Έχεις κοιταχτεί στον καθρέφτη;

Οι άνθρωποι λατρεύουν να κρίνουν. Τρελαίνονται να λένε μεγάλα λόγια, να δείχνουν με το δάχτυλο, να στιγματίζουν, να περιθωριοποιούν, να κατακρίνουν, να γελάνε… Από την άλλη νευριάζουν όταν κρίνονται. Αρχίζουν τα αυτάρεσκα τύπου “σ’ όποιον αρέσουμε”, παίρνουν το ύφος του αθώου λιθοβολημένου οσιομάρτυρα και κατεβάζουν το κεφάλι φορώντας την πανοπλία του υπεράνω. Αυτό όμως που ξεχνάνε πάντα οι άνθρωποι είναι πως κανείς, μα κανείς, δε νοιάζεται πραγματικά για την κριτική τους. Η κακία και η σπόντα δεν είναι κατόρθωμα, είναι η εύκολη λύση. Όταν μένουν μόνοι τους, δικαιολογούν τις πράξεις και τα λόγια τους ως ετοιμολογία και εξυπνάδα αλλά ακόμα και οι ίδιο καταλαβαίνουν τη μικρότητα των πράξεών τους. Απλά…την κάνουν γαργάρα και συνεχίζουν – και εσύ και αυτοί.

Σε έναν κόσμο που κινείται πάνω σε δύο άξονες, της αποδοχής και της κριτικής, οι άνθρωποι επιλέγουν σχεδόν πάντα να τείνουν να εφάπτονται στη δεύτερη, σαν ναρκωμένη γραφική παράσταση που δε λέει να ξεκολλήσει από το μηδέν. Ξέρουμε να κρίνουμε, και το ξέρουμε καλά γιατί μάθαμε να στηρίζουμε τη λογική και τα συναισθήματά μας στην προσπάθεια να αποφύγουμε την κριτική στους εαυτούς μας.

Μερικές φορές πάλι οι άνθρωποι κρίνουν γιατί είναι το μοναδικό πράγμα που μπορούν να κάνουν. Ό,τι και να κάνει κανείς, ακόμα και αν σκίσει τη θάλασσα στα δύο, πάντα θα βρεθεί κάποιος να παρατηρήσει πως είναι βρεγμένο το έδαφος. Είναι παράλογο αλλά είναι η ανθρώπινη φύση αυτή. Να κρυβόμαστε πίσω από το δαχτυλάκι μας και να χρησιμοποιούμε το άλλο για να δείξουμε τα στραβά (ή τα ακατανόητα σε εμάς) των άλλων.

Δε θα πω τις μπούρδες που λένε πάντα οι άνθρωποι σε σχετικά θέματα: «να κοιτάς τα δικά σου στραβά», «μην κρίνεις για να μην κριθείς» ή «να μη σε νοιάζει». Ξέρω πως όλα αυτά, σε έναν ουτοπικό κόσμο θα ήταν αυτονόητα. Ξέρω επίσης πως ζούμε σε έναν κόσμο πολύ μακριά από την ουτοπία αυτή και πως το μοναδικό πράγμα που μπορεί κανείς να ζητήσει από τους ανθρώπους είναι κατανόηση και ανοιχτό μυαλό: μην κρίνεις, ναι. Αλλά όχι για να μην κριθείς. Μην κρίνεις γιατί ποτέ δεν έχεις αρκετά στοιχεία για να το κάνεις. Δεν ξέρεις τη ζωή, τις εμπειρίες και τους πόθους του συνανθρώπου σου. Δεν έχεις αρκετές πληροφορίες για να αρχίσεις να καταδικάζεις. Αν δεν μπορείς ή δε θέλεις να επαινέσεις – και αυτό είναι δικαίωμά σου – τουλάχιστον, κράτα την άποψή σου για τον εαυτό σου. Γιατί το να ζει τη ζωή του ο άλλος όπως θέλει είναι δικό του δικαίωμα.

Γι’αυτό, την επόμενη φορά που θα θελήσετε (ή θα θελήσουμε, για να μη βγάζω την ουρά μου απ’ έξω) να κριτικάρουμε τη ζωή, τον τρόπο, τις επιλογές και τις επιθυμίες ενός ανθρώπου, θα πρότεινα να το σκεφτούμε καλύτερα. Γιατί κανείς δε μας ρώτησε –κανείς ποτέ δε μας ρωτάει– ποια είναι η άποψή μας. Και από τη στιγμή που ο άλλος δεν ενδιαφέρεται για την άποψή μας, η γνώμη ή η δική μας οπτική, δεν είναι παρά ένα κουτσομπολιό, μια κακία ή, πιο απλά, μια άποψη που δεν έχει καμία, μα καμία σημασία, ισχύ ή ενδιαφέρον.