ΘΟΥΚ 8.47.1–8.51.3
(ΘΟΥΚ 8.47.1–8.59.1: Η δράση του Αλκιβιάδη στην Ιωνία) Μεθοδεύσεις του Αλκιβιάδη για προσεταιρισμό του Τισσαφέρνη και επιβολή ολιγαρχικού καθεστώτος – Η αντίδραση του Φρύνιχου
Οι Λακεδαιμόνιοι θέλησαν να δολοφονήσουν τον Αλκιβιάδη, ο οποίος πληροφορήθηκε τα σχέδιά τους και κατέφυγε στον σατράπη των παραλίων της Μ. Ασίας, τον Τισσαφέρνη, προσπαθώντας να κερδίσει την εμπιστοσύνη του. Ανάμεσα σε άλλα τον συμβούλευσε να φροντίζει να φθείρονται εξίσου οι Λακεδαιμόνιοι και οι Αθηναίοι, ώστε να μπορέσει στη συνέχεια ο Πέρσης βασιλιάς να τους επιβάλει την κυριαρχία του.
[8.47.1] Ὁ δὲ Ἀλκιβιάδης ταῦτα ἅμα μὲν τῷ Τισσαφέρνει καὶ
[τῷ] βασιλεῖ, ὢν παρ’ ἐκείνοις, ἄριστα εἶναι νομίζων παρῄ-
νει, ἅμα δὲ τὴν ἑαυτοῦ κάθοδον ἐς τὴν πατρίδα ἐπιθερα-
πεύων, εἰδώς, εἰ μὴ διαφθερεῖ αὐτήν, ὅτι ἔσται ποτὲ αὐτῷ
πείσαντι κατελθεῖν· πεῖσαι δ’ ἂν ἐνόμιζε μάλιστα ἐκ τοῦ
τοιούτου, εἰ Τισσαφέρνης φαίνοιτο αὐτῷ ἐπιτήδειος ὤν·
ὅπερ καὶ ἐγένετο. [8.47.2] ἐπειδὴ γὰρ ᾔσθοντο αὐτὸν ἰσχύοντα
παρ’ αὐτῷ οἱ ἐν τῇ Σάμῳ Ἀθηναίων στρατιῶται, τὰ μὲν
καὶ Ἀλκιβιάδου προσπέμψαντος λόγους ἐς τοὺς δυνατωτά-
τους αὐτῶν ἄνδρας ὥστε μνησθῆναι περὶ αὐτοῦ ἐς τοὺς
βελτίστους τῶν ἀνθρώπων ὅτι ἐπ’ ὀλιγαρχίᾳ βούλεται καὶ
οὐ πονηρίᾳ οὐδὲ δημοκρατίᾳ τῇ αὐτὸν ἐκβαλούσῃ κατελθὼν
καὶ παρασχὼν Τισσαφέρνην φίλον αὐτοῖς ξυμπολιτεύειν,
τὸ δὲ πλέον καὶ ἀπὸ σφῶν αὐτῶν οἱ ἐν τῇ Σάμῳ τριήραρχοί
τε τῶν Ἀθηναίων καὶ δυνατώτατοι ὥρμηντο ἐς τὸ καταλῦσαι
τὴν δημοκρατίαν. [8.48.1] καὶ ἐκινήθη πρότερον ἐν τῷ στρατοπέδῳ
τοῦτο καὶ ἐς τὴν πόλιν ἐντεῦθεν ὕστερον ἦλθεν. τῷ τε
Ἀλκιβιάδῃ διαβάντες τινὲς ἐκ τῆς Σάμου ἐς λόγους ἦλθον,
καὶ ὑποτείνοντος αὐτοῦ Τισσαφέρνην μὲν πρῶτον, ἔπειτα
δὲ καὶ βασιλέα φίλον ποιήσειν, εἰ μὴ δημοκρατοῖντο (οὕτω
γὰρ ἂν πιστεῦσαι μᾶλλον βασιλέα), πολλὰς ἐλπίδας εἶχον
αὐτοί θ’ ἑαυτοῖς οἱ δυνατώτατοι τῶν πολιτῶν τὰ πράγματα,
οἵπερ καὶ ταλαιπωροῦνται μάλιστα, ἐς ἑαυτοὺς περιποιήσειν
καὶ τῶν πολεμίων ἐπικρατήσειν. [8.48.2] ἔς τε τὴν Σάμον ἐλθόντες
ξυνίστασάν τε τῶν ἀνθρώπων τοὺς ἐπιτηδείους ἐς ξυνω-
μοσίαν καὶ ἐς τοὺς πολλοὺς φανερῶς ἔλεγον ὅτι βασιλεὺς
σφίσι φίλος ἔσοιτο καὶ χρήματα παρέξοι Ἀλκιβιάδου τε
κατελθόντος καὶ μὴ δημοκρατουμένων. [8.48.3] καὶ ὁ μὲν ὄχλος,
εἰ καί τι παραυτίκα ἤχθετο τοῖς πρασσομένοις, διὰ τὸ
εὔπορον τῆς ἐλπίδος τοῦ παρὰ βασιλέως μισθοῦ ἡσύχαζεν·
οἱ δὲ ξυνιστάντες τὴν ὀλιγαρχίαν, ἐπειδὴ τῷ πλήθει ἐκοί-
νωσαν, αὖθις κἀν σφίσιν αὐτοῖς καὶ τοῦ ἑταιρικοῦ τῷ πλέονι
τὰ ἀπὸ τοῦ Ἀλκιβιάδου ἐσκόπουν. [8.48.4] καὶ τοῖς μὲν ἄλλοις
ἐφαίνετο εὔπορα καὶ πιστά, Φρυνίχῳ δὲ στρατηγῷ ἔτι ὄντι
οὐδὲν ἤρεσκεν, ἀλλ’ ὅ τε Ἀλκιβιάδης, ὅπερ καὶ ἦν, οὐδὲν
μᾶλλον ὀλιγαρχίας ἢ δημοκρατίας δεῖσθαι ἐδόκει αὐτῷ οὐδ’
ἄλλο τι σκοπεῖσθαι ἢ ὅτῳ τρόπῳ ἐκ τοῦ παρόντος κόσμου
τὴν πόλιν μεταστήσας ὑπὸ τῶν ἑταίρων παρακληθεὶς κάτεισι,
σφίσι δὲ περιοπτέον εἶναι τοῦτο μάλιστα, ὅπως μὴ στασιά-
σωσιν· [τῷ] βασιλεῖ τε οὐκ εὔπορον εἶναι καὶ Πελοπον-
νησίων ἤδη ὁμοίως ἐν τῇ θαλάσσῃ ὄντων καὶ πόλεις ἐχόντων
ἐν τῇ αὐτοῦ ἀρχῇ οὐ τὰς ἐλαχίστας, Ἀθηναίοις προσθέμενον,
οἷς οὐ πιστεύει, πράγματα ἔχειν, ἐξὸν Πελοποννησίους, ὑφ’
ὧν κακὸν οὐδέν πω πέπονθε, φίλους ποιήσασθαι. [8.48.5] τάς τε
ξυμμαχίδας πόλεις, αἷς ὑπεσχῆσθαι δὴ σφᾶς ὀλιγαρχίαν,
ὅτι δὴ καὶ αὐτοὶ οὐ δημοκρατήσονται, εὖ εἰδέναι ἔφη ὅτι
οὐδὲν μᾶλλον σφίσιν οὔθ’ αἱ ἀφεστηκυῖαι προσχωρήσονται
οὔθ’ αἱ ὑπάρχουσαι βεβαιότεραι ἔσονται· οὐ γὰρ βουλή-
σεσθαι αὐτοὺς μετ’ ὀλιγαρχίας ἢ δημοκρατίας δουλεύειν
μᾶλλον ἢ μεθ’ ὁποτέρου ἂν τύχωσι τούτων ἐλευθέρους εἶναι·
[8.48.6] τούς τε καλοὺς κἀγαθοὺς ὀνομαζομένους οὐκ ἐλάσσω αὐτοὺς
νομίζειν σφίσι πράγματα παρέξειν τοῦ δήμου, ποριστὰς
ὄντας καὶ ἐσηγητὰς τῶν κακῶν τῷ δήμῳ, ἐξ ὧν τὰ πλείω
αὐτοὺς ὠφελεῖσθαι· καὶ τὸ μὲν ἐπ’ ἐκείνοις εἶναι καὶ
ἄκριτοι ἂν καὶ βιαιότερον ἀποθνῄσκειν, τὸν δὲ δῆμον σφῶν
τε καταφυγὴν εἶναι καὶ ἐκείνων σωφρονιστήν. [8.48.7] καὶ ταῦτα
παρ’ αὐτῶν τῶν ἔργων ἐπισταμένας τὰς πόλεις σαφῶς αὐτὸς
εἰδέναι ὅτι οὕτω νομίζουσιν. οὔκουν ἑαυτῷ γε τῶν ἀπ’
Ἀλκιβιάδου καὶ ἐν τῷ παρόντι πρασσομένων ἀρέσκειν
οὐδέν. [8.49.1] οἱ δὲ ξυλλεγέντες τῶν ἐν τῇ ξυνωμοσίᾳ, ὥσπερ καὶ
τὸ πρῶτον αὐτοῖς ἐδόκει, τά τε παρόντα ἐδέχοντο καὶ ἐς
τὰς Ἀθήνας πρέσβεις Πείσανδρον καὶ ἄλλους παρεσκευά-
ζοντο πέμπειν, ὅπως περί τε τῆς τοῦ Ἀλκιβιάδου καθόδου
πράσσοιεν καὶ τῆς τοῦ ἐκεῖ δήμου καταλύσεως καὶ τὸν
Τισσαφέρνην φίλον τοῖς Ἀθηναίοις ποιήσειαν. [8.50.1] γνοὺς δὲ
ὁ Φρύνιχος ὅτι ἔσοιτο περὶ τῆς τοῦ Ἀλκιβιάδου καθόδου
λόγος καὶ ὅτι Ἀθηναῖοι ἐνδέξονται αὐτήν, δείσας πρὸς τὴν
ἐναντίωσιν τῶν ὑφ’ αὑτοῦ λεχθέντων μή, ἢν κατέλθῃ, ὡς
κωλυτὴν ὄντα κακῶς δρᾷ, τρέπεται ἐπὶ τοιόνδε τι. [8.50.2] πέμπει
ὡς τὸν Ἀστύοχον τὸν Λακεδαιμονίων ναύαρχον ἔτι ὄντα
τότε περὶ τὴν Μίλητον κρύφα ἐπιστείλας ὅτι Ἀλκιβιάδης
αὐτῶν τὰ πράγματα φθείρει Τισσαφέρνην Ἀθηναίοις φίλον
ποιῶν, καὶ τἆλλα πάντα σαφῶς ἐγγράψας· ξυγγνώμην δὲ
εἶναι ἑαυτῷ περὶ ἀνδρὸς πολεμίου καὶ μετὰ τοῦ τῆς πόλεως
ἀξυμφόρου κακόν τι βουλεύειν. [8.50.3] ὁ δὲ Ἀστύοχος τὸν μὲν
Ἀλκιβιάδην ἄλλως τε καὶ οὐκέτι ὁμοίως ἐς χεῖρας ἰόντα
οὐδὲ διενοεῖτο τιμωρεῖσθαι, ἀνελθὼν δὲ παρ’ αὐτὸν ἐς Μα-
γνησίαν καὶ παρὰ Τισσαφέρνην ἅμα λέγει τε αὐτοῖς τὰ
ἐπισταλέντα ἐκ τῆς Σάμου καὶ γίγνεται αὐτὸς μηνυτής,
προσέθηκέ τε, ὡς ἐλέγετο, ἐπὶ ἰδίοις κέρδεσι Τισσαφέρνει
ἑαυτὸν καὶ περὶ τούτων καὶ περὶ τῶν ἄλλων κοινοῦσθαι·
διόπερ καὶ [περὶ] τῆς μισθοφορᾶς οὐκ ἐντελοῦς οὔσης μαλα-
κωτέρως ἀνθήπτετο. [8.50.4] ὁ δὲ Ἀλκιβιάδης εὐθὺς πέμπει κατὰ
Φρυνίχου γράμματα ἐς τὴν Σάμον πρὸς τοὺς ἐν τέλει ὄντας
οἷα δέδρακε, καὶ ἀξιῶν αὐτὸν ἀποθνῄσκειν. [8.50.5] θορυβούμενος
δὲ ὁ Φρύνιχος καὶ πάνυ ἐν τῷ μεγίστῳ κινδύνῳ ὢν διὰ τὸ
μήνυμα ἀποστέλλει αὖθις πρὸς τὸν Ἀστύοχον, τά τε πρό-
τερα μεμφόμενος ὅτι οὐ καλῶς ἐκρύφθη καὶ νῦν ὅτι ὅλον
τὸ στράτευμα τὸ τῶν Ἀθηναίων ἑτοῖμος εἴη τὸ ἐν τῇ Σάμῳ
παρασχεῖν αὐτοῖς διαφθεῖραι, γράψας καθ’ ἕκαστα, ἀτειχίστου
οὔσης Σάμου, ᾧ ἂν τρόπῳ αὐτὰ πράξειε, καὶ ὅτι ἀνεπίφθονόν
οἱ ἤδη εἴη περὶ τῆς ψυχῆς δι’ ἐκείνους κινδυνεύοντι καὶ
τοῦτο καὶ ἄλλο πᾶν δρᾶσαι μᾶλλον ἢ ὑπὸ τῶν ἐχθίστων
αὐτὸν διαφθαρῆναι. ὁ δὲ Ἀστύοχος μηνύει καὶ ταῦτα τῷ
Ἀλκιβιάδῃ. [8.51.1] καὶ ὡς προῄσθετο αὐτὸν ὁ Φρύνιχος ἀδι-
κοῦντα καὶ ὅσον οὐ παροῦσαν ἀπὸ τοῦ Ἀλκιβιάδου περὶ
τούτων ἐπιστολήν, αὐτὸς προφθάσας τῷ στρατεύματι ἐξάγ-
γελος γίγνεται ὡς οἱ πολέμιοι μέλλουσιν ἀτειχίστου οὔσης
τῆς Σάμου καὶ ἅμα τῶν νεῶν οὐ πασῶν ἔνδον ὁρμουσῶν
ἐπιθήσεσθαι τῷ στρατοπέδῳ, καὶ ταῦτα σαφῶς πεπυσμένος
εἴη, καὶ χρῆναι τειχίζειν τε Σάμον ὡς τάχιστα καὶ τἆλλα
ἐν φυλακῇ ἔχειν· ἐστρατήγει δὲ καὶ κύριος ἦν αὐτὸς πράσ-
σων ταῦτα. [8.51.2] καὶ οἱ μὲν τὸν τειχισμόν τε παρεσκευάζοντο
καὶ ἐκ τοῦ τοιούτου, καὶ ὣς μέλλουσα, Σάμος θᾶσσον
ἐτειχίσθη· αἱ δὲ παρὰ τοῦ Ἀλκιβιάδου ἐπιστολαὶ οὐ πολὺ
ὕστερον ἧκον ὅτι προδίδοταί τε τὸ στράτευμα ὑπὸ Φρυνίχου
καὶ οἱ πολέμιοι μέλλουσιν ἐπιθήσεσθαι. [8.51.3] δόξας δὲ ὁ Ἀλκι-
βιάδης οὐ πιστὸς εἶναι, ἀλλὰ τὰ ἀπὸ τῶν πολεμίων προειδὼς
τῷ Φρυνίχῳ ὡς ξυνειδότι κατ’ ἔχθραν ἀνατιθέναι, οὐδὲν
ἔβλαψεν αὐτόν, ἀλλὰ καὶ ξυνεμαρτύρησε μᾶλλον ταὐτὰ
ἐσαγγείλας.
***
[8.47.1] Αυτά λοιπόν συμβούλευε ο Αλκιβιάδης στον Τισσαφέρνη και στο βασιλιά, ενώ βρισκότανε στην επικράτειά τους, νομίζοντας πως ήταν τα καλύτερα· μ' αυτά άρχισε συγχρόνως να φροντίζει για την επιστροφή του στην πατρίδα, ξέροντας πως αν δεν την καταστρέψει ολότελα, αυτός ο ίδιος, θα υπάρξει κάποτε η πιθανότητα να πείσει τους Αθηναίους να τον επαναφέρουν· και θα μπορούσε να τους πείσει περισσότερο απ' όλα με το εξής, αν δηλαδή ο Τισσαφέρνης φαινόταν πως τον άκουγε σα φίλο μ' επιρροή· κ' έτσι ακριβώς έγινε. [8.47.2] Γιατί όταν κατάλαβαν οι Αθηναίοι στρατιώτες που ήταν στη Σάμο πως εξασκούσε επιρροή στον Τισσαφέρνη, κ' επειδή συγχρόνως είχε στείλει ο ίδιος ο Αλκιβιάδης προτάσεις στους πιο ισχυρούς παράγοντες ανάμεσά τους ν' αναφέρουν τ' όνομά του στους Αθηναίους της ανώτερης κοινωνικής τάξης, λέγοντας πως άμα γυρίσει θα συνεργαστεί πολιτικά με τουςολιγαρχικούς, κι όχι με τους κακοήθεις που τον είχανε διώξει, και προμηθεύοντάς τους την υποστήριξη του Τισσαφέρνη, τότε πια ακόμα περισσότερο από δική τους πρωτοβουλία είχαν τη διάθεση και το σχέδιο, τόσο οι τριήραρχοι στη Σάμο, όσο κ' οι αριστοκράτες της Αθήνας να καταλύσουν τη δημοκρατία.
[8.48.1] Η διάδοση αυτή άρχισε να κυκλοφορεί πρώτα μέσα στο στρατόπεδο, κι αργότερα από κει πέρασε και στην ίδια την πολιτεία. Και μερικοί πέρασαν απέναντι από τη Σάμο, κ' ήρθαν σε συνεννοήσεις με τον Αλκιβιάδη. Κι όταν αυτός τους υπέβαλε την πρόταση πως θα τους προμηθέψει πρώτα την εύνοια του Τισσαφέρνη κ' ύστερα και του βασιλιά, αν πάψουν να διοικούνται δημοκρατικά (γιατί έτσι θα τους εμπιστευόταν περισσότερο ο βασιλιάς), άρχισαν να 'χουνε μεγάλες ελπίδες οι άντρες της ανώτερης κοινωνικής τάξης, που ακριβώς υπόφερναν και το περισσότερο από την κατάσταση, πως θα γυρίσουν τα πράματα όπως τα θέλουν και πως θα νικήσουν και τους εχτρούς. [8.48.2] Κι όταν εγύρισαν στη Σάμο, συγκέντρωσαν τους ομόφρονές τους και τους έβαλαν να ορκιστούν πως θ' ανατρέψουν το καθεστώς, στον πολύ λαό όμως έλεγαν φανερά πως ο βασιλιάς θα τους γινότανε φίλος και θα τους έδινε χρήματα αν γύριζε ο Αλκιβιάδης κι αν δεν είχαν πια δημοκρατία. [8.48.3] Και το πλήθος, μ' όλο που βαρυγγώμησε λίγο στην αρχή για τις διαπραγματεύσεις αυτές, όμως δεν αντέδρασε, επειδή έλπιζαν θετικά πως θα ήταν εύκολο να τους προμηθεύει τους μισθούς τους ο βασιλιάς. Κι αυτοί που συνωμοτούσαν να εγκαταστήσουν ολιγαρχία, αφού τ' ανακοίνωσαν στο λαό, συγκεντρώθηκαν πάλι χωριστά με τα περισσότερα μέλη του κόμματός τους για να εξετάσουν πιο εξονυχιστικά τις προτάσεις που τους είχαν μεταβιβαστεί από τον Αλκιβιάδη. [8.48.4] Οι περισσότεροι τις θεώρησαν πραγματοποιήσιμες και άξιες εμπιστοσύνης, ο Φρύνιχος όμως, που ήταν ακόμα στρατηγός, δεν έδινε την έγκρισή του, και του φαινόταν πως ο Αλκιβιάδης, όπως και ήταν στ' αλήθεια, δεν είχε καμιά ιδιαίτερη προτίμηση ούτε για τη δημοκρατία, ούτε για την ολιγαρχία, και πως δε νοιαζόταν για τίποτ' άλλο παρά πως, αφού μετακινήσει την πολιτεία από την τάξη και το σύστημα που την κυβερνούσαν, να κάνει την άλλη μερίδα να τον καλέσει πίσω, κ' έτσι να γυρίσει· υποστήριζε επίσης ο Φρύνιχος πως εκείνο που έπρεπε να προσέξουν περισσότερο οι στρατηγοί ήταν να μη γίνει εσωτερική διαμάχη στο στρατόπεδο· και πως δε θα ήταν καθόλου εύκολο για το βασιλιά, τώρα που οι Πελοποννήσιοι είναι εξ ίσου με τους Αθηναίους ναυτική δύναμη, κ' έχουνε στην εξουσία τους πολιτείες που βρίσκονται στην επικράτειά του, κι όχι ασήμαντες, να υποστηρίξει τους Αθηναίους, που δεν τους έχει καμιάν εμπιστοσύνη, κ' έτσι να προκαλέσει φασαρίες στον εαυτό του, ενώ στο χέρι του είναι να συμφιλιωθεί με τους Πελοποννησίους, που δεν είχε ιδεί κακό απ' αυτούς. [8.48.5] Όσο για τις πολιτείες των συμμάχων, που θα 'πρεπε να τους τάξουν ολιγαρχικό πολίτευμα, μια κι αυτοί οι ίδιοι δε θα διοικούνταν πια δημοκρατικά, ήξερε καλά, είπε ο Φρύνιχος, πως δεν επρόκειτο γι' αυτό το λόγο να προσχωρήσουν πάλι στη συμμαχία τους, όσες είχαν αποστατήσει, ούτε όσες τους έμεναν πιστές, να δεθούνε στενότερα μαζί τους· δε θα προτιμήσουν, ούτε με ολιγαρχία ούτε με δημοκρατία να γίνουν υπόδουλοί τους, παρά να είναι ελεύτεροι με οποιοδήποτε από τα πολιτεύματα που τυχόν είχαν· [8.48.6] και οι λεγόμενοι γενναίοι και καθώς πρέπει πολίτες δεν πιστεύουν πως θα τουςδημιουργήσουν οι Αθηναίοι τώρα λιγότερους μπελάδες παρά ο δημοκρατικός λαός, αφού αυτοί οι ίδιοι προξενούν και πρωτοστατούνε στα χειρότερα κακά για το λαό, κι απ' αυτό ωφελούνται το περισσότερο· γιατί αν εξαρτώνται απ' αυτούς τους ανθρώπους, θα βρίσκουν οι σύμμαχοι πιο σκληρό και άδικο θάνατο χωρίς προηγούμενη δίκη, ο λαός όμως είναι γι' αυτούς καταφύγιο και κάποιο φρένο για τους αριστοκράτες· [8.48.7] και πως αυτό το έχουν συνειδητοποιήσει οι πολιτείες από την πράξη, το γνωρίζει, είπε, αυτός καθαρά πως έτσι σκέπτονται. Γι' αυτό αποδοκιμάζει έντονα κάθε πρόταση που υποβάλλεται από πρωτοβουλία του Αλκιβιάδη τη στιγμή τούτη.
[8.49.1] Οι άλλοι όμως που είχανε μαζευτεί για να προωθήσουν τη συνωμοσία επέμεναν στη γνώμη που είχαν και προτήτερα, και δέχτηκαν τις προτάσεις κ' ετοιμάζονταν να στείλουν αντιπροσώπους στην Αθήνα, τον Πείσανδρο και κάτι άλλους για να ενεργήσουν τόσο ως για την επιστροφή του Αλκιβιάδη όσο και για την κατάλυση της δημοκρατίας, και για να κερδίσουν έτσι την εύνοια του Τισσαφέρνη για την Αθήνα. [8.50.1] Όταν κατάλαβε ο Φρύνιχος πως θα γίνονταν εκεί συνεννοήσεις για το γυρισμό του Αλκιβιάδη, και πως οι Αθηναίοι πιθανότατα θα το παραδεχτούν, κι από το φόβο του μήπως, επειδή όσα είχε πει ήταν αντίθετα μ' αυτό το σχέδιο, αν γύριζε ο Αλκιβιάδης, του έκανε κανένα μεγάλο κακό, γιατί του είχε σταθεί εμπόδιο, στράφηκε προς το ακόλουθο τέχνασμα: [8.50.2] στέλνει κρυφά μήνυμα με γράμμα στον Αστύοχο, που ήταν ναύαρχος των Λακεδαιμονίων στη Μίλητο, πως ο Αλκιβιάδης υπονομεύει τα συμφέροντα των Λακεδαιμονίων, γυρίζοντας την εύνοια του Τισσαφέρνη προς τους Αθηναίους κι αναφέροντας καταλεπτώς όλα τ' άλλα, πρόσθετε πως το θεωρούσε θεμιτό που ήθελε το κακό ενός ανθρώπου, που του ήταν μισητός, έστω κι αν δε σύμφερνε αυτό στην πατρίδα του. [8.50.3] Ο Αστύοχος όμως ούτε το 'βαλε με το νου του να εκδικηθεί τον Αλκιβιάδη ο ίδιος, και γι' άλλους λόγους και γιατί δεν τον είχε πια στην εξουσία του, όπως προτήτερα, αλλ' αφού πήγε στο εσωτερικό της χώρας, στη Μαγνησία, όπου ήταν ο Αλκιβιάδης και ο Τισσαφέρνης, ανακοίνωσε και στους δυο τι του είχανε γράψει από τη Σάμο, κ' έγινε ο ίδιος κατήγορος, και προσφέρθηκε να εξυπηρετήσει τον Τισσαφέρνη, όπως είπανε μερικοί, και σε τούτο, και σε άλλα ζητήματα, για προσωπικό όφελος· και γι' αυτό το λόγο ανέφερε και το ζήτημα της λειψής μισθοδοσίας με μεγάλη υποχωρητικότητα. [8.50.4] Ο Αλκιβιάδης πάλι στέλνει αμέσως γράμματα στη Σάμο, σ' αυτούς που είχαν την εξουσία και που μαζί τους ραδιουργούσε, κατηγορώντας το Φρύνιχο και απαιτώντας να τον θανατώσουν. [8.50.5] Καταταραγμένος αυτός, κ' επειδή βρισκότανε σε θανάσιμο κίντυνο από το μήνυμα του Αλκιβιάδη, γράφει κι άλλο γράμμα στον Αστύοχο, με παράπονα πως οι προηγούμενες ενέργειές του δεν έγιναν σωστά, και λέγοντας πως είναι τώρα έτοιμος να τους δώσει τη δυνατότητα να καταστρέψουν ολόκληρο το στρατό των Αθηναίων στη Σάμο, αναπτύσσοντας με όλες τις λεπτομέρειες με ποιον τρόπο θα το ενεργούσε αυτό, μια και η Σάμος ήταν ανοχύρωτη, κι ότι δεν μπορούσε κανείς να τον κατηγορήσει, τώρα πια που κιντυνεύει η ζωή του για χατήρι τους αν έκανε κι αυτό και ο,τιδήποτε άλλο, κάλλιο παρά ν' αφήσει να τον χαλάσουν οι εχτροί του.
Ο Αστύοχος όμως τα μήνυσε κι αυτά στον Αλκιβιάδη. [8.51.1] Κι όταν το κατάλαβε προκαταβολικά ο Φρύνιχος, πως του σχεδιαζόταν το κακό, και πως όπου να 'ναι θα φτάσει γράμμα από τον Αλκιβιάδη γι' όλ' αυτά, προλαβαίνει αυτός και ειδοποιεί τους στρατηγούς πως έτσι που είναι ανοχύρωτη η Σάμος και που τα καράβια δεν είναι όλα αγκυροβολημένα μέσα στο λιμάνι, σχεδίαζαν οι εχτροί να χτυπήσουν το στρατόπεδο, και τα 'χει όλα πληροφορηθεί ακριβώς και πως πρέπει να περιτειχίσουν τη Σάμο όσο γίνεται πιο γρήγορα και να βάλουνε φρουρές σ' όλα τ' άλλα επίμαχα μέρη. Άλλωστε ήταν κι ο ίδιος στρατηγός και είχε την εξουσία να τα εκτελέσει ολ' αυτά. [8.51.2] Αυτοί λοιπόν προετοίμαζαν την οχύρωση, και παρά τόσο–δα και με τέτοιο μικρό χρονικό περιθώριο, επειδή επρόκειτο οπωσδήποτε να γίνει, οχυρώθηκε η Σάμος γρηγορότερα· και δεν πέρασε πολύς καιρός κ' έφτασαν τα γράμματα από τον Αλκιβιάδη, πως ο Φρύνιχος πρόκειται να προδώσει το στρατό, και οι εχτροί βρίσκονται στο πόδι για την επίθεση. [8.51.3] Επειδή όμως δεν τους φαινόταν άξιος εμπιστοσύνης ο Αλκιβιάδης, θεώρησαν πως μια και ήξερε τα σχέδια των εχτρών, φόρτωνε την προδοσία στο Φρύνιχο από το μίσος του· γι' αυτό δεν έβλαψε το Φρύνιχο η είδηση, αλλά μάλλον επικύρωσε τη μαρτυρία του, αφού τους είχε προειδοποιήσει για το ίδιο πράμα.
[8.47.1] Αυτά λοιπόν συμβούλευε ο Αλκιβιάδης στον Τισσαφέρνη και στο βασιλιά, ενώ βρισκότανε στην επικράτειά τους, νομίζοντας πως ήταν τα καλύτερα· μ' αυτά άρχισε συγχρόνως να φροντίζει για την επιστροφή του στην πατρίδα, ξέροντας πως αν δεν την καταστρέψει ολότελα, αυτός ο ίδιος, θα υπάρξει κάποτε η πιθανότητα να πείσει τους Αθηναίους να τον επαναφέρουν· και θα μπορούσε να τους πείσει περισσότερο απ' όλα με το εξής, αν δηλαδή ο Τισσαφέρνης φαινόταν πως τον άκουγε σα φίλο μ' επιρροή· κ' έτσι ακριβώς έγινε. [8.47.2] Γιατί όταν κατάλαβαν οι Αθηναίοι στρατιώτες που ήταν στη Σάμο πως εξασκούσε επιρροή στον Τισσαφέρνη, κ' επειδή συγχρόνως είχε στείλει ο ίδιος ο Αλκιβιάδης προτάσεις στους πιο ισχυρούς παράγοντες ανάμεσά τους ν' αναφέρουν τ' όνομά του στους Αθηναίους της ανώτερης κοινωνικής τάξης, λέγοντας πως άμα γυρίσει θα συνεργαστεί πολιτικά με τουςολιγαρχικούς, κι όχι με τους κακοήθεις που τον είχανε διώξει, και προμηθεύοντάς τους την υποστήριξη του Τισσαφέρνη, τότε πια ακόμα περισσότερο από δική τους πρωτοβουλία είχαν τη διάθεση και το σχέδιο, τόσο οι τριήραρχοι στη Σάμο, όσο κ' οι αριστοκράτες της Αθήνας να καταλύσουν τη δημοκρατία.
[8.48.1] Η διάδοση αυτή άρχισε να κυκλοφορεί πρώτα μέσα στο στρατόπεδο, κι αργότερα από κει πέρασε και στην ίδια την πολιτεία. Και μερικοί πέρασαν απέναντι από τη Σάμο, κ' ήρθαν σε συνεννοήσεις με τον Αλκιβιάδη. Κι όταν αυτός τους υπέβαλε την πρόταση πως θα τους προμηθέψει πρώτα την εύνοια του Τισσαφέρνη κ' ύστερα και του βασιλιά, αν πάψουν να διοικούνται δημοκρατικά (γιατί έτσι θα τους εμπιστευόταν περισσότερο ο βασιλιάς), άρχισαν να 'χουνε μεγάλες ελπίδες οι άντρες της ανώτερης κοινωνικής τάξης, που ακριβώς υπόφερναν και το περισσότερο από την κατάσταση, πως θα γυρίσουν τα πράματα όπως τα θέλουν και πως θα νικήσουν και τους εχτρούς. [8.48.2] Κι όταν εγύρισαν στη Σάμο, συγκέντρωσαν τους ομόφρονές τους και τους έβαλαν να ορκιστούν πως θ' ανατρέψουν το καθεστώς, στον πολύ λαό όμως έλεγαν φανερά πως ο βασιλιάς θα τους γινότανε φίλος και θα τους έδινε χρήματα αν γύριζε ο Αλκιβιάδης κι αν δεν είχαν πια δημοκρατία. [8.48.3] Και το πλήθος, μ' όλο που βαρυγγώμησε λίγο στην αρχή για τις διαπραγματεύσεις αυτές, όμως δεν αντέδρασε, επειδή έλπιζαν θετικά πως θα ήταν εύκολο να τους προμηθεύει τους μισθούς τους ο βασιλιάς. Κι αυτοί που συνωμοτούσαν να εγκαταστήσουν ολιγαρχία, αφού τ' ανακοίνωσαν στο λαό, συγκεντρώθηκαν πάλι χωριστά με τα περισσότερα μέλη του κόμματός τους για να εξετάσουν πιο εξονυχιστικά τις προτάσεις που τους είχαν μεταβιβαστεί από τον Αλκιβιάδη. [8.48.4] Οι περισσότεροι τις θεώρησαν πραγματοποιήσιμες και άξιες εμπιστοσύνης, ο Φρύνιχος όμως, που ήταν ακόμα στρατηγός, δεν έδινε την έγκρισή του, και του φαινόταν πως ο Αλκιβιάδης, όπως και ήταν στ' αλήθεια, δεν είχε καμιά ιδιαίτερη προτίμηση ούτε για τη δημοκρατία, ούτε για την ολιγαρχία, και πως δε νοιαζόταν για τίποτ' άλλο παρά πως, αφού μετακινήσει την πολιτεία από την τάξη και το σύστημα που την κυβερνούσαν, να κάνει την άλλη μερίδα να τον καλέσει πίσω, κ' έτσι να γυρίσει· υποστήριζε επίσης ο Φρύνιχος πως εκείνο που έπρεπε να προσέξουν περισσότερο οι στρατηγοί ήταν να μη γίνει εσωτερική διαμάχη στο στρατόπεδο· και πως δε θα ήταν καθόλου εύκολο για το βασιλιά, τώρα που οι Πελοποννήσιοι είναι εξ ίσου με τους Αθηναίους ναυτική δύναμη, κ' έχουνε στην εξουσία τους πολιτείες που βρίσκονται στην επικράτειά του, κι όχι ασήμαντες, να υποστηρίξει τους Αθηναίους, που δεν τους έχει καμιάν εμπιστοσύνη, κ' έτσι να προκαλέσει φασαρίες στον εαυτό του, ενώ στο χέρι του είναι να συμφιλιωθεί με τους Πελοποννησίους, που δεν είχε ιδεί κακό απ' αυτούς. [8.48.5] Όσο για τις πολιτείες των συμμάχων, που θα 'πρεπε να τους τάξουν ολιγαρχικό πολίτευμα, μια κι αυτοί οι ίδιοι δε θα διοικούνταν πια δημοκρατικά, ήξερε καλά, είπε ο Φρύνιχος, πως δεν επρόκειτο γι' αυτό το λόγο να προσχωρήσουν πάλι στη συμμαχία τους, όσες είχαν αποστατήσει, ούτε όσες τους έμεναν πιστές, να δεθούνε στενότερα μαζί τους· δε θα προτιμήσουν, ούτε με ολιγαρχία ούτε με δημοκρατία να γίνουν υπόδουλοί τους, παρά να είναι ελεύτεροι με οποιοδήποτε από τα πολιτεύματα που τυχόν είχαν· [8.48.6] και οι λεγόμενοι γενναίοι και καθώς πρέπει πολίτες δεν πιστεύουν πως θα τουςδημιουργήσουν οι Αθηναίοι τώρα λιγότερους μπελάδες παρά ο δημοκρατικός λαός, αφού αυτοί οι ίδιοι προξενούν και πρωτοστατούνε στα χειρότερα κακά για το λαό, κι απ' αυτό ωφελούνται το περισσότερο· γιατί αν εξαρτώνται απ' αυτούς τους ανθρώπους, θα βρίσκουν οι σύμμαχοι πιο σκληρό και άδικο θάνατο χωρίς προηγούμενη δίκη, ο λαός όμως είναι γι' αυτούς καταφύγιο και κάποιο φρένο για τους αριστοκράτες· [8.48.7] και πως αυτό το έχουν συνειδητοποιήσει οι πολιτείες από την πράξη, το γνωρίζει, είπε, αυτός καθαρά πως έτσι σκέπτονται. Γι' αυτό αποδοκιμάζει έντονα κάθε πρόταση που υποβάλλεται από πρωτοβουλία του Αλκιβιάδη τη στιγμή τούτη.
[8.49.1] Οι άλλοι όμως που είχανε μαζευτεί για να προωθήσουν τη συνωμοσία επέμεναν στη γνώμη που είχαν και προτήτερα, και δέχτηκαν τις προτάσεις κ' ετοιμάζονταν να στείλουν αντιπροσώπους στην Αθήνα, τον Πείσανδρο και κάτι άλλους για να ενεργήσουν τόσο ως για την επιστροφή του Αλκιβιάδη όσο και για την κατάλυση της δημοκρατίας, και για να κερδίσουν έτσι την εύνοια του Τισσαφέρνη για την Αθήνα. [8.50.1] Όταν κατάλαβε ο Φρύνιχος πως θα γίνονταν εκεί συνεννοήσεις για το γυρισμό του Αλκιβιάδη, και πως οι Αθηναίοι πιθανότατα θα το παραδεχτούν, κι από το φόβο του μήπως, επειδή όσα είχε πει ήταν αντίθετα μ' αυτό το σχέδιο, αν γύριζε ο Αλκιβιάδης, του έκανε κανένα μεγάλο κακό, γιατί του είχε σταθεί εμπόδιο, στράφηκε προς το ακόλουθο τέχνασμα: [8.50.2] στέλνει κρυφά μήνυμα με γράμμα στον Αστύοχο, που ήταν ναύαρχος των Λακεδαιμονίων στη Μίλητο, πως ο Αλκιβιάδης υπονομεύει τα συμφέροντα των Λακεδαιμονίων, γυρίζοντας την εύνοια του Τισσαφέρνη προς τους Αθηναίους κι αναφέροντας καταλεπτώς όλα τ' άλλα, πρόσθετε πως το θεωρούσε θεμιτό που ήθελε το κακό ενός ανθρώπου, που του ήταν μισητός, έστω κι αν δε σύμφερνε αυτό στην πατρίδα του. [8.50.3] Ο Αστύοχος όμως ούτε το 'βαλε με το νου του να εκδικηθεί τον Αλκιβιάδη ο ίδιος, και γι' άλλους λόγους και γιατί δεν τον είχε πια στην εξουσία του, όπως προτήτερα, αλλ' αφού πήγε στο εσωτερικό της χώρας, στη Μαγνησία, όπου ήταν ο Αλκιβιάδης και ο Τισσαφέρνης, ανακοίνωσε και στους δυο τι του είχανε γράψει από τη Σάμο, κ' έγινε ο ίδιος κατήγορος, και προσφέρθηκε να εξυπηρετήσει τον Τισσαφέρνη, όπως είπανε μερικοί, και σε τούτο, και σε άλλα ζητήματα, για προσωπικό όφελος· και γι' αυτό το λόγο ανέφερε και το ζήτημα της λειψής μισθοδοσίας με μεγάλη υποχωρητικότητα. [8.50.4] Ο Αλκιβιάδης πάλι στέλνει αμέσως γράμματα στη Σάμο, σ' αυτούς που είχαν την εξουσία και που μαζί τους ραδιουργούσε, κατηγορώντας το Φρύνιχο και απαιτώντας να τον θανατώσουν. [8.50.5] Καταταραγμένος αυτός, κ' επειδή βρισκότανε σε θανάσιμο κίντυνο από το μήνυμα του Αλκιβιάδη, γράφει κι άλλο γράμμα στον Αστύοχο, με παράπονα πως οι προηγούμενες ενέργειές του δεν έγιναν σωστά, και λέγοντας πως είναι τώρα έτοιμος να τους δώσει τη δυνατότητα να καταστρέψουν ολόκληρο το στρατό των Αθηναίων στη Σάμο, αναπτύσσοντας με όλες τις λεπτομέρειες με ποιον τρόπο θα το ενεργούσε αυτό, μια και η Σάμος ήταν ανοχύρωτη, κι ότι δεν μπορούσε κανείς να τον κατηγορήσει, τώρα πια που κιντυνεύει η ζωή του για χατήρι τους αν έκανε κι αυτό και ο,τιδήποτε άλλο, κάλλιο παρά ν' αφήσει να τον χαλάσουν οι εχτροί του.
Ο Αστύοχος όμως τα μήνυσε κι αυτά στον Αλκιβιάδη. [8.51.1] Κι όταν το κατάλαβε προκαταβολικά ο Φρύνιχος, πως του σχεδιαζόταν το κακό, και πως όπου να 'ναι θα φτάσει γράμμα από τον Αλκιβιάδη γι' όλ' αυτά, προλαβαίνει αυτός και ειδοποιεί τους στρατηγούς πως έτσι που είναι ανοχύρωτη η Σάμος και που τα καράβια δεν είναι όλα αγκυροβολημένα μέσα στο λιμάνι, σχεδίαζαν οι εχτροί να χτυπήσουν το στρατόπεδο, και τα 'χει όλα πληροφορηθεί ακριβώς και πως πρέπει να περιτειχίσουν τη Σάμο όσο γίνεται πιο γρήγορα και να βάλουνε φρουρές σ' όλα τ' άλλα επίμαχα μέρη. Άλλωστε ήταν κι ο ίδιος στρατηγός και είχε την εξουσία να τα εκτελέσει ολ' αυτά. [8.51.2] Αυτοί λοιπόν προετοίμαζαν την οχύρωση, και παρά τόσο–δα και με τέτοιο μικρό χρονικό περιθώριο, επειδή επρόκειτο οπωσδήποτε να γίνει, οχυρώθηκε η Σάμος γρηγορότερα· και δεν πέρασε πολύς καιρός κ' έφτασαν τα γράμματα από τον Αλκιβιάδη, πως ο Φρύνιχος πρόκειται να προδώσει το στρατό, και οι εχτροί βρίσκονται στο πόδι για την επίθεση. [8.51.3] Επειδή όμως δεν τους φαινόταν άξιος εμπιστοσύνης ο Αλκιβιάδης, θεώρησαν πως μια και ήξερε τα σχέδια των εχτρών, φόρτωνε την προδοσία στο Φρύνιχο από το μίσος του· γι' αυτό δεν έβλαψε το Φρύνιχο η είδηση, αλλά μάλλον επικύρωσε τη μαρτυρία του, αφού τους είχε προειδοποιήσει για το ίδιο πράμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου