ΔΗΜ 9.36–40
Πού οφείλεται η δουλοπρεπής στάση των Ελληνικών πόλεων απέναντι στον Φίλιππο
Ο Δημοσθένης στην επίθεσή του ενάντια στον Φίλιππο (βλ. και ΔΗΜ 9.1–9) αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα γεγονότα που αποδείκνυαν την πρακτική του Φιλίππου να επικαλείται τις –κατ' όνομα– συνθήκες ειρήνης και συμμαχίας, μέχρι τη στιγμή που έκρινε ότι οι περιστάσεις ήταν κατάλληλες για επίθεση εναντίον όσων προηγουμένως είχαν πιστέψει στις δεσμεύσεις του. Αναρωτήθηκε, μάλιστα, πώς ανέχονταν οι Έλληνες να ενεργεί ο Μακεδόνας βασιλιάς κατά βούληση, όταν στο παρελθόν όλοι οι πόλεμοι στην Ελλάδα είχαν προκληθεί από την αντίδραση στην πολιτική των Αθηναίων ή των Λακεδαιμονίων να επιβάλλουν την ηγεμονία τους στους υπόλοιπους Έλληνες. Αφού απαρίθμησε όλες τις μέχρι τότε άδικες ενέργειες του Φιλίππου εναντίον των ελληνικών πόλεων, αναζητά την αιτία της ανοχής απέναντι σε αυτές.
[36] Τί οὖν αἴτιον τουτωνί; οὐ γὰρ ἄνευ λόγου καὶ δικαίας
αἰτίας οὔτε τόθ’ οὕτως εἶχον ἑτοίμως πρὸς ἐλευθερίαν οἱ
Ἕλληνες οὔτε νῦν πρὸς τὸ δουλεύειν. ἦν τι τότ’, ἦν, ὦ
ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ἐν ταῖς τῶν πολλῶν διανοίαις, ὃ νῦν οὐκ
ἔστιν, ὃ καὶ τοῦ Περσῶν ἐκράτησε πλούτου καὶ ἐλευθέραν
ἦγε τὴν Ἑλλάδα καὶ οὔτε ναυμαχίας οὔτε πεζῆς μάχης οὐ-
δεμιᾶς ἡττᾶτο, νῦν δ’ ἀπολωλὸς ἅπαντα λελύμανται καὶ ἄνω
καὶ κάτω πεποίηκε τὰ τῶν Ἑλλήνων πράγματα. [37] τί οὖν ἦν
τοῦτο; οὐδὲν ποικίλον οὐδὲ σοφόν, ἀλλ’ ὅτι τοὺς παρὰ τῶν
ἄρχειν βουλομένων ἢ διαφθείρειν τὴν Ἑλλάδα χρήματα
λαμβάνοντας ἅπαντες ἐμίσουν, καὶ χαλεπώτατον ἦν τὸ δω-
ροδοκοῦντ’ ἐλεγχθῆναι, καὶ τιμωρίᾳ μεγίστῃ τοῦτον ἐκόλαζον,
καὶ παραίτησις οὐδεμί’ ἦν οὐδὲ συγγνώμη. [38] τὸν οὖν καιρὸν
ἑκάστου τῶν πραγμάτων, ὃν ἡ τύχη καὶ τοῖς ἀμελοῦσιν κατὰ
τῶν προσεχόντων πολλάκις παρασκευάζει, οὐκ ἦν πρίασθαι
παρὰ τῶν λεγόντων οὐδὲ τῶν στρατηγούντων, οὐδὲ τὴν πρὸς
ἀλλήλους ὁμόνοιαν, οὐδὲ τὴν πρὸς τοὺς τυράννους καὶ τοὺς
βαρβάρους ἀπιστίαν, οὐδ’ ὅλως τοιοῦτον οὐδέν. [39] νῦν δ’
ἅπανθ’ ὥσπερ ἐξ ἀγορᾶς ἐκπέπραται ταῦτα, ἀντεισῆκται δ’
ἀντὶ τούτων ὑφ’ ὧν ἀπόλωλε καὶ νενόσηκεν ἡ Ἑλλάς.
