ΠΛ Γοργ 526d–527e
(ΠΛ Γοργ 521a–527e: Στο τέλος του διαλόγου ο Σωκράτης αιτιολογεί τις ηθικές του επιλογές)
Η προσδοκία της μεταθανάτιας ανταμοιβής κίνητρο για ενάρετο βίο – Παραινέσεις του Σωκράτη προς τους συνομιλητές του.
ἐγὼ μὲν οὖν, ὦ Καλλίκλεις, ὑπό τε τούτων τῶν λόγων
πέπεισμαι, καὶ σκοπῶ ὅπως ἀποφανοῦμαι τῷ κριτῇ ὡς ὑγιε-
στάτην τὴν ψυχήν· χαίρειν οὖν ἐάσας τὰς τιμὰς τὰς τῶν
πολλῶν ἀνθρώπων, τὴν ἀλήθειαν ἀσκῶν πειράσομαι τῷ ὄντι
ὡς ἂν δύνωμαι βέλτιστος ὢν καὶ ζῆν καὶ ἐπειδὰν ἀποθνῄσκω
[526e] ἀποθνῄσκειν. παρακαλῶ δὲ καὶ τοὺς ἄλλους πάντας ἀνθρώ-
πους, καθ’ ὅσον δύναμαι, καὶ δὴ καὶ σὲ ἀντιπαρακαλῶ ἐπὶ
τοῦτον τὸν βίον καὶ τὸν ἀγῶνα τοῦτον, ὃν ἐγώ φημι ἀντὶ
πάντων τῶν ἐνθάδε ἀγώνων εἶναι, καὶ ὀνειδίζω σοι ὅτι οὐχ
οἷός τ’ ἔσῃ σαυτῷ βοηθῆσαι, ὅταν ἡ δίκη σοι ᾖ καὶ ἡ κρίσις
ἣν νυνδὴ ἐγὼ ἔλεγον, ἀλλὰ ἐλθὼν παρὰ τὸν δικαστήν,
[527a] τὸν τῆς Αἰγίνης ὑόν, ἐπειδάν σου ἐπιλαβόμενος ἄγῃ,
χασμήσῃ καὶ ἰλιγγιάσεις οὐδὲν ἧττον ἢ ἐγὼ ἐνθάδε σὺ
ἐκεῖ, καί σε ἴσως τυπτήσει τις καὶ ἐπὶ κόρρης ἀτίμως καὶ
πάντως προπηλακιεῖ.
Τάχα δ’ οὖν ταῦτα μῦθός σοι δοκεῖ λέγεσθαι ὥσπερ γραὸς
καὶ καταφρονεῖς αὐτῶν, καὶ οὐδέν γ’ ἂν ἦν θαυμαστὸν κατα-
φρονεῖν τούτων, εἴ πῃ ζητοῦντες εἴχομεν αὐτῶν βελτίω καὶ
ἀληθέστερα εὑρεῖν· νῦν δὲ ὁρᾷς ὅτι τρεῖς ὄντες ὑμεῖς, οἵπερ
σοφώτατοί ἐστε τῶν νῦν Ἑλλήνων, σύ τε καὶ Πῶλος καὶ
[527b] Γοργίας, οὐκ ἔχετε ἀποδεῖξαι ὡς δεῖ ἄλλον τινὰ βίον ζῆν
ἢ τοῦτον, ὅσπερ καὶ ἐκεῖσε φαίνεται συμφέρων. ἀλλ’ ἐν
τοσούτοις λόγοις τῶν ἄλλων ἐλεγχομένων μόνος οὗτος
ἠρεμεῖ ὁ λόγος, ὡς εὐλαβητέον ἐστὶν τὸ ἀδικεῖν μᾶλλον ἢ
τὸ ἀδικεῖσθαι, καὶ παντὸς μᾶλλον ἀνδρὶ μελετητέον οὐ τὸ
δοκεῖν εἶναι ἀγαθὸν ἀλλὰ τὸ εἶναι, καὶ ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ·
ἐὰν δέ τις κατά τι κακὸς γίγνηται, κολαστέος ἐστί, καὶ τοῦτο
δεύτερον ἀγαθὸν μετὰ τὸ εἶναι δίκαιον, τὸ γίγνεσθαι καὶ
[527c] κολαζόμενον διδόναι δίκην· καὶ πᾶσαν κολακείαν καὶ τὴν
περὶ ἑαυτὸν καὶ τὴν περὶ τοὺς ἄλλους, καὶ περὶ ὀλίγους
καὶ περὶ πολλούς, φευκτέον· καὶ τῇ ῥητορικῇ οὕτω χρηστέον
ἐπὶ τὸ δίκαιον ἀεί, καὶ τῇ ἄλλῃ πάσῃ πράξει. ἐμοὶ οὖν
πειθόμενος ἀκολούθησον ἐνταῦθα, οἷ ἀφικόμενος εὐδαιμο-
νήσεις καὶ ζῶν καὶ τελευτήσας, ὡς ὁ λόγος σημαίνει. καὶ
ἔασόν τινά σου καταφρονῆσαι ὡς ἀνοήτου καὶ προπηλακίσαι,
ἐὰν βούληται, καὶ ναὶ μὰ Δία σύ γε θαρρῶν πατάξαι τὴν
[527d] ἄτιμον ταύτην πληγήν· οὐδὲν γὰρ δεινὸν πείσῃ, ἐὰν τῷ ὄντι
ᾖς καλὸς κἀγαθός, ἀσκῶν ἀρετήν. κἄπειτα οὕτω κοινῇ
ἀσκήσαντες, τότε ἤδη, ἐὰν δοκῇ χρῆναι, ἐπιθησόμεθα τοῖς
πολιτικοῖς, ἢ ὁποῖον ἄν τι ἡμῖν δοκῇ, τότε βουλευσόμεθα,
βελτίους ὄντες βουλεύεσθαι ἢ νῦν. αἰσχρὸν γὰρ ἔχοντάς
γε ὡς νῦν φαινόμεθα ἔχειν, ἔπειτα νεανιεύεσθαι ὡς τὶ ὄντας,
οἷς οὐδέποτε ταὐτὰ δοκεῖ περὶ τῶν αὐτῶν, καὶ ταῦτα περὶ
[527e] τῶν μεγίστων ―εἰς τοσοῦτον ἥκομεν ἀπαιδευσίας― ὥσπερ
οὖν ἡγεμόνι τῷ λόγῳ χρησώμεθα τῷ νῦν παραφανέντι, ὃς
ἡμῖν σημαίνει ὅτι οὗτος ὁ τρόπος ἄριστος τοῦ βίου, καὶ τὴν
δικαιοσύνην καὶ τὴν ἄλλην ἀρετὴν ἀσκοῦντας καὶ ζῆν καὶ
τεθνάναι. τούτῳ οὖν ἑπώμεθα, καὶ τοὺς ἄλλους παρακα-
λῶμεν, μὴ ἐκείνῳ, ᾧ σὺ πιστεύων ἐμὲ παρακαλεῖς· ἔστι γὰρ
οὐδενὸς ἄξιος ὦ Καλλίκλεις.
ἐγὼ μὲν οὖν, ὦ Καλλίκλεις, ὑπό τε τούτων τῶν λόγων
πέπεισμαι, καὶ σκοπῶ ὅπως ἀποφανοῦμαι τῷ κριτῇ ὡς ὑγιε-
στάτην τὴν ψυχήν· χαίρειν οὖν ἐάσας τὰς τιμὰς τὰς τῶν
πολλῶν ἀνθρώπων, τὴν ἀλήθειαν ἀσκῶν πειράσομαι τῷ ὄντι
ὡς ἂν δύνωμαι βέλτιστος ὢν καὶ ζῆν καὶ ἐπειδὰν ἀποθνῄσκω
[526e] ἀποθνῄσκειν. παρακαλῶ δὲ καὶ τοὺς ἄλλους πάντας ἀνθρώ-
πους, καθ’ ὅσον δύναμαι, καὶ δὴ καὶ σὲ ἀντιπαρακαλῶ ἐπὶ
τοῦτον τὸν βίον καὶ τὸν ἀγῶνα τοῦτον, ὃν ἐγώ φημι ἀντὶ
πάντων τῶν ἐνθάδε ἀγώνων εἶναι, καὶ ὀνειδίζω σοι ὅτι οὐχ
οἷός τ’ ἔσῃ σαυτῷ βοηθῆσαι, ὅταν ἡ δίκη σοι ᾖ καὶ ἡ κρίσις
ἣν νυνδὴ ἐγὼ ἔλεγον, ἀλλὰ ἐλθὼν παρὰ τὸν δικαστήν,
[527a] τὸν τῆς Αἰγίνης ὑόν, ἐπειδάν σου ἐπιλαβόμενος ἄγῃ,
χασμήσῃ καὶ ἰλιγγιάσεις οὐδὲν ἧττον ἢ ἐγὼ ἐνθάδε σὺ
ἐκεῖ, καί σε ἴσως τυπτήσει τις καὶ ἐπὶ κόρρης ἀτίμως καὶ
πάντως προπηλακιεῖ.
Τάχα δ’ οὖν ταῦτα μῦθός σοι δοκεῖ λέγεσθαι ὥσπερ γραὸς
καὶ καταφρονεῖς αὐτῶν, καὶ οὐδέν γ’ ἂν ἦν θαυμαστὸν κατα-
φρονεῖν τούτων, εἴ πῃ ζητοῦντες εἴχομεν αὐτῶν βελτίω καὶ
ἀληθέστερα εὑρεῖν· νῦν δὲ ὁρᾷς ὅτι τρεῖς ὄντες ὑμεῖς, οἵπερ
σοφώτατοί ἐστε τῶν νῦν Ἑλλήνων, σύ τε καὶ Πῶλος καὶ
[527b] Γοργίας, οὐκ ἔχετε ἀποδεῖξαι ὡς δεῖ ἄλλον τινὰ βίον ζῆν
ἢ τοῦτον, ὅσπερ καὶ ἐκεῖσε φαίνεται συμφέρων. ἀλλ’ ἐν
τοσούτοις λόγοις τῶν ἄλλων ἐλεγχομένων μόνος οὗτος
ἠρεμεῖ ὁ λόγος, ὡς εὐλαβητέον ἐστὶν τὸ ἀδικεῖν μᾶλλον ἢ
τὸ ἀδικεῖσθαι, καὶ παντὸς μᾶλλον ἀνδρὶ μελετητέον οὐ τὸ
δοκεῖν εἶναι ἀγαθὸν ἀλλὰ τὸ εἶναι, καὶ ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ·
ἐὰν δέ τις κατά τι κακὸς γίγνηται, κολαστέος ἐστί, καὶ τοῦτο
δεύτερον ἀγαθὸν μετὰ τὸ εἶναι δίκαιον, τὸ γίγνεσθαι καὶ
[527c] κολαζόμενον διδόναι δίκην· καὶ πᾶσαν κολακείαν καὶ τὴν
περὶ ἑαυτὸν καὶ τὴν περὶ τοὺς ἄλλους, καὶ περὶ ὀλίγους
καὶ περὶ πολλούς, φευκτέον· καὶ τῇ ῥητορικῇ οὕτω χρηστέον
ἐπὶ τὸ δίκαιον ἀεί, καὶ τῇ ἄλλῃ πάσῃ πράξει. ἐμοὶ οὖν
πειθόμενος ἀκολούθησον ἐνταῦθα, οἷ ἀφικόμενος εὐδαιμο-
νήσεις καὶ ζῶν καὶ τελευτήσας, ὡς ὁ λόγος σημαίνει. καὶ
ἔασόν τινά σου καταφρονῆσαι ὡς ἀνοήτου καὶ προπηλακίσαι,
ἐὰν βούληται, καὶ ναὶ μὰ Δία σύ γε θαρρῶν πατάξαι τὴν
[527d] ἄτιμον ταύτην πληγήν· οὐδὲν γὰρ δεινὸν πείσῃ, ἐὰν τῷ ὄντι
ᾖς καλὸς κἀγαθός, ἀσκῶν ἀρετήν. κἄπειτα οὕτω κοινῇ
ἀσκήσαντες, τότε ἤδη, ἐὰν δοκῇ χρῆναι, ἐπιθησόμεθα τοῖς
πολιτικοῖς, ἢ ὁποῖον ἄν τι ἡμῖν δοκῇ, τότε βουλευσόμεθα,
βελτίους ὄντες βουλεύεσθαι ἢ νῦν. αἰσχρὸν γὰρ ἔχοντάς
γε ὡς νῦν φαινόμεθα ἔχειν, ἔπειτα νεανιεύεσθαι ὡς τὶ ὄντας,
οἷς οὐδέποτε ταὐτὰ δοκεῖ περὶ τῶν αὐτῶν, καὶ ταῦτα περὶ
[527e] τῶν μεγίστων ―εἰς τοσοῦτον ἥκομεν ἀπαιδευσίας― ὥσπερ
οὖν ἡγεμόνι τῷ λόγῳ χρησώμεθα τῷ νῦν παραφανέντι, ὃς
ἡμῖν σημαίνει ὅτι οὗτος ὁ τρόπος ἄριστος τοῦ βίου, καὶ τὴν
δικαιοσύνην καὶ τὴν ἄλλην ἀρετὴν ἀσκοῦντας καὶ ζῆν καὶ
τεθνάναι. τούτῳ οὖν ἑπώμεθα, καὶ τοὺς ἄλλους παρακα-
λῶμεν, μὴ ἐκείνῳ, ᾧ σὺ πιστεύων ἐμὲ παρακαλεῖς· ἔστι γὰρ
οὐδενὸς ἄξιος ὦ Καλλίκλεις.
***
Εγώ λοιπόν πιστεύω ακραδάντως εις όλα αυτά τα πράγματα και φροντίζω, όταν θα έλθη η ώρα, πώς θα παρουσιασθώ προ του δικαστού μου με όσον το δυνατόν υγιεστάτην την ψυχήν. Καταφρονών τας τιμάς των ανθρώπων, πολλοί των οποίων τας επιζητούν, και επιζητών την αλήθειαν ―και μόνον την αλήθειαν― προσπαθώ να είμαι όσον το δυνατόν τέλειος ―ασκών την αρετήν― και εν τη ζωή και, όταν έλθη η ώρα να πεθάνω, εν τω θανάτω. Και καθ' όσον ημπορώ, προτρέπω όλους τους άλλους ανθρώπους, προτρέπω δε και σε τον ίδιον, αντιθέτως προς τας συμβουλάς που μου δίδεις, να ακολουθήσης τούτο το είδος του βίου, επιζητών το βραβείον του αγώνος τούτου, του ωραιότερου εξ όσων υπάρχουν επί της γης· και σε επιτιμώ, διότι δεν είσαι ικανός να βοηθήσης τον εαυτόν σου, όταν έλθη ο καιρός της δίκης και της κρίσεως, περί των οποίων ωμίλουν προ ολίγου, όταν θα ευρεθής ενώπιον του δικαστού, του υιού της Αιγίνης, και θα είσαι εις τα χέρια του. Ω, τότε θα μείνης άναυδος, θα τα χάσης και θα τρέμης, (όπως εγώ εδώ, συ εκεί) και από σε θα εξαρτηθή, αν κανείς τότε θα σε ραπίση περιφρονητικώς εις το πρόσωπον, και εν πάση περιπτώσει θα υποστής παντός είδους ύβρεις και εξευτελισμούς. Ίσως σου φανούν όλ' αυτά σαν ένας μύθος, ένας μύθος από εκείνους που διηγούνται αι γραίαι και διά τούτο τα καταφρονείς. Ίσως θα είχομεν δικαίωμα να τα καταφρονήσωμεν, αν τυχόν ζητούντες, ηδυνάμεθα να εύρωμεν άλλα καλύτερα και αληθέστερα. Και τώρα βλέπεις: ενώ σεις είσθε τρεις, σοφώτατοι μεταξύ των συγχρόνων Ελλήνων, συ, ο Πώλος και ο Γοργίας, δεν ημπορείτε εν τούτοις ν' αποδείξετε ότι πρέπει να ζη τις κατ' άλλον τρόπον ή κατά τούτον, ο οποίος απεδείχθη ότι είναι ωφέλιμος και εις την άλλην (την πέραν του τάφου) ζωήν. Και ενώ κατά την διάρκειαν της συζητήσεως ―και κατά τας τρεις φάσεις αυτής― όλαι αι άλλαι θεωρίαι ανετράπησαν, μόνη αυτή παραμένει σταθερά και ακλόνητος, ότι δηλ. πρέπει να προφυλαττώμεθα και ν' αποφεύγωμεν μάλλον το αδικείν ή το αδικείσθαι και ότι ο άνθρωπος περισσότερον από οτιδήποτε άλλο πρέπει να φροντίζη να είναι ενάρετος, τόσον εις τον ιδιωτικόν του βίον, όσον και εις τον δημόσιον. Αν όμως γίνη κακός, έστω και κατ' ελάχιστον, υποπεσών εις αμάρτημα, πρέπει να τιμωρήται προς σωφρονισμόν, και τούτο είναι το δεύτερον αγαθόν, μετά το να είναι τις δίκαιος, να γίνη δίκαιος, αφού πληρώση την ποινήν της αμαρτίας του· και πάσαν κολακείαν ανάγκη ν' αποφεύγη και προς τον εαυτόν του και προς τους άλλους και προς τους ολίγους και προς τους πολλούς.
Και την ρητορικήν, καθώς και παν άλλο πράγμα, οφείλει να θέτη εις την υπηρεσίαν του δικαίου. Εάν λοιπόν δέχεσαι τας συμβουλάς μου, ακολούθησέ με εκεί όπου, όταν φθάσης, θα εύρης την αληθή ευδαιμονίαν, τόσον εν τη ζωή, όσον και εν τω θανάτω, καθώς απέδειξεν η συζήτησις αύτη. Και άφηνε να σε καταφρονούν οι άλλοι και να σε υβρίζουν ακόμη ως ανόητον, εάν θέλουν. Άφησε μα τον Δία, χωρίς να κινηθής από την θέσιν, να σου καταφέρουν εις το πρόσωπον το ατιμωτικόν εκείνο ράπισμα, διότι δεν έχεις να πάθης τίποτε το φοβερόν, αν πράγματι είσαι τέλειος ―ιδεώδης πολίτης― ασκών την αρετήν. Και έπειτα, αφού κατ' αυτόν τον τρόπον από κοινού ασκήσωμεν την αρετήν, τότε πλέον, αν νομίσωμεν ότι τούτο πρέπει να γίνη, ημπορούμεν ν' ασχοληθώμεν με τα πολιτικά πράγματα, ώστε οτιδήποτε μας φανή καλόν, τότε θα αποφασίσωμεν. Διότι τότε θα είμεθα εις καλυτέραν θέσιν να λάβωμεν μίαν απόφασιν παρά τώρα. Διότι είναι εντροπή, ενώ είμεθα οποίοι τώρα αποδεικνύομεν ότι είμεθα, έπειτα να κάνωμεν τους προπετείς και αλαζόνας (να παίζωμεν ρόλον προπετούς και αλαζόνος νέου), ωσάν να τα ηξεύραμεν όλα και ήμεθα σπουδαίοι, ημείς που δεν είμεθα σταθεροί εις καμίαν ιδέαν και οι οποίοι κινούμεθα μέσα εις ένα χάος αβεβαιότητος και ως προς τα σπουδαιότατα ζητήματα. Εις τοιούτον βαθμόν αμαθείας έχομεν φθάσει! Ας χρησιμοποιήσωμεν λοιπόν ως οδηγόν τον λόγον (την αλήθειαν), που προέκυψεν εκ της συζητήσεως ταύτης, ο οποίος αποδεικνύει ότι ο καλύτερος τρόπος του βίου συνίσταται εις την ενάσκησιν της δικαιοσύνης και της αρετής εν τη ζωή και εν τω θανάτω. Ας ακολουθήσωμεν λοιπόν τούτον. Και τους άλλους ας προτρέπωμεν, χωρίς να τους θέλγωμεν (να τους παραπλανώμεν) με εκείνους τους λόγους που συ μου αντέτασσες, και οι οποίοι είναι, Καλλικλή, απολύτως άνευ αξίας.
Εγώ λοιπόν πιστεύω ακραδάντως εις όλα αυτά τα πράγματα και φροντίζω, όταν θα έλθη η ώρα, πώς θα παρουσιασθώ προ του δικαστού μου με όσον το δυνατόν υγιεστάτην την ψυχήν. Καταφρονών τας τιμάς των ανθρώπων, πολλοί των οποίων τας επιζητούν, και επιζητών την αλήθειαν ―και μόνον την αλήθειαν― προσπαθώ να είμαι όσον το δυνατόν τέλειος ―ασκών την αρετήν― και εν τη ζωή και, όταν έλθη η ώρα να πεθάνω, εν τω θανάτω. Και καθ' όσον ημπορώ, προτρέπω όλους τους άλλους ανθρώπους, προτρέπω δε και σε τον ίδιον, αντιθέτως προς τας συμβουλάς που μου δίδεις, να ακολουθήσης τούτο το είδος του βίου, επιζητών το βραβείον του αγώνος τούτου, του ωραιότερου εξ όσων υπάρχουν επί της γης· και σε επιτιμώ, διότι δεν είσαι ικανός να βοηθήσης τον εαυτόν σου, όταν έλθη ο καιρός της δίκης και της κρίσεως, περί των οποίων ωμίλουν προ ολίγου, όταν θα ευρεθής ενώπιον του δικαστού, του υιού της Αιγίνης, και θα είσαι εις τα χέρια του. Ω, τότε θα μείνης άναυδος, θα τα χάσης και θα τρέμης, (όπως εγώ εδώ, συ εκεί) και από σε θα εξαρτηθή, αν κανείς τότε θα σε ραπίση περιφρονητικώς εις το πρόσωπον, και εν πάση περιπτώσει θα υποστής παντός είδους ύβρεις και εξευτελισμούς. Ίσως σου φανούν όλ' αυτά σαν ένας μύθος, ένας μύθος από εκείνους που διηγούνται αι γραίαι και διά τούτο τα καταφρονείς. Ίσως θα είχομεν δικαίωμα να τα καταφρονήσωμεν, αν τυχόν ζητούντες, ηδυνάμεθα να εύρωμεν άλλα καλύτερα και αληθέστερα. Και τώρα βλέπεις: ενώ σεις είσθε τρεις, σοφώτατοι μεταξύ των συγχρόνων Ελλήνων, συ, ο Πώλος και ο Γοργίας, δεν ημπορείτε εν τούτοις ν' αποδείξετε ότι πρέπει να ζη τις κατ' άλλον τρόπον ή κατά τούτον, ο οποίος απεδείχθη ότι είναι ωφέλιμος και εις την άλλην (την πέραν του τάφου) ζωήν. Και ενώ κατά την διάρκειαν της συζητήσεως ―και κατά τας τρεις φάσεις αυτής― όλαι αι άλλαι θεωρίαι ανετράπησαν, μόνη αυτή παραμένει σταθερά και ακλόνητος, ότι δηλ. πρέπει να προφυλαττώμεθα και ν' αποφεύγωμεν μάλλον το αδικείν ή το αδικείσθαι και ότι ο άνθρωπος περισσότερον από οτιδήποτε άλλο πρέπει να φροντίζη να είναι ενάρετος, τόσον εις τον ιδιωτικόν του βίον, όσον και εις τον δημόσιον. Αν όμως γίνη κακός, έστω και κατ' ελάχιστον, υποπεσών εις αμάρτημα, πρέπει να τιμωρήται προς σωφρονισμόν, και τούτο είναι το δεύτερον αγαθόν, μετά το να είναι τις δίκαιος, να γίνη δίκαιος, αφού πληρώση την ποινήν της αμαρτίας του· και πάσαν κολακείαν ανάγκη ν' αποφεύγη και προς τον εαυτόν του και προς τους άλλους και προς τους ολίγους και προς τους πολλούς.
Και την ρητορικήν, καθώς και παν άλλο πράγμα, οφείλει να θέτη εις την υπηρεσίαν του δικαίου. Εάν λοιπόν δέχεσαι τας συμβουλάς μου, ακολούθησέ με εκεί όπου, όταν φθάσης, θα εύρης την αληθή ευδαιμονίαν, τόσον εν τη ζωή, όσον και εν τω θανάτω, καθώς απέδειξεν η συζήτησις αύτη. Και άφηνε να σε καταφρονούν οι άλλοι και να σε υβρίζουν ακόμη ως ανόητον, εάν θέλουν. Άφησε μα τον Δία, χωρίς να κινηθής από την θέσιν, να σου καταφέρουν εις το πρόσωπον το ατιμωτικόν εκείνο ράπισμα, διότι δεν έχεις να πάθης τίποτε το φοβερόν, αν πράγματι είσαι τέλειος ―ιδεώδης πολίτης― ασκών την αρετήν. Και έπειτα, αφού κατ' αυτόν τον τρόπον από κοινού ασκήσωμεν την αρετήν, τότε πλέον, αν νομίσωμεν ότι τούτο πρέπει να γίνη, ημπορούμεν ν' ασχοληθώμεν με τα πολιτικά πράγματα, ώστε οτιδήποτε μας φανή καλόν, τότε θα αποφασίσωμεν. Διότι τότε θα είμεθα εις καλυτέραν θέσιν να λάβωμεν μίαν απόφασιν παρά τώρα. Διότι είναι εντροπή, ενώ είμεθα οποίοι τώρα αποδεικνύομεν ότι είμεθα, έπειτα να κάνωμεν τους προπετείς και αλαζόνας (να παίζωμεν ρόλον προπετούς και αλαζόνος νέου), ωσάν να τα ηξεύραμεν όλα και ήμεθα σπουδαίοι, ημείς που δεν είμεθα σταθεροί εις καμίαν ιδέαν και οι οποίοι κινούμεθα μέσα εις ένα χάος αβεβαιότητος και ως προς τα σπουδαιότατα ζητήματα. Εις τοιούτον βαθμόν αμαθείας έχομεν φθάσει! Ας χρησιμοποιήσωμεν λοιπόν ως οδηγόν τον λόγον (την αλήθειαν), που προέκυψεν εκ της συζητήσεως ταύτης, ο οποίος αποδεικνύει ότι ο καλύτερος τρόπος του βίου συνίσταται εις την ενάσκησιν της δικαιοσύνης και της αρετής εν τη ζωή και εν τω θανάτω. Ας ακολουθήσωμεν λοιπόν τούτον. Και τους άλλους ας προτρέπωμεν, χωρίς να τους θέλγωμεν (να τους παραπλανώμεν) με εκείνους τους λόγους που συ μου αντέτασσες, και οι οποίοι είναι, Καλλικλή, απολύτως άνευ αξίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου