Σάββατο 3 Οκτωβρίου 2015

Επαναπρογαμματισμός του εγκεφάλου - Πώς βελτιώνονται οι κακές αναμνήσεις

Το περιοδικό «The New Yorker» παρουσίασε άρθρο του για την έρευνα νευροεπιστημόνων, σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί στον εγκέφαλο ο μηχανισμός της μνήμης. Το συμπέρασμά τους είναι ίσως η πιο ριζοσπαστική ανακάλυψη στην ιστορία της ψυχολογίας.
Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν πως η μνήμη του ανθρώπου λειτουργεί περίπου όπως το video ή όπως η μνήμη του υπολογιστή. Νομίζουν πως όταν θυμάσαι κάποια συγκεκριμένη εμπειρία, πατάς το play και ανακαλείς την ανάμνηση από τον σκληρό δίσκο του εγκεφάλου. Βάσει αυτής της εκτίμησης, η ανάμνηση είναι ζωντανή, χαρούμενη ή δυσάρεστη ανάλογα με το πώς εξελίχθηκαν τότε τα γεγονότα.
Τελικά όμως, τα πράγματα δεν είναι έτσι. Η μνήμη λειτουργεί με εντελώς διαφορετικό τρόπο, ο οποίος ανοίγει νέες διαστάσεις και προοπτικές. Όταν θυμάσαι κάτι δεν «ανακαλείς» μία ανάμνηση, αλλά δημιουργείς νέες συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων, αλλάζοντας ουσιαστικά τη δομή του εγκεφάλου.

Η μνήμη λοιπόν δεν είναι σαν να παίζει ο εγκέφαλος ένα παλαιότερο video, αλλά σαν να δημιουργεί ένα νέο. Όταν κάποιος θυμάται κάτι, το δημιουργεί ξανά στον εγκέφαλό του. Έτσι λοιπόν έχει τη δυνατότητα να το επεξεργαστεί και να το επηρεάσει. Με άλλα λόγια, οι αναμνήσεις υπόκεινται σε αλλαγές κάθε φορά που «παίζουν» στο μυαλό μας.
Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα, είναι εφικτό να γίνει ηθελημένη επεξεργασία των θλιβερών αναμνήσεων ώστε να απομακρυνθούν τα δυσάρεστα συναισθήματα. Πρόκειται για μία νέα θεραπεία που χρησιμοποιείται σε όσους πάσχουν από μετατραυματική διαταραχή.
Τι σημαίνει αυτό για εμάς
Η συμπεριφορά μας και η στάση μας απέναντι στα πράγματα – που είναι και οι δύο βασικοί παράγοντες που καθορίζουν την επιτυχία μας στη ζωή – εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εμπειρίες και τις αναμνήσεις μας. Για παράδειγμα, εάν έχετε βιώσει στο παρελθόν μία οδυνηρή εμπειρία αποτυχίας, το πιθανότερο είναι πως θα αποφεύγετε την ανάληψη ρίσκου, ακόμη κι αν πρόκειται για καλά υπολογισμένο κίνδυνο. Ομοίως, εάν στο παρελθόν είχατε βιώσει λαμπρές επιτυχίες, τότε το πιθανότερο είναι πως θα ρέπετε προς την ανάληψη κινδύνου, προκειμένου να βιώσετε ξανά το ίδιο συναίσθημα χαράς και ενθουσιασμού.
Η έρευνα αυτή όμως, δείχνει ότι μπορείτε να επηρεάσετε τις αρνητικές αναμνήσεις ώστε να μην είναι τόσο δυσάρεστες, αλλά και τις θετικές αναμνήσεις ώστε να σας δώσουν κίνητρο να προχωρήσετε.
Πώς αποδυναμώνονται οι κακές αναμνήσεις
Για να αφαιρέσετε τις δυσάρεστες πτυχές μίας ανάμνησης θα πρέπει να φέρετε στο μυαλό σας τη συγκεκριμένη εμπειρία και μετά να φανταστείτε ότι γίνεται συνεχώς πιο μικρή και θολή, σαν να την παρακολουθείτε ως θεατής από μία παλιά ασπρόμαυρη οθόνη. Στη συνέχεια προσθέστε πινελιές που αλλάζουν την ιστορία. Εάν για παράδειγμα θυμάστε μία περίπτωση κατά την οποία αποτύχατε σε μία παρουσίαση, δείτε το κοινό που σας παρακολουθούσε. Το κοινό γίνεται όλο και πιο μικρό και ασήμαντο, όπως το βλέπετε από την μικροσκοπική ασπρόμαυρη οθόνη. Κάντε το αυτό για δέκα λεπτά και θα διαπιστώσετε πως η δυσάρεστη αυτή ανάμνηση δεν πονάει πλέον τόσο πολύ.
Πώς θα ενισχύσετε τις καλές αναμνήσεις
Είναι σημαντικό οι καλές αναμνήσεις να ενισχυθούν και να χρησιμεύσουν ως κίνητρο. Για να το πετύχετε αυτό, επαναλαμβάνετε την ίδια πρακτική, αλλά αντίστροφα. Ανακαλείτε τη μνήμη όσο πιο ζωντανά μπορείτε και φαντάζεστε ότι τη βλέπετε από μία τεράστια γιγαντο-οθόνη με dolby surround σύστημα ήχου. Φανταστείτε όλες τις αισθήσεις στο μέγιστο, τα χρώματα είναι έντονα και οι ήχοι δυνατοί. Το πιο σημαντικό είναι να αυξήσετε την ένταση των θαυμάσιων συναισθημάτων που νιώσατε.
Πολλοί ψυχολόγοι και life coachers χρησιμοποιούσαν αυτή τη μέθοδο από ένστικτο, χωρίς να ξέρουν πραγματικά γιατί έχει αποτέλεσμα. Τώρα υπάρχει και επιστημονική εξήγηση.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου