Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, ΕΠΙΓΡΑΦΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ - Διδασκαλίαι

Διδασκαλική επιγραφή

Το κείμενο είναι απόσπασμα διδασκαλικής επιγραφής (επιγραφής που καταγράφει τα αποτελέσματα δραματικών αγώνων) που βρέθηκε κοντά στο θέατρο του Διονύσου. Η αναγραφή έγινε πιθανώς το 278 π.Χ. και τα στοιχεία πρέπει να αντλήθηκαν από το χαμένο σήμερα έργο του Αριστοτέλη Διδασκαλίαι.Το σωζόμενο τμήμα της επιγραφής καλύπτει το χρονικό διάστημα από τους περσικούς πολέμους και έπειτα. Καταχωρίζονται τα αποτελέσματα των δραματικών αγώνων στα Μεγάλα Διονύσια (με τη σειρά: τραγωδίες-κωμωδίες) και στα Λήναια (με τη σειρά: κωμωδίες-τραγωδίες). Στο απόσπασμα που ακολουθεί καταγράφονται τα αποτελέσματα των αγώνων τραγωδίας στα Μεγάλα Διονύσια των ετών 342/341 και 341/340. Το απόσπασμα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ιστορία του αρχαίου θεάτρου ως βασική ή και μοναδική πηγή πληροφοριών για το πρόγραμμα των αγώνων, που διαφέρει σε αρκετά σημεία από το αντίστοιχο πρόγραμμα του πέμπτου αιώνα, για τις προτιμήσεις των κριτών, του κοινού και των ποιητών, για την απήχηση που είχαν την εποχή αυτή οι μεγάλοι τραγικοί του πέμπτου αιώνα κ.ά..

 Διδασκαλίαι

[ἐπὶ Σωσιγένους σατυρι]
…
[παλαι]ᾷ Νε[οπτόλεμος]
[Ἰφιγε]νείᾳ Εὐρ[ιπ]ίδο[υ]
5 [ποη]: Ἀστυδάμας
[Ἀχι]λλεῖ ὑπε: Θετταλός
Ἀθάμαντι ὑπε: Νεοπτόλ[εμος]
[Ἀν]τιγόνῃ ὑπε: Ἀθηνόδω[ρος]
[Εὐ]άρετος δ[εύ:] Τεύκρῳ
10 [ὑπ]ε: Ἀθηνόδωρος
[Ἀχι]λλεῖ ὑ[πε]: Θετταλὸς
[…ε]ι ὑπ[ε: Ν]εοπτόλεμος
[Ἀφαρεὺς] τρί: Πελιάσιν
[ὑπε: Νεοπτ]όλεμος
15 Ὀρέστῃ [ὑπε: Ἀθηνόδωρος]
Αὔγῃ ὑπε: Θεττα[λός]
ὑπο: Νεοπτόλεμος ἐνίκ[α]
ἐπὶ Νικομάχου σατυρι
Τιμοκλῆς Λυκούργῳ
20 παλαιᾷ: Νεοπτόλεμ[ος]
Ὀρέστῃ Εὐριπίδο
ποη: Ἀστυδάμας
Παρθενοπαίῳ ὑπε: Θετ[ταλός]
[Λυκά]ονι ὑπε: Νεοπτόλε[μος]
25 [Τιμο]κλῆς δεύ: Φρίξῳ
[ὑπε:] Θετταλός
[Οἰδί]ποδι ὑπε: Νεοπτόλ[εμος
[Εὐάρ]ετος τρί
[Ἀλκ]μέ[ω]νι ὑπε: Θεττα[λός]
30 […]ῃ ὑπε: Νεοπτό[λεμος]
ὑπο: Θ]ετταλὸς ἐνίκα

***
Όταν ήταν επώνυμος άρχων ο Σωσιγένης, με σατυρικό δράμα
( ...)¹
με παλαιά τραγωδία² ο (ηθοποιός) Νεοπτόλεμος
με την Ιφιγένεια του Ευριπίδη.
Ποιητής (που ήρθε πρώτος) ο Αστυδάμας³5
με τα έργα Αχιλλέας, το ερμήνευσε ο Θετταλός,
Αθάμας, το ερμήνευσε ο Νεοπτόλεμος,
Αντιγόνη, το ερμήνευσε ο Αθηνόδωρος.
Δεύτερος ήρθε ο ποιητής Ευάρετος⁴ με τα έργα Τεύκρος,
το ερμήνευσε ο Αθηνόδωρος,10
Αχιλλέας, το ερμήνευσε ο Θετταλός,
...,⁵ το ερμήνευσε ο Νεοπτόλεμος.
Τρίτος ήρθε ο ποιητής Αφαρέας⁶ με τα έργα Πελιάδες,
το ερμήνευσε ο Νεοπτόλεμος,
Ορέστης, το ερμήνευσε ο Αθηνόδωρος,15
Αύγη, το ερμήνευσε ο Θετταλός.
Υποκριτής: νικητής ήταν ο Νεοπτόλεμος.
Όταν ήταν επώνυμος άρχων ο Νικόμαχος με σατυρικό δράμα
ο Τιμοκλής,⁷ με το έργο Λυκούργος,
με παλαιά τραγωδία ο Νεοπτόλεμος,20
με τον Ορέστη του Ευριπίδη.
Ποιητής (που ήρθε πρώτος) ο Αστυδάμας
με τα έργα Παρθενοπαίος, το ερμήνευσε ο Θετταλός,
Λυκάων, το ερμήνευσε ο Νεοπτόλεμος.
Δεύτερος ήρθε ο Τιμοκλής με τα έργα Φρίξος,25
το ερμήνευσε ο Θετταλός,
Οιδίπους, το ερμήνευσε ο Νεοπτόλεμος.
Τρίτος ήρθε ο Ευάρετος με τα έργα
Αλκμέων, το ερμήνευσε ο Θετταλός
...,⁸ το ερμήνευσε ο Νεοπτόλεμος.30
Υποκριτής: νικητής ήταν ο Θετταλός.
-------------------

¹ Δεν σώζεται το όνομα του ποιητή και ο τίτλος του σατυρικού δράματος.

² Δηλ. τραγωδία του 5ου αι..

³ Επιφανής τραγικός του τέταρτου αιώνα, που καταγόταν από τη γενιά του Αισχύλου (ήταν τρισέγγονος της αδελφής του μεγάλου τραγικού). Υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής -κέρδισε 15 νίκες στους δραματικούς αγώνες.

⁴ Τραγικός του τέταρτου αιώνα, για τον οποίο δεν γνωρίζουμε τίποτε άλλο.

⁵ Ένα τρίτο έργο που δεν σώζεται ο τίτλος του.

⁶ Τραγικός ποιητής και ρήτορας (α᾽ μισό 4ου αι.), θετός γιος του Ισοκράτη.

⁷ Τραγικός ποιητής (; β΄ μισό 4ου αι.), για τον οποίο τίποτα βέβαιο δεν γνωρίζουμε από άλλη πηγή.

⁸ Ένα έργο που δεν σώζεται πλήρως ο τίτλος του (έληγε σε -η).