Η Αγάπη του Γονιού

Όταν, στα πλαίσια της αγάπης, μιλάμε για ανιδιοτελή προσφορά, αυτόματα μας έρχεται στο νου η προσφορά του γονιού προς το παιδί του. Ειδικά αυτό το είδος αγάπης μπορεί να πάρει τόσες μορφές, ώστε ο ορισμός που έχουμε δώσει για την αγάπη να φαίνεται πολύ ανεπαρκής για να τις συμπεριλάβει όλες.

Υπάρχουν άραγε γονείς που δεν αγαπάνε τα παιδιά τους; Οι έρευνες και οι κλινικές παρατηρήσεις μας απαντούν δυστυχώς μ’ ένα «ναι». Βέβαια το ποσοστό αυτό είναι ελάχιστο. Έτσι, στο βαθμό που μιλάμε για τον μέσο «νορμάλ» άνθρωπο, νομίζω πως η φράση «δεν υπάρχει γονιός που να μην αγαπάει το παιδί του», σε γενικές γραμμές στέκει.

Το κακό όμως είναι ότι, μαζί με τη συναισθηματική κατάσταση που ονομάζουμε αγάπη, είναι δυνατόν να συνυπάρχουν κι άλλα στοιχεία τα οποία να επηρεάσουν τόσο πολύ τη συμπεριφορά του γονιού, ώστε τελικά να επισκιάσουν την αγάπη για το παιδί του. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι, εκτός από συναίσθημα και συναισθηματική κατάσταση, η αγάπη είναι και συμπεριφορά. Μάλιστα εκείνος, που τελικά θα κρίνει την αγάπη του γονιού είναι το ίδιο το παιδί. Αν λοιπόν, μέσα από τον συνολικό τρόπο που του συμπεριφέρθηκες καταλήγει να σ’ αγαπάει, τότε θα μπορούσαμε να πούμε ότι πέτυχες στο ρόλο που είχες επωμισθεί σαν γονιός.

Ποια είναι όμως μερικά από αυτά τα στοιχεία που μπορούν να δηλητηριάσουν την αγάπη ενός γονιού; Σίγουρα έχουν σχέση με κάποιες ανάγκες του. Ας αναφέρουμε μερικές:

α. Το Παιδί σαν Επένδυση
Αρκετοί άνθρωποι κάνουν παιδιά προκειμένου να έχουν κάποιον να τους «γηροκομήσει». Βλέπουν δηλαδή το παιδί σαν μια «επένδυση» σε κάποια συναισθηματική «τράπεζα», στην οποία «καταθέτουν» τη φροντίδα και την προσφορά για να την εισπράξουν κάποτε με… τόκο.

Ένας άνθρωπος που αποφασίζει να γίνει γονιός ξεκινώντας με τέτοιες προσδοκίες, είναι φυσικό να θεωρεί το παιδί «κτήμα» του. Πιστεύει λοιπόν ότι το παιδί υπάρχει αποκλειστικά και μόνο για κείνον. Όσο το παιδί συμμορφώνεται με το «σενάριο» ζωής που του έφτιαξε αυτός, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Αν όμως συμβεί κάποια στιγμή το παιδί να θελήσει να ζήσει τη δική του ζωή και όχι εκείνη για την οποία το προορίζει ο γονιός του, τότε ανοίγουν οι οχετοί της ασκήμιας στη συμπεριφορά του γονιού. Κι όλα αυτά στο όνομα της… αγάπης.

β. Το Παιδί σαν Συναισθηματική Στήριξη
Μερικοί γονείς προσπαθούν να πάρουν από το παιδί τους αυτά που δεν κατάφεραν να πάρουν από τον ή την σύζυγό τους. Πέφτουν λοιπόν με τα μούτρα πάνω του και αφοσιώνονται αποκλειστικά σ’ αυτό. Όμως το παιδί δεν μπορεί να σου δώσει αυτά που θα μπορούσε να σου δώσει ο σύντροφός σου. Δεν θα ήταν μάλιστα υπερβολή αν μια τέτοια σχέση την ονομάζαμε συναισθηματικά αιμομικτική. Το μόνο που θα καταφέρεις σε μια τέτοια προσπάθεια είναι εσύ μεν ν’ απογοητευτείς, το δε παιδί σου να νιώθει μια ζωή ενοχές που δεν μπόρεσε να σου δώσει αυτά που του ζητούσες.

