Απολλώνιος, Ιησούς και Παύλος

O αρχαίος κόσμος ήταν το σπίτι, για μια σύντομη περίοδο, ενός αξιοπρόσεκτου θεϊκού προσώπου. Πριν ακόμα γεννηθεί, ήταν προφανές πως δεν επρόκειτο για έναν συνηθισμένο άνθρωπο. Πριν την γέννησή του, μια ουράνια μορφή εμφανίστηκε στη μητέρα του και της αποκάλυψε πως το παιδί της δεν θα ήταν θνητό, αλλά θεϊκό ον.

‘Οταν μεγάλωσε, έγινε περιπλανώμενος δάσκαλος: ταξίδευε από πόλη σε πόλη, από χωριό σε χωριό, κηρύττοντας το μήνυμά του. Μάζεψε ακολούθους, θεράπευσε τους άρρωστους, εξέβαλε δαιμόνια και ανέστησε νεκρούς. Οι πράξεις του, όμως, τράβηξαν αρνητική προσοχή. Οι αντίπαλοί του κατασκεύασαν κατηγορίες εναντίον του και τον εκτέλεσαν. Μετά τον θάνατό του κάποιοι μαθητές του ισχυρίστηκαν πως εμφανίστηκε σ’ αυτούς. Ότι τον άγγιξαν ή ότι αναλήφθηκε στον ουρανό. Επίσης κάποιοι οπαδοί του συνέχισαν να διαδίδουν το μήνυμά του, ενώ ύστερα από κάποιο διάστημα η ζωή του καταγράφηκε σε κείμενα της εποχής.

Όλα όσα προηγήθηκαν δεν αφορούν την ιστορία του Ιησού. Ο άνθρωπος για τον οποίο μιλάμε γεννήθηκε στην κεντρική Ανατολία και έγινε ακόλουθος, όχι του Ιωάννη του Βαπτιστή, αλλά της σχολής του Πυθαγόρα, ενώ έστησε μία σχολή στον Ναό του Ασκληπιού. Τώρα, το Bible Conspiracies, ένα νέο ντοκιμαντέρ του Amazon, ισχυρίζεται πως η ιστορία του Ιησού βασίζεται σε εκείνη του Απολλώνιου.

Είναι εύκολο να δεις το πρόβλημα: ένας από τους βασικούς ισχυρισμούς της χριστιανοσύνης είναι πως ο Ιησούς είναι μοναδικός. Η γέννησή του ήταν ένα χωρίς ιστορικό προηγούμενο γεγονός, που αποτέλεσε την αφετηρία μιας περιοδείας η οποία κατέληξε σε έναν μαρτυρικό θάνατο και μια ένδοξη ανάσταση. Ο Απολλώνιος και ο Ιησούς έζησαν σχεδόν την ίδια περίοδο και δεν υπάρχει λόγος να πιστέψουμε ότι κάποια στιγμή συναντήθηκαν. H ιδέα ότι υπήρχαν κι’ άλλοι άγιοι άνθρωποι που περιφέρονταν στην αρχαία Μεσόγειο εγείρει το ερώτημα: ήταν απλά η επιτυχία των οπαδών του που κάναν ιδιαίτερο τον Ιησού;

Οι παραλληλισμοί μεταξύ Ιησού και Απολλώνιου είναι ακόμα πιο σύνθετοι απ’ ότι περιέγραψα μέχρι τώρα. Υπερφυσικά σημεία εμφανίστηκαν κατά την γέννησή τους. Όπως και ο Ιησούς (τουλάχιστον στο Κατά Λουκάν), έτσι και ο Απολλώνιος ήταν κάτι σαν παιδί θαύμα. Είχε συνομιλίες με θρησκευτικούς εκπροσώπους όπου επέδειξε ανωτερότητα και υψηλό επίπεδο κατανόησης επί των πνευματικών ζητημάτων. Και όπως ο Ιησούς, έτσι και ο Απολλώνιος προέταξε την διδασκαλία της αποχής από την υλική κατοχή (αν και αυτή ήταν μια γενικότερη συμβουλή όλων των αρχαίων φιλοσόφων).

Υπάρχει όμως ένα σημαντικό πρόβλημα με την ιδέα ότι οι ακόλουθοι του Ιησού δανείστηκαν στοιχεία από την ζωή του Απολλώνιου. Ο Φιλόστρατος έγραψε το έργο του στον τρίτο μεταχριστιανικό αιώνα, μετά την συγγραφή των κανονικών ευαγγελίων που συναντάμε στην Καινή Διαθήκη. 'Αρα ακόμα και αν επηρεάστηκαν απ’ τις ιστορίες του Απολλώνιου, σίγουρα δεν τις αντιγράφαν. Όμως, αρκετά μετά τους θανάτους τους, οι οπαδοί και των δύο αυτών μορφών κατηγορούσαν τις ανταγωνιστικές ομάδες ως απατεώνες και υποστήριζαν ότι μόνο οι δικοί τους ιδρυτές ήταν οι πραγματικοί Υιοί του Θεού.

Ωστόσο, η ιστορία του Απολλώνιου εγείρει ένα σημαντικό ερώτημα: πόσοι Υιοί του Θεού υπήρχαν στην αρχαία Μεσόγειο; Και η απάντηση είναι: περισσότεροι απ’ ότι νομίζετε.

Αρχικά υπήρχαν “θεϊκοί άντρες” όπως ο Απολλώνιος ο Τυανέας, ο Ασκληπιός και ο Πυθαγόρας. Αυτοί ήταν φαινομενικά ανθρώπινα όντα των οποίων οι δυνάμεις αψηφούσαν την πραγματικότητα. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση των Απολλώνιου, άφησαν πίσω μια ομάδα ακολούθων. Παράλληλα υπήρχαν και άλλοι που απλά προέβαλαν τους εαυτούς τους ως “Υιούς του θεού”. Ο πιο γνωστός ήταν ο Καίσαρας Αύγουστος, ο υιοθετημένος γιος του Ιούλιου, του οποίου η προπαγάνδα τον παρουσίαζε ως “υιο του θεϊκού Ιουλίου Καίσαρα”. Και, όπως και ο Απολλώνιος, υπήρξε σύγχρονος του Ιησού (πέθανε το 14 μ.α.χ.χ). Νομίσματα που τον περιγράφουν ως Υιό του θεού, είχαν πλυμμηρίσει την αρχαία Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης της Ιουδαίας και της Γαλιλαίας. 'Αλλοι αυτοκράτορες όπως ο Βεσπασιανός είχαν την φήμη του θαυματοποιού. Σύμφωνα με τον ιστορικό Δίωνα Κάσσιο, οι φήμες για τα θαύματα θεραπείας του Βεσπασιανού είχαν κατακλύσει την Αίγυπτο. Αυτές οι ιστορίες ασφαλώς λειτουργούσαν ως προπαγάνδα, ενισχύοντας την γενική αίσθηση ότι οι εκλεκτοί άνθρωποι μπορούν να θεραπεύσουν τους αρρώστους.

Η ιδέα πως ένας άνθρωπος μπορεί να είναι το παιδί ένας θεού πάει αρκετά πίσω, στην αρχαία Ελλάδα. Όχι μόνο ο Δίας θεωρούνταν ο πατέρας αναρίθμητων ηρωϊκών μορφών (όπως ο Ηρακλής), αλλά ακόμα και ο Μέγας Αλέξανδρος προέβαλε την ιδέα πως ήταν ο ίδιος θεϊκός. Ο Φίλιππος ο Β’ ο Μακεδών, ισχυριζόταν πως ήταν απόγονος του Ηρακλή, ενώ οι ιερείς της Σίβα είπαν στον Αλέξανδρο πως ήταν γιος του Δία. Και, σύμφωνα με τον θρύλο, όπως και με τον Ιησού, η γέννησή του συνοδεύτηκε από υπερφυσικά σημεία: κεραυνούς που έπεφταν χωρίς να κάνουν κακό, νικηφόρες μάχες και μια περίεργη καταστροφή του ναού της Αρτέμιδος στην Έφεσο.

Νωρίς στον 20 αιώνα, αρκετοί μελετητές που ακολουθούσαν το έργο του Γερμανού Ακαδημαϊκού Reitzenstein, πίστεψαν πως αυτές οι ιστορίες για τον Απολλώνιο επηρέασαν τον τρόπο που οι οπαδοί του Ιησού περιέγραψαν τον τελευταίο. Παρείχαν το κάδρο μέσα στο οποίο θα μπορούσε να τοποθετηθεί ο χαρακτήρας του Ιησού. 'Ενας ήδη καθιερωμένος τρόπος παρουσίασης των ηρωϊκών “θεϊκών” μορφών επηρέασε τον τρόπο με τον οποίο καταγράφτηκαν οι βιογραφίες του Ιησού. Πρόσφατα, μελετητές άσκησαν κριτική στο κατά πόσο οι εξελληνισμένοι Εβραίοι (όπως οι οπαδοί του Ιησού) ήταν επηρεασμένοι απ’ αυτές τις ιδέες και κατά πόσο ο Ιησούς ταιριάζει σ’ αυτό το μοτίβο. 'Αλλωστε, τα θαύματα είναι σίγουρα κάτι το εκπληκτικό, αλλά δεν υπάρχει τίποτα το ηρωϊκό στο να πεθάνεις πάνω σ’ έναν σταυρό.

Παρ’ όλα αυτά για τους Χριστιανούς υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα. Την εποχή εκείνη, τα θαύματα του Ιησού χαρακτηρίζονταν ως θαυμαστά, όχι όμως και πρωτότυπα. Υπήρχαν πάμπολλοι ακόμη που χαρακτηρίστηκαν ως θαυματοποιοί, ενώ ακόμα και οι χριστιανοί εκείνης της περιόδου αναγνώριζαν πως και οι μη-χριστιανοί μπορούν να εκτελέσουν θαύματα. Σε κάποιες περιπτώσεις- όταν ο Μωυσής αντιμετωπίζει τους μάγους του Φαραώ ή ο απόστολος Πέτρος τον Μάγο Σίμωνα στη Ρώμη- βλέπουμε τους απογόνους του Αβραάμ να συνασπίζονται ενάντια στους μάγους και θαυματοποιούς των παγανιστών. Είναι ξεκάθαρο πως και οι εκπρόσωποι των άλλων θρησκειών μπορούν να εκτελέσουν θαύματα. Σε αντιδιαστολή με τον μοντέρνο κόσμο, το να ξεχωρίσεις την αλήθεια της μιας ή της άλλης παράδοσης δεν είναι μια απλή επιλογή ανάμεσα στο ποιός κάνει θαύματα και ποιός όχι, αλλά περισσότερο μια “ποιοτική” διαφορά ανάμεσα στα θαύματά τους.

Μέσα στους αιώνες, δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που έχουν παρατηρήσει μια ομοιότητα ανάμεσα στις ζωές του αρχαίου σοφού Απολλωνίου του Τυανέως και του χριστιανικού σωτήρα Ιησού Χριστού, μια σύγκριση την οποία έφερε κυρίως στο φως ο «πολύ σημαντικός Ρωμαίος επίσημος» Σωσιανός Ιεροκλής τον τέταρτο αιώνα. Ο Απολλώνιος λέγεται ότι έζησε τον πρώτο αιώνα, ακριβώς τον καιρό της έλευση του Ιησού, αν και ο πρώτος υποτίθεται ότι έζησε περίπου 100 χρόνια, ενώ ο δεύτερος φέρεται να πέθανε αρκετές δεκαετίες νωρίτερα.

 

Λέγεται ότι εκατοντάδες αγάλματα του Απολλωνίου ανηγέρθησαν κατά τους πρώτους αιώνες της χριστιανικής εποχής, με την φήμη του ως «θείος ανήρ» να είναι διαδεδομένη στην Μεσόγειο. Πολυάριθμα γεγονότα της ζωής του Απολλωνίου, όπως μας δίνονται κυρίως από μια βιογραφία που έγραψε περί το 210 ο Φιλόστρατος, κατ’ εντολήν της αυτοκράτειρας Ιουλίας Δόμνας, παραδόξως παραλληλίζονται με αυτά του Χριστού. Είναι δύσκολο να καθοριστεί τι, αν κάτι, από τον Βίο Απολλωνίου του Φιλοστράτου αποτελεί ιστορία, αν και φαίνεται τουλάχιστον να υπάρχει επιβεβαίωση της ύπαρξης του Απολλωνίου. Στην πραγματικότητα, από τις περίεργες συμπτώσεις μεταξύ της ζωής του και του Ιησού, έχει προταθεί όχι από λίγους ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ένας μυθικός χαρακτήρας βασισμένος σε μεγάλο βαθμό στον Απολλώνιο Τυανέα, αν και Χριστιανοί ξεκινώντας σε πρώιμες εποχές ρίχνουν την κατηγορία της λογοκλοπής προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Εκτός από αυτήν την πιθανή εξέλιξη υπάρχουν χτυπητές συσχετίσεις μεταξύ της ζωής του Απολλωνίου και του αποστόλου Παύλου, ο οποίος, όπως και ο Ιησούς, περιέργως δεν υπάρχει πουθενά στην σύγχρονη ιστορία, παρά τους ισχυρισμούς ότι προκάλεσε αρκετό θόρυβο σ’ ένα πυκνοκατοικημένο και καλά τεκμηριωμένο μέρος του κόσμου. Φαίνεται ότι οι ιστορίες Ιησού και Παύλου εν μέρει χαλκεύτηκαν από εκείνη του Απολλωνίου. Το αντίθετο είναι επίσης δυνατό, αν και, κατά την μελετημένη άποψη αυτής της συγγραφέως, απίθανο. Μπορεί επίσης αμφότεροι Απολλώνιος και Ιησούς να ήταν ιστορικά πρόσωπα τα οποία έκαναν και είπαν ό,τι λέγεται ότι έκαναν και είπαν, στην οποία περίπτωση θα ήταν ανέντιμο να δεχθούμε τον ένα χωρίς τον άλλο, με αμφότερους να αντιπροσωπεύουν τον «Θεό επί της Γης».

Ο παρακάτω πίνακας σκιαγραφεί συναφή γεγονότα και χαρακτηριστικά στην ζωή των τριών ανδρών, όπως καταγράφονται σε διάφορες πηγές, κυρίως στον Βίο Απολλωνίου και την Βίβλο. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όπως η Βίβλος δεν αναγνωρίζει τον «Απολλώνιο από τα Τύανα», ούτε και η βιογραφία του Απολλωνίου αναφέρει τον Χριστό, τον Παύλο, τους Χριστιανούς ή τον Χριστιανισμό. (Τα γεγονότα δεν είναι απαραιτήτως με χρονολογική σειρά· ούτε είναι η λίστα ολοκληρωμένη. Μια πληρέστερη κατεργασία αυτού του σημαντικού ζητήματος θα απαιτούσε έναν ολόκληρο τόμο.)

Απολλώνιος	Iησούς	Παύλος
Γεννηθείς το 4 ΠΚΕ	Γεννηθείς το 4 ΠΚΕ	Γεννηθείς το 2 ΚΕ;
Θαυματουργή ανακοίνωση της γέννησης από ένα υπερφυσικό ον	Θαυματουργή ανακοίνωση της γέννησης από ένα υπερφυσικό ον
Υιός θεού και θνητής γυναίκας	Υιός θεού και θνητής γυναίκας
Μεγάλωσε στην Ταρσό		Μεγάλωσε στην Ταρσό
Πρώιμα ανεπτυγμένος θρησκευτικά ως παιδί	Πρώιμα ανεπτυγμένος θρησκευτικά ως παιδί	Πρώιμα ανεπτυγμένος θρησκευτικά ως παιδί
Λέγεται ότι τα αραμαϊκά ήταν μητρική του γλώσσα	Λέγεται ότι τα αραμαϊκά ήταν μητρική του γλώσσα	Λέγεται ότι μιλούσε Εβραϊκά
Συναναστράφηκε με σοφούς ή μάγους	Συναναστράφηκε με σοφούς ή μάγους
Είχε έναν μαθητή ονόματι Δάμι από την Μικρά Ασία	Είχε έναν μαθητή ονόματι Θωμά· ευλόγησε έναν ληστή στο σταυρό ονόματι Δημά	Είχε έναν μαθητή ονόματι Δημά από την Μικρά Ασία
Είχε έναν σύντροφο ονόματι Τίτο		Είχε έναν σύντροφο ονόματι Τίτο
Συναναστράφηκε με έναν Δημήτριο		Συναναστράφηκε με έναν Δημήτριο
Συναναστράφηκε με έναν Στέφανο		Συναναστράφηκε με έναν Στέφανο
Επηρεάστηκε από τον Πλάτωνα	Αντανακλούσε τον Πλατωνισμό	Επηρεάστηκε από τον Φίλωνα/Πλάτωνα
Αποκήρυξε τον πλούτο	Κατήγγειλε τον πλούτο	Ασπάστηκε την φτώχεια
Ακολούθησε αποχή και ασκητισμό	Ακολούθησε αποχή και ασκητισμό	Ακολούθησε αποχή και ασκητισμό
Είχε μακριά μαλλιά και χιτώνες	Είχε μακριά μαλλιά και χιτώνες	Είχε μακριά μαλλιά και χιτώνες
Συζήτησε περί ευνούχων για το βασίλειο της Βαβυλώνας	Συζήτησε περί ευνούχων για την βασίλεια των ουρανών
Άγαμος και άτεκνος	Άγαμος και άτεκνος	Άγαμος και άτεκνος
Χρίστηκε με λάδι	Χρίστηκε με λάδι
Πήγε στην Ιερουσαλήμ	Πήγε στην Ιερουσαλήμ	Πήγε στην Ιερουσαλήμ
Πέρασε πολύ καιρό στην Αντιόχεια		Πέρασε πολύ καιρό στην Αντιόχεια
Έκανε ιεραποστολικά ταξίδια στην Μεσόγειο		Έκανε ιεραποστολικά ταξίδια στην Μεσόγειο
Ταξίδεψε τρία χρόνια στην Ανατολή, όπου διδάχθηκε από σοφούς		Ταξίδεψε τρία χρόνια στην Ανατολή, όπου διδάχθηκε από τον Ιησού
Έγραψε επιστολές στους οπαδούς καθοδηγώντας τους στην πνευματικότητα		Έγραψε επιστολές στους οπαδούς καθοδηγώντας τους στην πνευματικότητα
Μιλούσε με μεταφορές	Μιλούσε με παραβολές
Πάλεψε με άγρια θηρία στην Έφεσο		Πάλεψε με «άγρια θηρία» στην Έφεσο
Έβλεπε και προέβλεπε το μέλλον	Έβλεπε και προέβλεπε το μέλλον
Έκανε θαύματα	Έκανε θαύματα	Έκανε θαύματα
Θεράπευε αρρώστους	Θεράπευε αρρώστους	Θεράπευε αρρώστους
Έδιωχνε κακά πνεύματα	Εκδίωκε δαίμονες	Έδιωχνε δαίμονες
Ανέστησε την κόρη Ρωμαίου αξιωματούχου εκ νεκρών	Ανέστησε την κόρη Ιουδαίου αξιωματούχου εκ νεκρών
Ευρέως φημισμένος	Ευρέως φημισμένος	Πολύ γνωστός στις χριστιανικές κοινότητες της Μεσογείου
Θρησκευτικός αναμορφωτής	Θρησκευτικός αναμορφωτής	Θρησκευτικός αναμορφωτής
Μιλούσε εξουσιαστικά στους ιερείς	Μιλούσε εξουσιαστικά στους ιερείς	Μιλούσε εξουσιαστικά στους ιερείς
Μιλούσε ως «νομοθέτης»	Μιλούσε ως «νομοθέτης»
Ίδρυσε θρησκευτική κοινότητα στην Κόρινθο		Ίδρυσε θρησκευτική κοινότητα στην Κόρινθο
Σε αποστολή να φέρει την ελληνική κουλτούρα στους «βαρβάρους»	Σε αποστολή να φέρει την ιουδαϊκή κουλτούρα στα «έθνη»
Προσηλύτιζε «αδιύλιστους»	Προσηλύτιζε «αλύτρωτους»
Πίστευε ότι ήταν «λυτρωτής» από τους ουρανούς	Πίστευε ότι ήταν «λυτρωτής» από τους ουρανούς
Λατρεύτηκε ως θεός	Λατρεύτηκε ως θεός	Παρανοήθηκε ως θεός
Κατηγορήθηκε ως μάγος	Κατηγορήθηκε ως μάγος
Η ζωή του απειλήθηκε	Η ζωή του απειλήθηκε	Η ζωή του απειλήθηκε
Παρουσιάστηκε ενώπιον βασιλέως, αμφισβητώντας την νομιμότητά του	Παρουσιάστηκε ενώπιον βασιλέως, αμφισβητώντας την νομιμότητά του
Κατηγορήθηκε για τον φόνο ενός παιδιού	Κατηγορήθηκε για τον φόνο ενός παιδιού (Ευαγγέλιο Θωμά)
Καταδικάστηκε από Ρωμαίο αυτοκράτορα	Καταδικάστηκε από τις ρωμαϊκές αρχές	Καταδικάστηκε από Ρωμαίο αυτοκράτορα
Φυλακίστηκε στην Ρώμη	Φυλακίστηκε στην Ιερουσαλήμ	Φυλακίστηκε στην Ρώμη
Απέδρασε θαυματουργικά		Απέδρασε θαυματουργικά
Ναυάγησε		Ναυάγησε
Κατέβηκε στον κάτω κόσμο	Κατέβηκε στον κάτω κόσμο
Θεωρήθηκε ότι ανήλθε στον ουρανό	Ανήλθε στον ουρανό
Εμφανίστηκε μετά θάνατον σ’ έναν δυσφημιστή ως λαμπρό φως	Εμφανίστηκε μετά θάνατον σ’ έναν δυσφημιστή ως λαμπρό φως
Λέγεται ότι ήταν σε δύο σημεία ταυτόχρονα	Λέγεται ότι ήταν σε πολλά σημεία ταυτόχρονα
Η εικόνα του τιμήθηκε σε ναούς	Η εικόνα του τιμήθηκε σε εκκλησίες

 

Όπως φαίνεται, υπάρχουν πολλές σημαντικές λεπτομέρειες που αντιστοιχούν μεταξύ των ζωών και των τριών ανδρών. Βεβαίως με κάποιους τρόπους, ο ένας ή ο άλλος θεάνθρωπος ήταν ανώτερος στις ικανότητές του, όπως ο ισχυρισμός ότι ο Απολλώνιος μπορούσε να μιλά και να καταλαβαίνει «όλες τις γλώσσες» χωρίς να τις έχει σπουδάσει ή μάθει.

Σε μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη, τα ταξίδια του Απολλωνίου και του Παύλου ακολούθησαν μια πολύ όμοια πορεία, αν και γενικώς αντίστροφα η μία από την άλλη. Στην πραγματικότητα, έχει υπολογιστεί ότι ο Παύλος και ο Απολλώνιος ήταν τόσο στην Έφεσο όσο και στην Ρώμη ακριβώς την ίδια στιγμή. Θα ήταν πολύ παράξενο αν δύο τέτοιοι παρόμοιοι και ισχυροί άνδρες, κηρύττοντας σε θρησκευτικές κοινότητες σ’ εκείνα τα μέρη, αγνοούσαν ο ένας τον άλλο. Εκτός αν, φυσικά, ήταν ο ένας και ο άλλος. Περιέργως, το βιβλίο των Πράξεων αναφέρει έναν «Απολλώ» στην Έφεσο με τον Παύλο, με το όνομα «Απολλώς» να είναι συντομογραφία του «Απολλώνιος». Σε κάθε περίπτωση, περιλαμβάνοντας διάφορες αδελφότητες και τόπους μυστηριακών σχολών, η διαδρομή που ακολούθησαν Απολλώνιος και Παύλος ήταν επίσης λίγο πολύ εκείνη του Ορφέα, ενός μυθικού προσηλυτιστή της θρησκείας του Διονύσου, του οποίου το επίθετο λέγεται ότι ήταν IEΣ, αιώνες πριν την χριστιανική εποχή. Αναμφίβολα πολλοί άλλοι επισκέφτηκαν για προσκύνημα αυτούς τους προχριστιανικούς ιερούς τόπους και μυστηριακές σχολές στο πέρασμα των αιώνων.

Ταξίδια Παύλου

 

Ταξίδια Απολλωνίου

Όχι μόνον τα ταξίδια Παύλου και Απολλωνίου είναι πολύ όμοια, τα ονόματά τους είναι επίσης. Ενώ ο Paul είναι «Παύλος» στα ελληνικά, το λεξικό Thayer γράφει ότι ο «Απολλώς» είναι, σύμφωνα με κάποιες αρχαίες πηγές, συναίρεση από το «Απολλώνιος». Έχει ενδιαφέρον ότι ο «Απολλώς» αναφέρεται σε πέντε σημεία στην Α΄ Επιστολή Παύλου προς Κορινθίους, με τέτοιο τρόπο – αντιπαρατιθέμενος με τα ονόματα των Παύλου, «Κηφά» και Χριστού· Παύλου και Χριστού· ή μόνο του Παύλου – ώστε να του αποδίδεται μεγάλη σημασία. Έχει περαιτέρω υποστηριχθεί ότι αυτή η συναίρεση του ονόματος Απολλώνιος, Απολλώς, βρέθηκε ασυναίρετη στον Codex Bezae της Καινής Διαθήκης.

Επιπλέον, έχει διατυπωθεί ότι και το όνομα «Απολλώνιος» στην αρχαιότητα γραφόταν σύντομα ως «Πολ», αλλά η γράφουσα δεν έχει επιβεβαιώσει αυτόν τον ισχυρισμό. Έχει επίσης λεχθεί ότι ο συντάκτης της Επιστολής προς Εβραίους δεν ήταν ο «Παύλος» αλλά ο «Απολλώς», ένας ενδιαφέρων ισχυρισμός λαμβάνοντας υπ’ όψιν το γεγονός ότι η προς Εβραίους είναι γραμμένη σε «Εβραϊστικά Ελληνικά» και ο Απολλώνιος λέγεται ότι είχε ως μητρική γλώσσα την Εβραϊστική γλώσσα της Αραμαϊκής. Παραδόξως, η προς Εβραίους ήταν μία από τις τρεις επιστολές που έλειπαν στην πρώτη Καινή Διαθήκη που συγκέντρωσε ο Μαρκίων. Περαιτέρω, υπάρχουν διάφορα «Παυλικά» κείμενα τα οποία εμφανίστηκαν μετά τον υποτιθέμενο θάνατο του Παύλου, την περίοδο που ο Απολλώνιος λέγεται ότι ήταν ακόμα εν ζωή.

Αν η ιστορία του Απολλωνίου ήταν τόσο γνωστή με περισσότερες ή λιγότερες λεπτομέρειες όπως την παρουσιάζει ο Φιλόστρατος, κατά τον αιώνα που προηγήθηκε του εν λόγω συγγραφέα, ήτοι τον δεύτερο, με την αριστοκρατία να θαυμάζει τον Απολλώνιο σε σημείο λατρείας, η ιστορία του ευαγγελίου πρέπει να θεωρηθεί ως μια προφανής προσπάθεια ανταγωνισμού. Σε αυτό το σενάριο, οι ένθερμοι μονοθεϊστές οι οποίοι πίστευαν ότι ήταν το πεπρωμένο τους να επιτύχουν την θρησκευτική ηγεμονία, βάλθηκαν να ξεπεράσουν τον Καππαδόκη σοφό και, μέσω του δικού τους σφετεριστή θεανθρώπου, να αποδείξουν ότι αυτοί είναι οι πνευματικοί ηγέτες της ανθρωπότητας.