ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Τρῳάδες (230-307)

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΝ Α

230 ΧΟ. καὶ μὴν Δαναῶν ὅδ᾽ ἀπὸ στρατιᾶς
κῆρυξ, νεοχμῶν μύθων ταμίας,
στείχει ταχύπουν ἴχνος ἐξανύων.
τί φέρει; τί λέγει; δοῦλαι γὰρ δὴ
Δωρίδος ἐσμὲν χθονὸς ἤδη.
ΤΑΛΘΥΒΙΟΣ
235 Ἑκάβη, πυκνὰς γὰρ οἶσθά μ᾽ εἰς Τροίαν ὁδοὺς
ἐλθόντα κήρυκ᾽ ἐξ Ἀχαϊκοῦ στρατοῦ,
ἐγνωσμένος δὲ καὶ πάροιθέ σοι, γύναι,
Ταλθύβιος ἥκω κοινὸν ἀγγέλλων λόγον.
ΕΚ. τόδε [τόδε], φίλαι Τρῳάδες, ὃ φόβος ἦν πάλαι.
240ΤΑ. ἤδη κεκλήρωσθ᾽, εἰ τόδ᾽ ἦν ὑμῖν φόβος.
ΕΚ. αἰαῖ, τίνα Θεσσαλίας πόλιν ἢ
Φθιάδος εἶπας ἢ Καδμείας χθονός;
ΤΑ. κατ᾽ ἄνδρ᾽ ἑκάστη κοὐχ ὁμοῦ λελόγχατε.
ΕΚ. τίν᾽ ἄρα τίς ἔλαχε; τίνα πότμος εὐτυχὴς
245 Ἰλιάδων μένει;
ΤΑ. οἶδ᾽· ἀλλ᾽ ἕκαστα πυνθάνου, μὴ πάνθ᾽ ὁμοῦ.
ΕΚ. τοὐμὸν τίς ἄρ᾽ ἔλαχε
τέκος, ἔννεπε,τλάμονα Κασάνδραν;
ΤΑ. ἐξαίρετόν νιν ἔλαβεν Ἀγαμέμνων ἄναξ.
250ΕΚ. ἦ τᾷ Λακεδαιμονίᾳ νύμφᾳ δούλαν;
ἰώ μοί μοι.
ΤΑ. οὔκ, ἀλλὰ λέκτρων σκότια νυμφευτήρια.
ΕΚ. ἦ τὰν τοῦ Φοίβου παρθένον, ᾇ γέρας ὁ
χρυσοκόμας ἔδωκ᾽ ἄλεκτρον ζωάν;
255ΤΑ. ἔρως ἐτόξευσ᾽ αὐτὸν ἐνθέου κόρης.
ΕΚ. ῥῖπτε, τέκνον, ζαθέους κλῇ-
δας καὶ ἀπὸ χροὸς ἐνδυ-
τῶν στεφέων ἱεροὺς στολμούς.
ΤΑ. οὐ γὰρ μέγ᾽ αὐτῇ βασιλικῶν λέκτρων τυχεῖν;
260ΕΚ. τί δὲ τὸ νεοχμὸν ἀπ᾽ ἐμέθεν ἐλάβετε τέκος, ποῦ μοι;
ΤΑ. Πολυξένην ἔλεξας, ἢ τίν᾽ ἱστορεῖς;
ΕΚ. ταύταν· τῷ πάλος ἔζευξεν;
ΤΑ. τύμβῳ τέτακται προσπολεῖν Ἀχιλλέως.
265ΕΚ. ὤμοι ᾽γώ· τάφῳ πρόσπολον ἐτεκόμαν.
ἀτὰρ τίς ὅδ᾽ ἢ νόμος ἢ
τί θέσμιον, ὦ φίλος, Ἑλλάνων;
ΤΑ. εὐδαιμόνιζε παῖδα σήν· ἔχει καλῶς.
ΕΚ. τί τόδ᾽ ἔλακες; ἆρά μοι ἀέλιον λεύσσει;
270ΤΑ. ἔχει πότμος νιν, ὥστ᾽ ἀπηλλάχθαι κακῶν.
ΕΚ. τί δ᾽ ἁ τοῦ χαλκεομήστορος Ἕκτορος δάμαρ,
Ἀνδρομάχα τάλαινα, τίν᾽ ἔχει τύχαν;
ΤΑ. καὶ τήνδ᾽ Ἀχιλλέως ἔλαβε παῖς ἐξαίρετον.
273ΕΚ. ἐγὼ δὲ τῷ πρόσπολος ἁ τριτοβάμονος χερὶ
δευομένα βάκτρου γεραιῷ κάρᾳ;
ΤΑ. Ἰθάκης Ὀδυσσεὺς ἔλαχ᾽ ἄναξ δούλην σ᾽ ἔχειν.
ΕΚ. ἒ ἔ.
ἄρασσε κρᾶτα κούριμον,
280 ἕλκ᾽ ὀνύχεσσι δίπτυχον παρειάν.
ἰώ μοί μοι.
μυσαρῷ δολίῳ λέλογχα φωτὶ δουλεύειν,
πολεμίῳ δίκας, παρανόμῳ δάκει,
285 ὃς πάντα †τἀκεῖσ᾽ ἐνθάδ᾽
ἀντίπαλ᾽ αὖθις ἐκεῖσε† διπτύχῳ γλώσσᾳ
ἄφιλα τὰ πρότερα φίλα τιθέμενος πάντων.
γοᾶσθ᾽, ὦ Τρῳάδες, με.
290 βέβακα δύσποτμος, οἴχομαι
ἁ τάλαιν᾽, ἃ δυστυχεστάτῳ
προσέπεσον κλήρῳ.

ΧΟ. τὸ μὲν σὸν οἶσθα, πότνια, τὰς δ᾽ ἐμὰς τύχας
τίς ἆρ᾽ Ἀχαιῶν ἢ τίς Ἑλλήνων ἔχει;
ΤΑ. ἴτ᾽, ἐκκομίζειν δεῦρο Κασάνδραν χρεὼν
295 ὅσον τάχιστα, δμῶες, ὡς στρατηλάτῃ
ἐς χεῖρα δούς νιν, εἶτα τὰς εἰλεγμένας
καὶ τοῖσιν ἄλλοις αἰχμαλωτίδων ἄγω.
ἔα, τί πεύκης ἔνδον αἴθεται σέλας;
πιμπρᾶσιν, ἢ τί δρῶσι, Τρῳάδες μυχούς,
300 ὡς ἐξάγεσθαι τῆσδε μέλλουσαι χθονὸς
πρὸς Ἄργος, αὑτῶν τ᾽ ἐκπυροῦσι σώματα
θανεῖν θέλουσαι; κάρτα τοι τοὐλεύθερον
ἐν τοῖς τοιούτοις δυσλόφως φέρει κακά.
ἄνοιγ᾽ ἄνοιγε, μὴ τὸ ταῖσδε πρόσφορον,
305 ἐχθρὸν δ᾽ Ἀχαιοῖς, εἰς ἔμ᾽ αἰτίαν βάλῃ.
ΕΚ. οὐκ ἔστιν, οὐ πιμπρᾶσιν, ἀλλὰ παῖς ἐμὴ
μαινὰς θοάζει δεῦρο Κασάνδρα δρόμῳ.

***

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΠΡΩΤΟ

Φαίνεται από πέρα να έρχεται ο Ταλθύβιος· τον ακολουθούν δορυφόροι.

Η ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΤΟΥ ΧΟΡΟΥ230Αλλά νά, απ᾽ των Αργείων το στρατόένας κράχτης σιμώνει γοργά κατά δω,κομιστής καμιάς νέας προσταγής.Τί να φέρνει; Τί να ᾽χει να πει; Η δωρικήγη μάς έχει πια σκλάβες.ΤΑΛΘΥΒΙΟΣΕκάβη, επίσημη είδηση σας φέρνω.Είμαι ο Ταλθύβιος· βέβαια θα με ξέρεις·γιατί πολλές φορές ήρθα στην Τροίααπ᾽ το στρατό σταλμένος των Ελλήνων.ΕΚΑ. Αυτό ᾽ναι που φοβόμουνα, Τρωαδίτισσες, τόσον καιρό.240ΤΑΛ. Η κλήρωση έγινε, αν αυτό φοβόσουν.ΕΚΑ. Αχ αχ, ποιά πόλη θα μας πεις της Θεσσαλίαςή και της Φθίας ή κάτω κει που ᾽ναι του Κάδμου η χώρα;ΤΑΛ. Την καθεμιά σας δίνει ο κλήρος σε άλλον.ΕΚΑ. Σε ποιόν λοιπόν η καθεμιά έχει πέσει;τύχη καλή σαν ποιά από μας να καρτερεί;ΤΑΛ. Ξέρω· ένα ένα ρώτα και θα μάθεις.ΕΚΑ. Ποιός την Κασσάντρα μου λοιπόν, τη δύστυχή μου κόρη,κληρώθηκε να πάρει;ΤΑΛ. Ο Αγαμέμνονας· δώρο, όχι με κλήρο.250ΕΚΑ. Δούλα να πάει σε μια γυναίκα από τη Σπάρτη;Αλίμονό μου!ΤΑΛ. Ταίρι κρυφό της κλίνης του, όχι δούλα.ΕΚΑ. Τί λες; τί λες; του Φοίβου μια παρθένα,που αγνή ζωή τής όρισε για δώρο ο χρυσομάλλης;ΤΑΛ. Τρελή στην ένθεη κόρη αγάπη αισθάνθηκε.ΕΚΑ. Μακριά, μακριά σου, του ναού,κόρη μου, ρίξε τα κλειδιάκι απ᾽ το κορμί σου τις ιερές ταινίες που το στολίζουν.ΤΑΛ. Την παίρνει βασιλιάς· για λίγο το ᾽χεις;260ΕΚΑ. Κι εκείνη που μου πήρατε τώρα στερνά πού να ᾽ναι;ΤΑΛ. Θέλεις να πεις την Πολυξένη; Ή άλλη;ΕΚΑ. Την Πολυξένη, ναι· σε ποιόν τη δίνει ο κλήρος;ΤΑΛ. Θα υπηρετεί στον τάφο του Αχιλλέα.ΕΚΑ. Αχ, για υπηρέτρα εγώ λοιπόν τη γέννησα ενός τάφου;Σαν τί συνήθεια να ᾽ναι αυτή,τί νόμος των Ελλήνων, είν᾽ αυτός, καλέ μου;ΤΑΛ. Καλά ᾽ναι ως είναι· καλοτύχιζέ την.270ΕΚΑ. Σαν τί να λες; Τάχα να ζει;ΤΑΛ. Έτσι όπως είναι, είν᾽ απ᾽ τα βάσανα έξω.ΕΚΑ. Και του κονταρομάχου μου Έχτορα τη χήρα,την άμοιρη Αντρομάχη του, ποιά τύχη την προσμένει;ΤΑΛ. Ακλήρωτη κι αυτή την ξεχωρίσανκαι στ᾽ Αχιλλέα το γιο την κάμαν δώρο.ΕΚΑ. Κι εγώ, που χρειάζομαι ραβδί στο γέρικό μου χέριστήριγμα τρίτο του κορμιού, σε ποιόν θα πάω για δούλα;ΤΑΛ. Σε δίνει ο κλήρος σκλάβα του Οδυσσέα.ΕΚΑ. Το γυμνό κεφάλιχτύπα το, αχ·αχ θα σκούξω πάλι·280σκίσε με τα νύχιατα δυο μάγουλά σου,σκίσ᾽ τα, συφορά σου.Αχ αλίμονό μου,που με δίνει ο κλήροςσε άντρα δολερό,τέρας έξω νόμουκαι του δίκιου οχτρό·με τη δίβουλή του γλώσσαφέρνει εδώ τα πέρα, κι όσαείναι δώθε, εκεί τα σέρνει,κι όπου αγάπη, μίσος σπέρνει.Κλάψτε με, Τρωαδίτισσες,290χάθηκα, αχ, η μαύρη·ο χειρότερος λαχνόςήρθε εμένα νά βρειΚΟΡ. Την τύχη σου, βασίλισσα, την ξέρεις,μα της δικιάς μου ποιός ο αφέντης θα είναιΈλληνας ή Αχαιός;ΤΑΛ. Γρήγορα, δούλοι,πρέπει να φέρετε έξω την Κασσάντρα,για να παραδοθεί στο στρατηλάτη,κι έπειτα να οδηγήσω και στους άλλουςόσες ξεδιαλεχτήκανε για σκλάβες.

Οι δορυφόροι πηγαίνουν κι ανοίγουν τη θύρα μιας καλύβας· μέσα φαίνεται ζωηρή λάμψη· η θύρα ξανακλείνει.

Μπα, τί ᾽ναι η λάμψη αυτή που φέγγει μέσα;Μην ίσως οι Τρωαδίτισσες, που μάθαν300πως θα τις στείλουν στο Άργος, στις καλύβεςβάλαν φωτιά και πέφτουν να καούνε;Σε τέτοιας δυστυχίας ζυγό δε σκύβουνοι ελεύθεροι εύκολα έτσι το κεφάλι.Ανοίξτε· αυτές το θέλουν, μα κακό ᾽ναιγια τους Αχαιούς κι ύστερα εγώ θα μπλέξω.Η θύρα ξανανοίγει και φαίνεται πάλι η λάμψη.ΕΚΑ. Δε βάζουνε φωτιά, η Κασσάντρα μου είναι,που κατά δω, μαινάδα, ορμάει τρεχάτη.