Κατάλαβέ το: Δεν είναι ευθύνη του παιδιού να γεμίσει τα δικά σου κενά. Άλλωστε, όσο και να θέλει, δεν μπορεί να το κάνει. Άλλο να σε στηρίξει σε κάποια δύσκολη στιγμή κι άλλο να αποτελεί εφ’ όρου ζωής το συναισθηματικό σου δεκανίκι.

γ. Το Παιδί σαν Μέσο Κοινωνικής Αποκατάστασης
Λίγο – πολύ όλοι μεγαλώσαμε ακούγοντας το ίδιο τροπάριο: «Θα μεγαλώσεις, θα παντρευτείς και θα κάνεις παιδιά». Αν συμβεί λοιπόν, να έχεις φτάσει σε κάποια ηλικία και να μην έχεις παιδιά, αρχίζεις να θεωρείς τον εαυτό σου κοινωνικά «ανάπηρο». Σε μερικούς ανθρώπους μάλιστα η πεποίθηση αυτή είναι τόσο έντονη που η επιθυμία ν’ αποκτήσουν παιδί καταντά έμμονη ιδέα και παίρνει διαστάσεις επιτακτικής ανάγκης.

Εκείνο που έχει σημασία, είναι να εξετάσουμε τα κίνητρα ενός τέτοιου ανθρώπου. Από πού πηγάζει αυτή η επιθυμία; Άλλο να ξεκινά από την ανάγκη να προσφέρεις στο παιδί και εντελώς άλλο να περιμένεις το παιδί να προσφέρει σε σένα. Από τη στιγμή που γεννάς ένα παιδί, μόνο και μόνο για να προσφέρεις στον εαυτό σου το ρόλο της μητρότητας ή της πατρότητας και να αποκατασταθείς κοινωνικά, δεν μπορείς να ισχυρίζεσαι ότι το κίνητρό σου είναι η αγάπη προς το μελλοντικό παιδί σου.

δ. Το Παιδί σαν Μέσο Προσωπικής Καταξίωσης
Μερικοί άνθρωποι ξεκινάν να κάνουν ένα παιδί όχι τόσο γιατί αγαπούν τα παιδιά, όσο γιατί αγαπούν το παιδί που έχουν πλάσει μέσα στο νου τους με τη φαντασία τους. Δυστυχώς όμως ο συνδυασμός των χρωμοσωμάτων και των γονιδίων δεν δεσμεύεται από τις προσδοκίες μας. Έτσι, τις περισσότερες φορές μας προκύπτει ένα νεογέννητο που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με αυτό που περιμέναμε.

Άλλοι πάλι προσπαθούν να κάνουν το παιδί τους να γίνει εκείνο που θα ήθελαν να είχαν γίνει οι ίδιοι αλλά δεν τα κατάφεραν. Μ’ άλλα λόγια η νοοτροπία εδώ είναι η εξής: «Εγώ πάντα ήμουν δειλός και αδύναμος. Αν καταφέρω όμως να κάνω τον γιο μου παλληκαρά, τότε αυτό θα πει ότι δεν ήμουν από κληρονομικότητα σκάρτος. Απλά έφταιγαν οι συνθήκες. Άρα θα μπορέσω να παρηγορηθώ για τη δική μου κατάσταση.

Ξέρω: Αν είσαι γονιός, τα όσα γράφω εδώ σίγουρα σου έχουν δημιουργήσει ενοχές. Όμως ηρέμησε και μην αρχίσεις αμέσως ν’ αμφισβητείς τη γνησιότητα της αγάπης σου για το παιδί σου. Πέρα απ’ όσα διαβάζεις εδώ, μέσα σου γνωρίζεις τι θα γινόταν αν έπρεπε να δώσεις ένα νεφρό στο παιδί σου για να ζήσει.

Δεν υπάρχει γονιός που να μην έχει προσδοκίες από το παιδί του. Δεν είναι ούτε οι προσδοκίες ούτε οι ανάγκες του γονιού που δηλητηριάζουν την αγάπη του για το παιδί του. Είναι ο βαθμός στον οποίο καθορίζουν τη συμπεριφορά του προς το παιδί.