ταῦτα δ’ ἐστὶ τί; ζῆλος, εἴ τις εἴληφέ τι· γέλως, ἂν ὁμο-
λογῇ· συγγνώμη τοῖς ἐλεγχομένοις· μῖσος, ἂν τούτοις τις
ἐπιτιμᾷ· [40] τἆλλα πάνθ’ ὅσ’ ἐκ τοῦ δωροδοκεῖν ἤρτηται. ἐπεὶ
τριήρεις γε καὶ σωμάτων πλῆθος καὶ χρημάτων καὶ τῆς
ἄλλης κατασκευῆς ἀφθονία, καὶ τἆλλ’ οἷς ἄν τις ἰσχύειν τὰς
πόλεις κρίνοι, νῦν ἅπασι καὶ πλείω καὶ μείζω ἐστὶ τῶν τότε
πολλῷ. ἀλλὰ ταῦτ’ ἄχρηστα, ἄπρακτα, ἀνόνητα ὑπὸ τῶν
πωλούντων γίγνεται.
***
[36] Ποία λοιπόν είναι η αιτία τούτου του κακού; Διότι δεν είναι τυχαίον ούτε αδικαιολόγητον το γεγονός ότι οι Έλληνες έρρεπον άλλοτε ψυχικώς προς την ελευθερίαν, τώρα δε ρέπουν προς την δουλείαν. Υπήρχε τότε, υπήρχε, πολίται Αθηναίοι, εις τας ψυχάς πάντων κάτι το οποίον δεν υπάρχει σήμερον, κάτι το οποίον ενίκησε τον πλούτον των Περσών και καθίστα την Ελλάδα χώραν ελευθέραν, κάτι το οποίον ήτο αήττητον κατά θάλασσαν και ξηράν, κάτι του οποίου ήδη η απώλεια επέφερε την γενικήν διαφθοράν και ανεστάτωσε τα πάντα.[37] Τι λοιπόν ήτο τούτο; (Τίποτε το περίπλοκον, τίποτε το σοφόν)· απλώς ότι άπαντες εμίσουν τους λαμβάνοντας χρήματα παρά των φιλοδόξων και των διαφθορέων της Ελλάδος και ήτο πολύ επικίνδυνον να αποδειχθή τις δωροδοκούμενος και επεβάλλετο εις αυτόν η μεγαλυτέρα τιμωρία (και ουδεμία αίτησις χάριτος ήτο παραδεκτή ούτε συγγνώμη). [38] Και ούτω την ευκαιρίαν της δράσεως εις εκάστην περίστασιν, ευκαιρίαν την οποίαν η τύχη πολλάκις παρασκευάζει (και εις αυτούς τους αμελείς εις βάρος των προσεκτικών, και εις τους μη θέλοντας να πράξουν τι εις βάρος των πραττόντων τα δέοντα), την ευκαιρίαν αυτήν δεν ήτο δυνατόν να την εξαγοράση τις παρά των ρητόρων ή των στρατηγών, αλλ' ουδέ την προς αλλήλους ομόνοιαν, ουδέ την προς τους τυράννους και τους βαρβάρους δυσπιστίαν, ουδέ άλλο τι των τοιούτων. [39] Επί των ημερών μας πάντα ταύτα έχουν πωληθή όπως εις την αγοράν· αντ' αυτών δε έχουν εισαχθή πάντα όσα κατέστρεψαν και διέφθειραν την Ελλάδα. Ποία δε είναι ταύτα; Η ζηλοτυπία προς εκείνον όστις έλαβε χρήματα· η συνήθεια να γελώμεν εάν κανείς το ομολογήση (η συγγνώμη προς τους αποδεικνυομένους ενόχους)· [40] το μίσος εναντίον εκείνων που τους στηλιτεύουν, και πάντα τα άλλα τα συνακολουθούντα την δωροδοκίαν. Διότι, τας τριήρεις και τον αριθμόν των στρατιωτών και την επάρκειαν των χρημάτων και των άλλων εφοδίων και τα άλλα εν γένει επί τη βάσει των οποίων κρίνεται η ισχύς των κρατών, τα έχομεν σήμερον κατά πολύ περισσότερα και μεγαλύτερα από άλλοτε· αλλά ταύτα πάντα έχουν καταστή άχρηστα, μάταια, ανωφελή υπό εκείνων που τα εμπορεύονται.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου