Η λέξη gaslighting προέκυψε από την ταινία του 1944 με τίτλο Gaslight.
Η υπόθεση συνοψίζεται στις προσπάθειες ενός άνδρα να αποσπάσει από τη γυναίκα του
σημαντικά περιουσιακά της στοιχεία, ενώ ταυτόχρονα την κάνει να αμφισβητήσει τη λογική της, αρνούμενος γεγονότα, πράξεις και λόγια που της είπε.
Κάποιες ενδείξεις ότι βιώνει κανείς αυτού του είδους τη χειραγώγηση, είναι να του αρνούνται όσα θυμάται από μια συνομιλία ή ένα περιστατικό, να μην πιστοποιούν την εγκυρότητα των συναισθημάτων του, να τον αγνοούν όταν εκφράζει παράπονα, να τον αντιμετωπίζουν με ασέβεια.
«Δεν είναι έτσι», «δεν συνέβη ποτέ αυτό», «κατάλαβες λάθος», κι άλλες τέτοιες φράσεις που αμφισβητούν την πραγματικότητα που ζούμε, ενώ εισάγουν ως σωστή, τη θέση του χειριστικού συνομιλητή μας. Του λένε ότι είναι υπερβολικός, ότι πολύς κόσμος συμμερίζεται αυτήν την άποψη και ότι του αξίζει όσα ακούει, επειδή ο ίδιος τα προκαλεί. Ουσιαστικά του αρνούνται όλη του την πραγματικότητα, μέχρι να υποκύψει και να υιοθετήσει αυτήν που του προβάλλουν.
Το Gaslighting είναι ένα από τα πιο ύπουλα επικοινωνιακά τρικ χειραγώγησης, που χρησιμοποιούν κατά κόρον άνθρωποι χειριστικοί και τοξικοί. Το αποτέλεσμα αυτής της τακτικής στον άνθρωπο που τη δέχεται, είναι η βαθμιαία παραμόρφωση και διάβρωση της αίσθησης της πραγματικότητάς του.
«Δεν σε προσέβαλα, εσύ το φαντάστηκες γιατί είσαι υπερβολική/υπερευαίσθητη.»
«Είναι τρελό να το θέλεις αυτό. Κανένας φυσιολογικός άνθρωπος δεν το θέλει.»
«Αν νοιαζόσουν πραγματικά θα λειτουργούσες με αυτόν (τάδε, δείνα κλπ) τον τρόπο.»
Κι ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό.
Επιρρεπείς στο gaslighting, είναι άνθρωποι που έχουν κακοποιηθεί ή/και παραμεληθεί στο παρελθόν, επειδή αυτοί οι άνθρωποι έτσι κι αλλιώς δεν είναι σχεδόν ποτέ σίγουροι για το αν πρέπει να θυμώσουν, επειδή κάποτε, τους είπαν ότι αξίζουν την κακοποίηση.
Σιγά-σιγά, χάνεις την ικανότητα ν’ αναγνωρίζεις και να εμπιστεύεσαι την πραγματικότητα που βιώνεις, κι έτσι χάνεις τελικά και την ικανότητα να υπερασπίζεσαι τον εαυτό σου, ή να οριοθετείσαι όταν δέχεσαι κακοποίηση ή κακομεταχείριση. Η κατάσταση επιδεινώνεται όταν βρισκόμαστε σε συχνή επικοινωνία μ’ ένα τέτοιο άτομο, είναι δηλαδή γονέας, σύντροφος, στενός φίλος, εργοδότης, ή συνάδελφος.
Μετά από μακροχρόνια έκθεση σ’ αυτή τη συμπεριφορά, βρίσκουμε πολλές φορές τον εαυτό μας να υιοθετεί τη διαστρέβλωση κι εκτός της συγκεκριμένης σχέσης, και να αμφισβητούμε την ίδια μας την πραγματικότητα. Είναι άπειρες οι φορές που τα θύματα κακομεταχείρισης, ή κακοποίησης, αναφέρονται στα γεγονότα, με εκφράσεις του τύπου «σκέφτομαι όμως μήπως εγώ είμαι υπερβολικός/ή», «μπορεί και να μην είναι έτσι, αλλά εγώ τα σκέφτομαι έτσι.»
Ως αποτέλεσμα αυτής της συστηματικής ψυχικής κακοποίησης, οι άνθρωποι μπορεί να υποστούν νευρικό κλονισμό, να χάσουν την αυτοπεποίθησή τους, να βιώσουν κατάθλιψη, να χάσουν την αίσθηση της πραγματικότητας και να επιζητούν διαρκώς επιβεβαίωση από τους άλλους.
Τι μπορεί να κάνει κάποιος που υποπτεύεται ότι είναι θύμα συναισθηματικής χειραγώγησης;
Να διπλο-τσεκάρει την πραγματικότητα. Να μη δέχεται χωρίς επεξεργασία όσα του λέει ο άνθρωπος που φαίνεται ότι τον χειραγωγεί, αλλά να ζητά και τη γνώμη κάποιου άλλου, ίσως ενός φίλου, δασκάλου ή θεραπευτή.
Να επιμένει στη δική του πραγματικότητα, κρατώντας κατά νου ότι υπάρχουν πολλές οπτικές στη ζωή και η δική του έχει την ίδια αξία με των άλλων.
Τέλος, να θυμάται ότι κανείς δε μπορεί να τον κατηγορεί για τα συναισθήματά του.
Εμείς οι ίδιοι είμαστε που χρειάζεται να επικυρώνουμε τα συναισθήματά μας πρώτοι.
Έχουμε κάθε δικαίωμα να νιώθουμε όπως νιώθουμε. Ακόμα κι αν κάποιος επιμένει ότι, δεν είναι το θέμα αυτή η μικρή φωνή μέσα μας που διαμαρτύρεται για όσα λέγονται και γίνονται, είναι σημαντικό να θυμόμαστε, πάντα να είναι αυτή η φωνή το θέμα μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου