναι αληθινά, κάνε μου τη χάρη και κάλεσε τους μάρτυρες.

ΜΑΡΤΥΡΕΣ
[Ο Τελέδημος του Κλέωνα, ο Υπερείδης του Καλλαίσχρου και ο Νικόμαχος του Διοφάντη βεβαιώνουν υπέρ του Δημοσθένη και έχουν ορκιστεί ενώπιον των στρατηγών ότι γνωρίζουν πως ο Αισχίνης, ο γιος του Ατρομήτου, ο Κοθωκίδης, συναντιέται νύχτα με τον Ανάξινο στο σπίτι του Θράσωνα και έχει μυστικά διαβούλια μ᾽ αυτόν, ο οποίος έχει αποδειχθεί ότι είναι κατάσκοπος του Φιλίππου. Οι μαρτυρικές αυτές καταθέσεις έγιναν επί άρχοντος Νικίου την τρίτη του Εκατομβαιώνα].

[138] Αν και έχω μύρια άλλα να πω γι᾽ αυτόν, τα παραλείπω, καθόσον το πράγμα έχει κάπως έτσι: Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά ακόμη από τα στοιχεία με τα οποία διαπιστώθηκε ότι αυτός υπηρετούσε τους εχθρούς και δυσφημούσε εμένα. Αλλά αυτά δεν τα θυμάστε ακριβώς ούτε και τα αντιμετωπίζετε με τη δέουσα αγανάκτηση· αντίθετα, από κάποια κακή συνήθεια έχετε δώσει μεγάλη εξουσία σε όποιον θέλει να βάζει τρικλοποδιές και να συκοφαντεί αυτόν που σας συμβουλεύει για τα συμφέροντά σας, ανταλλάσσοντας έτσι το συμφέρον της πόλης με την ηδονή και την ευχαρίστηση που αποκομίζετε από τις λοιδορίες. Γι᾽ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι πάντοτε πιο εύκολο και πιο ασφαλές για έναν δημόσιο άνδρα να πληρώνεται από τους εχθρούς εξυπηρετώντας τους παρά να πολιτεύεται παίρνοντας μια θέση υπέρ των συμφερόντων σας.