9 δισ. έτη φωτός μακριά είναι το πιο μακρινό αστέρι που έχουμε δει ποτέ

Χάρη σε μια απίστευτη τύχη, το Hubble πήρε μια εικόνα του πιο απομακρυσμένου αστέρα που έχουμε δει ποτέ, κάπου 9 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Έχουμε συνηθίσει τα τηλεσκόπια να μας δίνουν μια αμυδρή εικόνα από απομακρυσμένους γαλαξίες, αλλά ποτέ δεν έχουμε πάρει εικόνα ενός άστρου τόσο μακριά από μας. Όλα τα άστρα που βλέπουμε βρίσκονται στον δικό μας Γαλαξία.

Η εικόνα δείχνει ένα μπλε αστέρι που έχει το παρατσούκλι Icarus και είναι το πιο μακρινό αστέρι που έχουμε δει ποτέ.

Η NASA όμως κυκλοφόρησε μια φωτογραφία από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και είναι εντυπωσιακή για πολλούς λόγους.

Η εικόνα δείχνει ένα μπλε αστέρι που έχει το παρατσούκλι Icarus και είναι το πιο μακρινό αστέρι που έχουμε δει ποτέ. Επισήμως είναι γνωστό ως MACS J1149 + 2223 Lensed Star 1 και απέχει περίπου 9 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη. Το φως από το αστέρι άρχισε δηλαδή να εκπέμπεται 4,4 δισεκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang.

Σε αυτήν την απόσταση με τίποτα δεν θα έπρεπε να δούμε τον Ίκαρο. Ωστόσο, ένας συνδυασμός απροσδόκητων παραγόντων – συμπεριλαμβανομένου και των βαρυτικών φακών – μας έδωσε μια εικόνα πολύ πολύ πιο μακριά από ό, τι θα μπορούσαμε να επιτύχουμε μόνο με τα όργανα του Hubble.

Για καλή μας τύχη ένα σμήνος γαλαξιών βρίσκεται ανάμεσα σε εμάς και τον Ίκαρο και έπαιξε τον ρόλο του βαρυτικού φακού, Το σμήνος που ονομάζεται MACS J1149 + 2223 απέχει περίπου 5 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη. Λόγω του τεράστιου μεγέθους του, η βαρύτητά του λειτουργεί ως ένας φυσικός μεγεθυντικός φακός στο διάστημα, λέει η NASA, κάμπτοντας και ενισχύοντας το φως που ερχόταν από το άστρο Ίκαρος πίσω από αυτό το σμήνος.

Σε συνδυασμό με τα άριστα τηλεσκόπια του Hubble η βαρυτική ενίσχυση του φωτός που εκπέμφθηκε από το αστέρι, μας επέτρεψε να μελετήσουμε για πρώτη φορά ένα τόσο μακρινό άστρο.

Κατά την ανάλυση, επιβεβαιώθηκε ότι ήταν ένα μπλε υπεργιγάντιο αστέρι, εκατοντάδες χιλιάδες φορές πιο φωτεινό από τον δικό μας Ήλιο, που όμως και έτσι θα ήταν σχεδόν αόρατο με το Χαμπλ. Αυτό οδήγησε τους επιστήμονες να συνειδητοποιήσουν ότι ενισχύθηκε με ένα βαρυτικό φακό.

Υπάρχει όμως κι άλλο ζήτημα σε αυτή την παρατήρηση. Οι αστρονόμοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την ανακάλυψη του Ίκαρου και την ενίσχυση του του φωτός του, για να δοκιμάσουν τη φύση της σκοτεινής ύλης. Αυτό είναι ένα ακόμα μυστηριώδες υλικό που, αν και αόρατο, αποτελεί την πλειονότητα της μάζας του σύμπαντος.

«Μελετώντας τι βρίσκεται στο προσκήνιο της εικόνας, οι επιστήμονες μπόρεσαν να δοκιμάσουν μια θεωρία που λέει ότι η σκοτεινή ύλη μπορεί να αποτελείται κυρίως από έναν τεράστιο αριθμό αρχέγονων μαύρων οπών που σχηματίστηκαν στη γέννηση του σύμπαντος, με μάζες δεκάδες φορές μεγαλύτερες από τον Ήλιο », εξηγεί η NASA . «Τα αποτελέσματα αυτής της μοναδικής ανάλυσης δεν ευνοούν αυτήν την υπόθεση με την σκοτεινή ύλη, επειδή οι φωτεινές διακυμάνσεις από το αστέρι, που βρίσκεται πίσω στο υπόβαθρο, το οποίο παρακολουθούνταν με το Hubble επί 13 χρόνια, θα φαινόταν διαφορετικά αν υπήρχε ένα σμήνος μαύρων τρυπών στο προσκήνιο της εικόνας.

Ωστόσο, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb θα μπορούσε να τα αλλάξει όλα αυτά. Θα είναι πολύ πιο ευαίσθητο από το Hubble και αναμένεται να ξεκλειδώσει ακόμη περισσότερες λεπτομέρειες σε μακρινά αστέρια, συμπεριλαμβανομένου και του εάν περιστρέφονται και άλλες πολλές λεπτομέρειες.