ΠΛΑΤΩΝ: Κρίτων (44b-45a)

Ο Κρίτων προτείνει στον Σωκράτη να δραπετεύσει

ΚΡΙΤΩΝ. Λίαν γε, ὡς ἔοικεν. ἀλλ᾽, ὦ δαιμόνιε Σώκρατες, ἔτι καὶ νῦν ἐμοὶ πιθοῦ καὶ σώθητι· ὡς ἐμοί, ἐὰν σὺ ἀποθάνῃς, οὐ μία συμφορά ἐστιν, ἀλλὰ χωρὶς μὲν τοῦ ἐστερῆσθαι τοιούτου ἐπιτηδείου οἷον ἐγὼ οὐδένα μή ποτε εὑρήσω, ἔτι δὲ καὶ πολλοῖς δόξω, οἳ ἐμὲ καὶ σὲ μὴ σαφῶς ἴσασιν, [44c] ὡς οἷός τ᾽ ὤν σε σῴζειν εἰ ἤθελον ἀναλίσκειν χρήματα, ἀμελῆσαι. καίτοι τίς ἂν αἰσχίων εἴη ταύτης δόξα ἢ δοκεῖν χρήματα περὶ πλείονος ποιεῖσθαι ἢ φίλους; οὐ γὰρ πείσονται οἱ πολλοὶ ὡς σὺ αὐτὸς οὐκ ἠθέλησας ἀπιέναι ἐνθένδε ἡμῶν προθυμουμένων.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Ἀλλὰ τί ἡμῖν, ὦ μακάριε Κρίτων, οὕτω τῆς τῶν πολλῶν δόξης μέλει; οἱ γὰρ ἐπιεικέστατοι, ὧν μᾶλλον ἄξιον φροντίζειν, ἡγήσονται αὐτὰ οὕτω πεπρᾶχθαι ὥσπερ ἂν πραχθῇ.
[44d] ΚΡΙΤΩΝ. Ἀλλ᾽ ὁρᾷς δὴ ὅτι ἀνάγκη, ὦ Σώκρατες, καὶ τῆς τῶν πολλῶν δόξης μέλειν. αὐτὰ δὲ δῆλα τὰ παρόντα νυνὶ ὅτι οἷοί τ᾽ εἰσὶν οἱ πολλοὶ οὐ τὰ σμικρότατα τῶν κακῶν ἐξεργάζεσθαι ἀλλὰ τὰ μέγιστα σχεδόν, ἐάν τις ἐν αὐτοῖς διαβεβλημένος ᾖ.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Εἰ γὰρ ὤφελον, ὦ Κρίτων, οἷοί τ᾽ εἶναι οἱ πολλοὶ τὰ μέγιστα κακὰ ἐργάζεσθαι, ἵνα οἷοί τ᾽ ἦσαν καὶ ἀγαθὰ τὰ μέγιστα, καὶ καλῶς ἂν εἶχεν. νῦν δὲ οὐδέτερα οἷοί τε· οὔτε γὰρ φρόνιμον οὔτε ἄφρονα δυνατοὶ ποιῆσαι, ποιοῦσι δὲ τοῦτο ὅτι ἂν τύχωσι.
[44e] ΚΡΙΤΩΝ. Ταῦτα μὲν δὴ οὕτως ἐχέτω· τάδε δέ, ὦ Σώκρατες, εἰπέ μοι. ἆρά γε μὴ ἐμοῦ προμηθῇ καὶ τῶν ἄλλων ἐπιτηδείων μή, ἐὰν σὺ ἐνθένδε ἐξέλθῃς, οἱ συκοφάνται ἡμῖν πράγματα παρέχωσιν ὡς σὲ ἐνθένδε ἐκκλέψασιν, καὶ ἀναγκασθῶμεν ἢ καὶ πᾶσαν τὴν οὐσίαν ἀποβαλεῖν ἢ συχνὰ χρήματα, ἢ καὶ ἄλλο τι πρὸς τούτοις παθεῖν; εἰ γάρ τι [45a] τοιοῦτον φοβῇ, ἔασον αὐτὸ χαίρειν· ἡμεῖς γάρ που δίκαιοί ἐσμεν σώσαντές σε κινδυνεύειν τοῦτον τὸν κίνδυνον καὶ ἐὰν δέῃ ἔτι τούτου μείζω. ἀλλ᾽ ἐμοὶ πείθου καὶ μὴ ἄλλως ποίει.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Καὶ ταῦτα προμηθοῦμαι, ὦ Κρίτων, καὶ ἄλλα πολλά.

***
Ο ΚΡΙΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ ΣΤΟΝ ΣΩΚΡΑΤΗ ΝΑ ΔΡΑΠΕΤΕΥΣΕΙ ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΛΑΚΗΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΡΙΤΩΝΑ

ΚΡ. Αλήθεια, ολοφάνερο. Μα, ευλογημένε μου Σωκράτη, και τώρα ακόμη είναι καιρός να μ᾽ ακούσεις και να κοιτάξεις να σωθείς· γιατί ο θάνατός σου θα είναι για μένα διπλή συμφορά: Δεν θα χάσω μονάχα έναν τέτοιο φίλο, που όμοιό του εγώ ποτέ κανένα δεν θα εύρω· μα θα φανώ ακόμη στον πολύ τον κόσμο, που δεν ξέρει καλά ούτε μένα ούτε σένα, [44c] ότι τάχα αμέλησα, ενώ μπορούσα να σε σώσω αν ήθελα να ξοδέψω χρήματα. Κι αλήθεια, για έναν άνθρωπο ποιά γνώμη μπορεί να είναι χειρότερη, παρά να φαίνεται πως προτιμά το χρήμα από τους φίλους; Γιατί ο πολύς κόσμος ποτέ δεν θα πιστέψει ότι συ ο ίδιος δεν θέλησες να φύγεις από δω, ενώ εμείς ήμαστε πρόθυμοι γι᾽ αυτό.
ΣΩ. Μα, καλότυχε Κρίτων, γιατί να νοιαζόμαστε μεις τόσο πολύ για τη γνώμη του κόσμου; Οι σώφρονες άνθρωποι, αυτοί που αξίζει να προσέχουμε τη γνώμη τους περισσότερο, θα κρίνουν πως αυτά έγιναν έτσι, όπως ακριβώς θα έχουν γίνει.
[44d] ΚΡ. Όμως, το βλέπεις, Σωκράτη, είναι ανάγκη να νοιαζόμαστε και για τη γνώμη του κόσμου. Αυτά που μας βρήκανε τώρα το φανερώνουν μόνα τους, ότι ο πολύς ο κόσμος μπορεί να κάνει όχι τα πιο μικρά, μα τα πιο μεγάλα κακά· φτάνει να έχουν κάποιον συκοφαντήσει σ᾽ αυτόν.
ΣΩ. Μακάρι, Κρίτων, να μπορούσε ο πολύς ο κόσμος να κάνει τα πιο μεγάλα κακά· θα μπορούσε τότε να κάνει και τα πιο μεγάλα καλά, κι όλα θα ήταν όμορφα έτσι. Τώρα όμως δεν είναι σε θέση να κάνει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Γιατί δεν έχει τη δύναμη να κάνει έναν άνθρωπο ούτε σώφρονα ούτε άφρονα, αλλά κάνει ό,τι του φέρνει η τύχη.
[44e] ΚΡ. Καλά αυτά, ας παραδεχτούμε πως είναι έτσι. Θέλω όμως, Σωκράτη, να μ᾽ απαντήσεις σε τούτο: άραγε μήπως νοιάζεσαι για μένα και για τους άλλους φίλους σου, μην τυχόν, αν συ βγεις από δω μέσα, μας δημιουργήσουν ιστορίες οι συκοφάντες, ότι σε βγάλαμε από δω κρυφά σαν κλέφτες, κι αναγκαστούμε έτσι να χάσουμε ή και όλη μας την περιουσία ή πολλά χρήματα ή να πάθουμε και τίποτ᾽ άλλο ακόμη; Αν πραγματικά [45a] φοβάσαι κάτι τέτοιο, άφησέ το να πάει στο καλό. Γιατί εμείς βέβαια έχουμε χρέος να σε σώσουμε, κι ας περάσουμε αυτό τον κίνδυνο, κι αν χρειαστεί ακόμη μεγαλύτερο απ᾽ αυτόν. Άκου λοιπόν εμένα και μην κάνεις διαφορετικά.
ΣΩ. Και γι᾽ αυτά νοιάζομαι, Κρίτων, και γι᾽ άλλα πολλά.