ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ: Στη ζήλια, όπως νομίζουν, υπάρχει ακούσιο στοιχείο

Οι άνθρωποι ομολογούν άλλες από τις συμφορές τους εύκολα και άλλες δύσκολα. Έτσι κανείς δεν ομολογεί πως είναι τρελός ή ανόητος, αλλά, αντίθετα, θ’ ακούσεις όλους να λένε “Μακάρι όσο νου έχω τόση τύχη να είχα”. Εύκολα ομολογούν την ντροπαλότητά τους και λένε: “Είμαι λίγο ντροπαλός, τ’ ομολογώ, στα άλλα, όμως, δεν θα βρεις να είμαι μωρός”. Κάποιος δεν ομολογεί εύκολα πως είναι οξύθυμος, δεν ομολογεί καθόλου πως είναι άδικος, φθονερός επίσης καθόλου, όπως και αδιάκριτος· οι περισσότεροι ομολογούν πως είναι ελεήμονες. Ποια είναι, λοιπόν, η αιτία;

Η κυριότερη είναι η απροθυμία για παραδοχή και η σύγχυση σε όλα όσα αφορούν το καλό και το κακό· για άλλους ανθρώπους, όμως, υπάρχουν και άλλες αιτίες, και μπορούμε, να πούμε ότι όλα όσα θεωρούν αισχρά δεν τα ομολογούν καθόλου· φαντάζονται ότι η ντροπαλότητα είναι στοιχείο καλού χαρακτήρα, όπως και ο οίκτος, ενώ η ηλιθιότητα αρμόζει σε δούλους· τα κοινωνικά σφάλματα, επίσης, δεν ομολογούνται καθόλου.

Ο κύριος λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι ομολογούν τα περισσότερα σφάλματα είναι ότι φαντάζονται πως γίνονται ακούσια, όπως η ντροπαλότητα και ο οίκτος. Αν, μάλιστα, κάποιος ομολογεί πως είναι γενικά ακρατής, προσθέτει ως αιτία τον έρωτα, για να συγχωρεθεί, επειδή το σφάλμα του είναι ακούσιο. Την αδικία, όμως, κανείς δεν την θεωρεί ακούσια. Στη ζήλια, όπως νομίζουν, υπάρχει ακούσιο στοιχείο. Γι’ αυτό και την ομολογούν.

Επίκτητος, Διατριβαί Β' (Περί ἀνομολογίας)