ΘΟΥΚ 1.128.1–1.130.2
(ΘΟΥΚ 1.126.1–1.134.4: Οι προφάσεις για την έναρξη του πολέμου και το τέλος του Παυσανία)
Οι Αθηναίοι ζητούν εξαγνισμό για το μίασμα της Τανάγρας και του ιερού της Χαλκιοίκου Αθηνάς – Η αλαζονική συμπεριφορά του Παυσανία
[1.128.1] Ἀντεκέλευον δὲ καὶ οἱ Ἀθηναῖοι τοὺς Λακεδαιμονίους
τὸ ἀπὸ Ταινάρου ἄγος ἐλαύνειν· οἱ γὰρ Λακεδαιμόνιοι
ἀναστήσαντές ποτε ἐκ τοῦ ἱεροῦ τοῦ Ποσειδῶνος [ἀπὸ
Ταινάρου] τῶν Εἱλώτων ἱκέτας ἀπαγαγόντες διέφθειραν, δι’ ὃ
δὴ καὶ σφίσιν αὐτοῖς νομίζουσι τὸν μέγαν σεισμὸν γενέσθαι
ἐν Σπάρτῃ. [1.128.2] ἐκέλευον δὲ καὶ τὸ τῆς Χαλκιοίκου ἄγος
ἐλαύνειν αὐτούς· ἐγένετο δὲ τοιόνδε. [1.128.3] ἐπειδὴ Παυσανίας ὁ
Λακεδαιμόνιος τὸ πρῶτον μεταπεμφθεὶς ὑπὸ Σπαρτιατῶν
ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τῆς ἐν Ἑλλησπόντῳ καὶ κριθεὶς ὑπ’ αὐτῶν
ἀπελύθη μὴ ἀδικεῖν, δημοσίᾳ μὲν οὐκέτι ἐξεπέμφθη, ἰδίᾳ δὲ
αὐτὸς τριήρη λαβὼν Ἑρμιονίδα ἄνευ Λακεδαιμονίων ἀφ-
ικνεῖται ἐς Ἑλλήσποντον, τῷ μὲν λόγῳ ἐπὶ τὸν Ἑλληνικὸν
πόλεμον, τῷ δὲ ἔργῳ τὰ πρὸς βασιλέα πράγματα πράσσειν,
ὥσπερ καὶ τὸ πρῶτον ἐπεχείρησεν, ἐφιέμενος τῆς Ἑλλη-
νικῆς ἀρχῆς. [1.128.4] εὐεργεσίαν δὲ ἀπὸ τοῦδε πρῶτον ἐς βασιλέα
κατέθετο καὶ τοῦ παντὸς πράγματος ἀρχὴν ἐποιήσατο·
[1.128.5] Βυζάντιον γὰρ ἑλὼν τῇ προτέρᾳ παρουσίᾳ μετὰ τὴν ἐκ
Κύπρου ἀναχώρησιν (εἶχον δὲ Μῆδοι αὐτὸ καὶ βασιλέως
προσήκοντές τινες καὶ ξυγγενεῖς οἳ ἑάλωσαν ἐν αὐτῷ) τότε
τούτους οὓς ἔλαβεν ἀποπέμπει βασιλεῖ κρύφα τῶν ἄλλων
ξυμμάχων, τῷ δὲ λόγῳ ἀπέδρασαν αὐτόν. [1.128.6] ἔπρασσε δὲ
ταῦτα μετὰ Γογγύλου τοῦ Ἐρετριῶς, ᾧπερ ἐπέτρεψε τό τε
Βυζάντιον καὶ τοὺς αἰχμαλώτους. ἔπεμψε δὲ καὶ ἐπιστολὴν
τὸν Γόγγυλον φέροντα αὐτῷ· ἐνεγέγραπτο δὲ τάδε ἐν αὐτῇ,
ὡς ὕστερον ἀνηυρέθη· [1.128.7] «Παυσανίας ὁ ἡγεμὼν τῆς Σπάρτης
τούσδε τέ σοι χαρίζεσθαι βουλόμενος ἀποπέμπει δορὶ ἑλών,
καὶ γνώμην ποιοῦμαι, εἰ καὶ σοὶ δοκεῖ, θυγατέρα τε τὴν
σὴν γῆμαι καί σοι Σπάρτην τε καὶ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα
ὑποχείριον ποιῆσαι. δυνατὸς δὲ δοκῶ εἶναι ταῦτα πρᾶξαι
μετὰ σοῦ βουλευόμενος. εἰ οὖν τί σε τούτων ἀρέσκει,
πέμπε ἄνδρα πιστὸν ἐπὶ θάλασσαν δι’ οὗ τὸ λοιπὸν τοὺς
λόγους ποιησόμεθα.» [1.129.1] τοσαῦτα μὲν ἡ γραφὴ ἐδήλου, Ξέρξης
δὲ ἥσθη τε τῇ ἐπιστολῇ καὶ ἀποστέλλει Ἀρτάβαζον τὸν
Φαρνάκου ἐπὶ θάλασσαν καὶ κελεύει αὐτὸν τήν τε Δασκυλῖτιν
σατραπείαν παραλαβεῖν Μεγαβάτην ἀπαλλάξαντα, ὃς πρό-
τερον ἦρχε, καὶ παρὰ Παυσανίαν ἐς Βυζάντιον ἐπιστολὴν
ἀντεπετίθει αὐτῷ ὡς τάχιστα διαπέμψαι καὶ τὴν σφραγῖδα
ἀποδεῖξαι, καὶ ἤν τι αὐτῷ Παυσανίας παραγγέλλῃ περὶ τῶν
ἑαυτοῦ πραγμάτων, πράσσειν ὡς ἄριστα καὶ πιστότατα. [1.129.2] ὁ
δὲ ἀφικόμενος τά τε ἄλλα ἐποίησεν ὥσπερ εἴρητο καὶ τὴν
ἐπιστολὴν διέπεμψεν· [1.129.3] ἀντενεγέγραπτο δὲ τάδε· «ὧδε λέγει
βασιλεὺς Ξέρξης Παυσανίᾳ. καὶ τῶν ἀνδρῶν οὕς μοι πέραν
θαλάσσης ἐκ Βυζαντίου ἔσωσας κείσεταί σοι εὐεργεσία ἐν
τῷ ἡμετέρῳ οἴκῳ ἐς αἰεὶ ἀνάγραπτος, καὶ τοῖς λόγοις τοῖς
ἀπὸ σοῦ ἀρέσκομαι. καί σε μήτε νὺξ μήθ’ ἡμέρα ἐπισχέτω
ὥστε ἀνεῖναι πράσσειν τι ὧν ἐμοὶ ὑπισχνῇ, μηδὲ χρυσοῦ
καὶ ἀργύρου δαπάνῃ κεκωλύσθω μηδὲ στρατιᾶς πλήθει, εἴ
ποι δεῖ παραγίγνεσθαι, ἀλλὰ μετ’ Ἀρταβάζου ἀνδρὸς
ἀγαθοῦ, ὅν σοι ἔπεμψα, πρᾶσσε θαρσῶν καὶ τὰ ἐμὰ καὶ τὰ
σὰ ὅπῃ κάλλιστα καὶ ἄριστα ἕξει ἀμφοτέροις.» [1.130.1] ταῦτα
λαβὼν ὁ Παυσανίας τὰ γράμματα, ὢν καὶ πρότερον ἐν
μεγάλῳ ἀξιώματι ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων διὰ τὴν Πλαταιᾶσιν ἡγε-
μονίαν, πολλῷ τότε μᾶλλον ἦρτο καὶ οὐκέτι ἐδύνατο ἐν τῷ
καθεστῶτι τρόπῳ βιοτεύειν, ἀλλὰ σκευάς τε Μηδικὰς ἐνδυό-
μενος ἐκ τοῦ Βυζαντίου ἐξῄει καὶ διὰ τῆς Θρᾴκης πορευό-
μενον αὐτὸν Μῆδοι καὶ Αἰγύπτιοι ἐδορυφόρουν, τράπεζάν τε
Περσικὴν παρετίθετο καὶ κατέχειν τὴν διάνοιαν οὐκ ἐδύνατο,
ἀλλ’ ἔργοις βραχέσι προὐδήλου ἃ τῇ γνώμῃ μειζόνως ἐς
ἔπειτα ἔμελλε πράξειν. [1.130.2] δυσπρόσοδόν τε αὑτὸν παρεῖχε
καὶ τῇ ὀργῇ οὕτω χαλεπῇ ἐχρῆτο ἐς πάντας ὁμοίως ὥστε
μηδένα δύνασθαι προσιέναι· δι’ ὅπερ καὶ πρὸς τοὺς Ἀθηναίους
οὐχ ἥκιστα ἡ ξυμμαχία μετέστη.
[1.128.1] Ἀντεκέλευον δὲ καὶ οἱ Ἀθηναῖοι τοὺς Λακεδαιμονίους
τὸ ἀπὸ Ταινάρου ἄγος ἐλαύνειν· οἱ γὰρ Λακεδαιμόνιοι
ἀναστήσαντές ποτε ἐκ τοῦ ἱεροῦ τοῦ Ποσειδῶνος [ἀπὸ
Ταινάρου] τῶν Εἱλώτων ἱκέτας ἀπαγαγόντες διέφθειραν, δι’ ὃ
δὴ καὶ σφίσιν αὐτοῖς νομίζουσι τὸν μέγαν σεισμὸν γενέσθαι
ἐν Σπάρτῃ. [1.128.2] ἐκέλευον δὲ καὶ τὸ τῆς Χαλκιοίκου ἄγος
ἐλαύνειν αὐτούς· ἐγένετο δὲ τοιόνδε. [1.128.3] ἐπειδὴ Παυσανίας ὁ
Λακεδαιμόνιος τὸ πρῶτον μεταπεμφθεὶς ὑπὸ Σπαρτιατῶν
ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τῆς ἐν Ἑλλησπόντῳ καὶ κριθεὶς ὑπ’ αὐτῶν
ἀπελύθη μὴ ἀδικεῖν, δημοσίᾳ μὲν οὐκέτι ἐξεπέμφθη, ἰδίᾳ δὲ
αὐτὸς τριήρη λαβὼν Ἑρμιονίδα ἄνευ Λακεδαιμονίων ἀφ-
ικνεῖται ἐς Ἑλλήσποντον, τῷ μὲν λόγῳ ἐπὶ τὸν Ἑλληνικὸν
πόλεμον, τῷ δὲ ἔργῳ τὰ πρὸς βασιλέα πράγματα πράσσειν,
ὥσπερ καὶ τὸ πρῶτον ἐπεχείρησεν, ἐφιέμενος τῆς Ἑλλη-
νικῆς ἀρχῆς. [1.128.4] εὐεργεσίαν δὲ ἀπὸ τοῦδε πρῶτον ἐς βασιλέα
κατέθετο καὶ τοῦ παντὸς πράγματος ἀρχὴν ἐποιήσατο·
[1.128.5] Βυζάντιον γὰρ ἑλὼν τῇ προτέρᾳ παρουσίᾳ μετὰ τὴν ἐκ
Κύπρου ἀναχώρησιν (εἶχον δὲ Μῆδοι αὐτὸ καὶ βασιλέως
προσήκοντές τινες καὶ ξυγγενεῖς οἳ ἑάλωσαν ἐν αὐτῷ) τότε
τούτους οὓς ἔλαβεν ἀποπέμπει βασιλεῖ κρύφα τῶν ἄλλων
ξυμμάχων, τῷ δὲ λόγῳ ἀπέδρασαν αὐτόν. [1.128.6] ἔπρασσε δὲ
ταῦτα μετὰ Γογγύλου τοῦ Ἐρετριῶς, ᾧπερ ἐπέτρεψε τό τε
Βυζάντιον καὶ τοὺς αἰχμαλώτους. ἔπεμψε δὲ καὶ ἐπιστολὴν
τὸν Γόγγυλον φέροντα αὐτῷ· ἐνεγέγραπτο δὲ τάδε ἐν αὐτῇ,
ὡς ὕστερον ἀνηυρέθη· [1.128.7] «Παυσανίας ὁ ἡγεμὼν τῆς Σπάρτης
τούσδε τέ σοι χαρίζεσθαι βουλόμενος ἀποπέμπει δορὶ ἑλών,
καὶ γνώμην ποιοῦμαι, εἰ καὶ σοὶ δοκεῖ, θυγατέρα τε τὴν
σὴν γῆμαι καί σοι Σπάρτην τε καὶ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα
ὑποχείριον ποιῆσαι. δυνατὸς δὲ δοκῶ εἶναι ταῦτα πρᾶξαι
μετὰ σοῦ βουλευόμενος. εἰ οὖν τί σε τούτων ἀρέσκει,
πέμπε ἄνδρα πιστὸν ἐπὶ θάλασσαν δι’ οὗ τὸ λοιπὸν τοὺς
λόγους ποιησόμεθα.» [1.129.1] τοσαῦτα μὲν ἡ γραφὴ ἐδήλου, Ξέρξης
δὲ ἥσθη τε τῇ ἐπιστολῇ καὶ ἀποστέλλει Ἀρτάβαζον τὸν
Φαρνάκου ἐπὶ θάλασσαν καὶ κελεύει αὐτὸν τήν τε Δασκυλῖτιν
σατραπείαν παραλαβεῖν Μεγαβάτην ἀπαλλάξαντα, ὃς πρό-
τερον ἦρχε, καὶ παρὰ Παυσανίαν ἐς Βυζάντιον ἐπιστολὴν
ἀντεπετίθει αὐτῷ ὡς τάχιστα διαπέμψαι καὶ τὴν σφραγῖδα
ἀποδεῖξαι, καὶ ἤν τι αὐτῷ Παυσανίας παραγγέλλῃ περὶ τῶν
ἑαυτοῦ πραγμάτων, πράσσειν ὡς ἄριστα καὶ πιστότατα. [1.129.2] ὁ
δὲ ἀφικόμενος τά τε ἄλλα ἐποίησεν ὥσπερ εἴρητο καὶ τὴν
ἐπιστολὴν διέπεμψεν· [1.129.3] ἀντενεγέγραπτο δὲ τάδε· «ὧδε λέγει
βασιλεὺς Ξέρξης Παυσανίᾳ. καὶ τῶν ἀνδρῶν οὕς μοι πέραν
θαλάσσης ἐκ Βυζαντίου ἔσωσας κείσεταί σοι εὐεργεσία ἐν
τῷ ἡμετέρῳ οἴκῳ ἐς αἰεὶ ἀνάγραπτος, καὶ τοῖς λόγοις τοῖς
ἀπὸ σοῦ ἀρέσκομαι. καί σε μήτε νὺξ μήθ’ ἡμέρα ἐπισχέτω
ὥστε ἀνεῖναι πράσσειν τι ὧν ἐμοὶ ὑπισχνῇ, μηδὲ χρυσοῦ
καὶ ἀργύρου δαπάνῃ κεκωλύσθω μηδὲ στρατιᾶς πλήθει, εἴ
ποι δεῖ παραγίγνεσθαι, ἀλλὰ μετ’ Ἀρταβάζου ἀνδρὸς
ἀγαθοῦ, ὅν σοι ἔπεμψα, πρᾶσσε θαρσῶν καὶ τὰ ἐμὰ καὶ τὰ
σὰ ὅπῃ κάλλιστα καὶ ἄριστα ἕξει ἀμφοτέροις.» [1.130.1] ταῦτα
λαβὼν ὁ Παυσανίας τὰ γράμματα, ὢν καὶ πρότερον ἐν
μεγάλῳ ἀξιώματι ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων διὰ τὴν Πλαταιᾶσιν ἡγε-
μονίαν, πολλῷ τότε μᾶλλον ἦρτο καὶ οὐκέτι ἐδύνατο ἐν τῷ
καθεστῶτι τρόπῳ βιοτεύειν, ἀλλὰ σκευάς τε Μηδικὰς ἐνδυό-
μενος ἐκ τοῦ Βυζαντίου ἐξῄει καὶ διὰ τῆς Θρᾴκης πορευό-
μενον αὐτὸν Μῆδοι καὶ Αἰγύπτιοι ἐδορυφόρουν, τράπεζάν τε
Περσικὴν παρετίθετο καὶ κατέχειν τὴν διάνοιαν οὐκ ἐδύνατο,
ἀλλ’ ἔργοις βραχέσι προὐδήλου ἃ τῇ γνώμῃ μειζόνως ἐς
ἔπειτα ἔμελλε πράξειν. [1.130.2] δυσπρόσοδόν τε αὑτὸν παρεῖχε
καὶ τῇ ὀργῇ οὕτω χαλεπῇ ἐχρῆτο ἐς πάντας ὁμοίως ὥστε
μηδένα δύνασθαι προσιέναι· δι’ ὅπερ καὶ πρὸς τοὺς Ἀθηναίους
οὐχ ἥκιστα ἡ ξυμμαχία μετέστη.
***
[1.128.1] Έβαλαν κ' οι Αθηναίοι αντίστοιχον όρο στους Σπαρτιάτες, να διώξουν από το Ταίναρο το δικό τους άγος. Γιατί κάποτε είχαν ξεσηκώσει οι Σπαρτιάτες από το εκεί ιερό του Ποσειδώνα ικέτες είλωτες, κι αφού τους απομάκρυναν τους εσκότωσαν· και γι' αυτό νόμιζαν οι ίδιοι πως έγινε ο μεγάλος σεισμός στη Σπάρτη· τ[1.128.2] ους έβαλαν και άλλον όρο, να διώξουν και την κατάρα της Χαλκιοίκου. Αυτή ήταν η ακόλουθη: [1.128.3] Όταν οι Σπαρτιάτες κάλεσαν την πρώτη φορά τον Παυσανία το Λακεδαιμόνιο να γυρίσει πίσω από την αρχηγία που είχε στον Ελλήσποντο και τον εδίκασαν, βγάζοντάς τον αθώο, δεν τον έστειλαν πίσω στην εξουσία του με δημόσια εντολή, ο ίδιος όμως πήρε μόνος του ένα πολεμικό καράβι από την Ερμιόνη χωρίς την άδεια των Λακεδαιμονίων κ' έφτασε στον Ελλήσποντο, με την πρόφαση να εξακολουθήσει το Μηδικό πόλεμο, στ' αλήθεια όμως για να ενεργήσει για το συμφέρον του βασιλιά των Περσών, όπως είχε επιχειρήσει να κάνει και προτήτερα, θέλοντας να βασιλέψει στα Ελληνικά μέρη. [1.128.4] Από τότε δηλαδή είχε εξυπηρετήσει τον Πέρση βασιλιά και προσφέρει τις υπηρεσίες του σαν κατάθεση γι' ανταμοιβή αργότερα, κ' έβαλε αρχή για όλη τη δουλειά. [1.128.5] Γιατί αφού κυρίεψε το Βυζάντιο όταν πήγε για πρώτη φορά φεύγοντας από την Κύπρο (το κρατούσαν προτήτερα οι Μήδοι και μερικοί συγγενείς και αυλικοί του βασιλιά, που πιάστηκαν αιχμάλωτοι τότε μέσα στην πόλη) όσους έπιασε τότε ο Παυσανίας τους ελευθέρωσε και τους έστειλε πίσω στο βασιλιά, κρυφά από τους άλλους συμμάχους, λέγοντάς τους πως του είχαν δραπετεύσει. [1.128.6] Ολ' αυτά τα έκανε με συνένοχο το Γογγύλο από την Ερέτρια, που του είχε αναθέσει τη διοίκηση του Βυζαντίου και τη φρούρηση των αίχμαλώτων και του έστειλε και γράμμα με το Γογγύλο. Και στο γράμμα, όπως φανερώθηκε αργότερα, έγραφε τα ακόλουθα: [1.128.7] Εγώ ο Παυσανίας ο αρχηγός της Σπάρτης, θέλοντας να σου γίνω ευχάριστος, στέλνω αυτούς εδώ, που τους έπιασα στη μάχη, και προτείνω, αν συμφωνήσεις και συ, να πάρω γυναίκα τη θυγατέρα σου, και να σου παραδώσω για υποταχτικούς σου τη Σπάρτη κι όλη την άλλη Ελλάδα. Και νομίζω πως είμαι άξιος να τα κάνω όλ' αυτά, αν συσκεφτούμε και αποφασίσομε μαζί. Αν λοιπόν σου αρέσει κάτι απ' όσα λέω, στείλε άνθρωπο πιστό σου στα καράβια μου και από δω κ' εμπρός ν' αλλάζομε λόγια μ' αυτόν.
[1.129.1] Αυτά έλεγε η γραφή. Κι ο Ξέρξης ευχαριστήθηκε με το γράμμα και στέλνει τον Αρτάβαζο το γιο του Φαρνάκου στην παραθαλάσσια περιοχή με τη διαταγή να παραλάβει αυτός τη σατραπεία του Δασκυλίου αφού απολύσει το Μεγαδάτη, που την εξουσίαζε προτήτερα και του αναθέτει να διαβιβάσει το γρηγορότερο γράμμα του στον Παυσανία, που ήταν στο Βυζάντιο και να του δείξει τη σφραγίδα για μαρτυρία, κι αν του παραγγείλει τίποτα ο Παυσανίας για τις δικές του δουλειές, να το ενεργήσει όσο γίνεται καλύτερα και πιο πιστά. [1.129.2] Αυτός λοιπόν μόλις έφτασε έκανε και όλα τ' άλλα όπως του είχαν παραγγελθεί και διαβίβασε το γράμμα. [1.129.3] Και στην απόκριση ήταν γραμμένα τούτα: «Έτσι μιλεί ο βασιλιάς ο Ξέρξης στον Παυσανία, και για τους άντρες που μου έσωσες περ' από τη θάλασσα από το Βυζάντιο θα σου χρωστάει χάρη ο βασιλικός μου οίκος, που σου τη φυλάει γραμμένη για πάντα και τα λόγια σου πολύ μου άρεσαν. Ούτε μέρα ούτε νύχτα να σε κρατάει ώστε να χαλαρώσεις τις προσπάθειές σου για την πραγματοποίηση όσων μου τάζεις, και ούτε να σ' εμποδίζει το έξοδο χρυσού κι ασημιού, ούτε το πλήθος του στρατού, αν τα χρειάζεσαι να σου έρθουν οπουδήποτε, αλλά να ενεργήσεις με τον Αρτάβαζο, τον ευγενικό άντρα που σου έστειλα, και με τόλμη, με όποιον τρόπο θα πάνε καλύτερα και πιο ωραία και για τους δυο μας οι δουλειές σου και οι δουλειές μου».
[1.130.1] Όταν έλαβε ο Παυσανίας τούτη τη γραφή, έχοντας και πριν μεγάλη εξουσία και υπόληψη στους Έλληνες για τη στρατηγία του στην Πλάταια, το πήρε απάνω του πολύ περισσότερο και δεν μπορούσε πια να ζει με τον πατροπαράδοτο τρόπο, αλλά ντυνόταν με Περσικές στολές, βγήκε από το Βυζάντιο κ' έκανε περιοδείες στη Θράκη, συνοδευμένος από Μήδους υπασπιστές και Αιγυπτίους, κ' έκανε τραπέζια κατά τον Περσικό τρόπο, και δεν μπορούσε πια να συγκρατήσει τις προθέσεις του, αλλά με μικρές πράξεις έδειχνε τι είχε σκοπό να κάνει για τις μεγάλες. [1.130.2] Κ' έγινε δύσκολο να τον πλησιάσει κανείς, κι όταν θύμωνε, φερνόταν τόσο άγρια σε όλους εξ ίσου, ώστε κανένας δεν μπορούσε να παρουσιαστεί μπροστά του· κι αυτός ήταν από τους κυριότερους λόγους που οι σύμμαχοι άλλαξαν μέρος και πήγαν με τους Αθηναίους.
[1.128.1] Έβαλαν κ' οι Αθηναίοι αντίστοιχον όρο στους Σπαρτιάτες, να διώξουν από το Ταίναρο το δικό τους άγος. Γιατί κάποτε είχαν ξεσηκώσει οι Σπαρτιάτες από το εκεί ιερό του Ποσειδώνα ικέτες είλωτες, κι αφού τους απομάκρυναν τους εσκότωσαν· και γι' αυτό νόμιζαν οι ίδιοι πως έγινε ο μεγάλος σεισμός στη Σπάρτη· τ[1.128.2] ους έβαλαν και άλλον όρο, να διώξουν και την κατάρα της Χαλκιοίκου. Αυτή ήταν η ακόλουθη: [1.128.3] Όταν οι Σπαρτιάτες κάλεσαν την πρώτη φορά τον Παυσανία το Λακεδαιμόνιο να γυρίσει πίσω από την αρχηγία που είχε στον Ελλήσποντο και τον εδίκασαν, βγάζοντάς τον αθώο, δεν τον έστειλαν πίσω στην εξουσία του με δημόσια εντολή, ο ίδιος όμως πήρε μόνος του ένα πολεμικό καράβι από την Ερμιόνη χωρίς την άδεια των Λακεδαιμονίων κ' έφτασε στον Ελλήσποντο, με την πρόφαση να εξακολουθήσει το Μηδικό πόλεμο, στ' αλήθεια όμως για να ενεργήσει για το συμφέρον του βασιλιά των Περσών, όπως είχε επιχειρήσει να κάνει και προτήτερα, θέλοντας να βασιλέψει στα Ελληνικά μέρη. [1.128.4] Από τότε δηλαδή είχε εξυπηρετήσει τον Πέρση βασιλιά και προσφέρει τις υπηρεσίες του σαν κατάθεση γι' ανταμοιβή αργότερα, κ' έβαλε αρχή για όλη τη δουλειά. [1.128.5] Γιατί αφού κυρίεψε το Βυζάντιο όταν πήγε για πρώτη φορά φεύγοντας από την Κύπρο (το κρατούσαν προτήτερα οι Μήδοι και μερικοί συγγενείς και αυλικοί του βασιλιά, που πιάστηκαν αιχμάλωτοι τότε μέσα στην πόλη) όσους έπιασε τότε ο Παυσανίας τους ελευθέρωσε και τους έστειλε πίσω στο βασιλιά, κρυφά από τους άλλους συμμάχους, λέγοντάς τους πως του είχαν δραπετεύσει. [1.128.6] Ολ' αυτά τα έκανε με συνένοχο το Γογγύλο από την Ερέτρια, που του είχε αναθέσει τη διοίκηση του Βυζαντίου και τη φρούρηση των αίχμαλώτων και του έστειλε και γράμμα με το Γογγύλο. Και στο γράμμα, όπως φανερώθηκε αργότερα, έγραφε τα ακόλουθα: [1.128.7] Εγώ ο Παυσανίας ο αρχηγός της Σπάρτης, θέλοντας να σου γίνω ευχάριστος, στέλνω αυτούς εδώ, που τους έπιασα στη μάχη, και προτείνω, αν συμφωνήσεις και συ, να πάρω γυναίκα τη θυγατέρα σου, και να σου παραδώσω για υποταχτικούς σου τη Σπάρτη κι όλη την άλλη Ελλάδα. Και νομίζω πως είμαι άξιος να τα κάνω όλ' αυτά, αν συσκεφτούμε και αποφασίσομε μαζί. Αν λοιπόν σου αρέσει κάτι απ' όσα λέω, στείλε άνθρωπο πιστό σου στα καράβια μου και από δω κ' εμπρός ν' αλλάζομε λόγια μ' αυτόν.
[1.129.1] Αυτά έλεγε η γραφή. Κι ο Ξέρξης ευχαριστήθηκε με το γράμμα και στέλνει τον Αρτάβαζο το γιο του Φαρνάκου στην παραθαλάσσια περιοχή με τη διαταγή να παραλάβει αυτός τη σατραπεία του Δασκυλίου αφού απολύσει το Μεγαδάτη, που την εξουσίαζε προτήτερα και του αναθέτει να διαβιβάσει το γρηγορότερο γράμμα του στον Παυσανία, που ήταν στο Βυζάντιο και να του δείξει τη σφραγίδα για μαρτυρία, κι αν του παραγγείλει τίποτα ο Παυσανίας για τις δικές του δουλειές, να το ενεργήσει όσο γίνεται καλύτερα και πιο πιστά. [1.129.2] Αυτός λοιπόν μόλις έφτασε έκανε και όλα τ' άλλα όπως του είχαν παραγγελθεί και διαβίβασε το γράμμα. [1.129.3] Και στην απόκριση ήταν γραμμένα τούτα: «Έτσι μιλεί ο βασιλιάς ο Ξέρξης στον Παυσανία, και για τους άντρες που μου έσωσες περ' από τη θάλασσα από το Βυζάντιο θα σου χρωστάει χάρη ο βασιλικός μου οίκος, που σου τη φυλάει γραμμένη για πάντα και τα λόγια σου πολύ μου άρεσαν. Ούτε μέρα ούτε νύχτα να σε κρατάει ώστε να χαλαρώσεις τις προσπάθειές σου για την πραγματοποίηση όσων μου τάζεις, και ούτε να σ' εμποδίζει το έξοδο χρυσού κι ασημιού, ούτε το πλήθος του στρατού, αν τα χρειάζεσαι να σου έρθουν οπουδήποτε, αλλά να ενεργήσεις με τον Αρτάβαζο, τον ευγενικό άντρα που σου έστειλα, και με τόλμη, με όποιον τρόπο θα πάνε καλύτερα και πιο ωραία και για τους δυο μας οι δουλειές σου και οι δουλειές μου».
[1.130.1] Όταν έλαβε ο Παυσανίας τούτη τη γραφή, έχοντας και πριν μεγάλη εξουσία και υπόληψη στους Έλληνες για τη στρατηγία του στην Πλάταια, το πήρε απάνω του πολύ περισσότερο και δεν μπορούσε πια να ζει με τον πατροπαράδοτο τρόπο, αλλά ντυνόταν με Περσικές στολές, βγήκε από το Βυζάντιο κ' έκανε περιοδείες στη Θράκη, συνοδευμένος από Μήδους υπασπιστές και Αιγυπτίους, κ' έκανε τραπέζια κατά τον Περσικό τρόπο, και δεν μπορούσε πια να συγκρατήσει τις προθέσεις του, αλλά με μικρές πράξεις έδειχνε τι είχε σκοπό να κάνει για τις μεγάλες. [1.130.2] Κ' έγινε δύσκολο να τον πλησιάσει κανείς, κι όταν θύμωνε, φερνόταν τόσο άγρια σε όλους εξ ίσου, ώστε κανένας δεν μπορούσε να παρουσιαστεί μπροστά του· κι αυτός ήταν από τους κυριότερους λόγους που οι σύμμαχοι άλλαξαν μέρος και πήγαν με τους Αθηναίους.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου