Περί ενός Δίκαιου

Πώς καταλαβαίνουμε έναν δίκαιο; Πρέπει να διαβάσουμε το βιβλίο του Albert Camus; Πρέπει να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα της συμμετοχής όταν δεν υπάρχει κανένας άλλος λόγος εκτός από αυτόν της ανθρωπότητας; Ή ακόμα πιο απλά, είναι δυνατόν να καταλάβουμε το ανυπόφορο;

Διότι ένας δίκαιος ζει αναγκαστικά σ’ έναν κόσμο άδικο όπως μία όαση μέσα στην έρημο.

Όμως ποια είναι η έννοια της όασης για την έρημο; Δεν είναι αυτή του λάθους, του παράξενου; Διότι ένας δίκαιος είναι προ παντός μία ιδιομορφία μέσα στον κόσμο. Και αυτή η ιδιομορφία είναι ουσιαστικά μόνη. Ωστόσο, η βαρβαρότητα του συστήματος θεωρεί ότι αυτή η ιδιομορφία πρέπει να είναι απαγορευμένη.

Διότι είναι αδιανόητο για το σύστημα να διαχειρίζεται μια ύπαρξη που ασχολείται με τους άλλους. Η ουσία του συστήματος συνίσταται στο να επιβάλει το γεγονός ότι οι άνθρωποι είναι ατομικιστές. Έστω και αν η πραγματικότητα είναι ριζικά διαφορετική.

Διότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να ζουν παρά μόνο στους κόλπους της ανθρωπότητας. Το σύστημα θέλει να υποβαθμίζει τους ανθρώπους στην υπόσταση του ατόμου. Μόνο που αυτό δεν μπορούν να το ανεχτούν οι δίκαιοι. Ένας απ’ αυτούς, ακόμα και εγκαταλειμμένος από τους αθώους δεν μπορεί να σωπάσει μπροστά στην αδικία. Το σύστημα βασίζεται όχι μόνο στην αδιαφορία αλλά επίσης στην αδράνεια και τη χειραγώγηση της μάζας.

Ενώ ένας δίκαιος εκ φύσεως δεν μπορεί να είναι αδιάφορος. Όσον αφορά στην αδράνεια, είναι πολύ απλά ασυμβίβαστη με την αποστολή του δίκαιου. Γι’ αυτόν το λόγο, ένας δίκαιος αποτελεί διπλή εξέγερση κατά του συστήματος. Και είναι με αυτόν τον τρόπο που ένας δίκαιος συνιστά ανθρώπινη επανάσταση. Χωρίς να αρκείται σε έναν παθητικό ανθρωπισμό, ένας δίκαιος αισθάνεται την ανάγκη να λέει ΟΧΙ όταν όλα τα άτομα δέχονται το απαράδεχτο.

Και αυτή η αντίθεση επαρκεί για να θέσει υπό αμφισβήτηση τα επικρατούντα πρότυπα του συστήματος. Οι άνθρωποι δεν είναι μόνο άτομα διότι ένας μόνο δίκαιος επαρκεί για να δημιουργήσει το αντιπαράδειγμα. Και η ανθρωπότητα μας δείχνει πώς να ακολουθήσουμε αυτό το αντιπαράδειγμα μέσω του αγώνα της κατά του συστήματος της βαρβαρότητας. Έτσι, σύμφωνα με το νοητικό σχήμα όπως περιγράφεται στο θεατρικό έργο του Samuel Beckett, το γεγονός ότι η ανθρωπότητα περιορίζεται σε μερικούς ανθρώπους, μας αναγκάζει να αναλάβουμε την ευθύνη.

Γι’ αυτόν το λόγο, ένας δίκαιος είναι υπεύθυνος για όλα μπροστά σε όλους. Έτσι, στο πλαίσιο μιας γενοκτονίας, έστω και αν τα άτομα οδηγούνται στην ιδέα ότι δεν υπάρχει θεός, ένας δίκαιος επαρκεί για να δείξει ότι ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, δεν επιτρέπονται όλα. Ακολουθεί, λοιπόν, το νοητικό σχήμα το οποίο περιγράφει ο Фёдор Достоевский και κανένα σύστημα διαγραφής της μνήμης δεν θα ήξερε να του επιβάλει τη σιωπή.

Διότι ακόμα και τη σιωπή θα πλήγωναν οι πέτρες. Ένας δίκαιος, λοιπόν, συμπεριφέρεται ως αναρχικός σε ένα χώρο όπου όλα είναι συμβατά a priori. Μόνο η ύπαρξη ενός δίκαιου μας επιτρέπει χάρη στην ανθρωπιά του να μην ξεχνάμε την έννοια των αθώων. Με αυτόν τον τρόπο, η ανθρωπιά ενός ανθρώπου βοηθά τους ανθρώπους της ανθρωπότητας. Αυτή η ανθρώπινη επανάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχο της κοινωνικής μόδας. Έτσι, το σύστημα δυσκολεύεται να αντισταθεί στις προσβολές ενός δίκαιου. Όμως μόνο όταν οι δίκαιοι ενωθούν, θα επιτύχουν να καταδικάσουν τη βαρβαρότητα του συστήματος που είναι ένοχο για γενοκτονία.

Αυτό που μας χαρακτηρίζει είναι τα «θέλω» μας

Δημιουργούμε παρέες για να βρίσκουμε τον εαυτό μας, άρα βρίσκουμε τα ίδια άτομα που μας μοιάζουν, που χαμογελάνε με τα ίδια αστεία, που έχουν τα ίδια ανέκδοτα, που πίνουν τις ίδιες μπύρες, που κοιτάζουν το ίδιο ποδόσφαιρο, που πάνω κάτω έχουν μεγάλη συμβατότητα. Όταν δημιουργούμε μια ομάδα κοιτάμε μόνο τη συμπληρωματικότητα και κοιτάζουμε τους ανθρώπους που κάνουν πράγματα που εμείς δεν κάνουμε.

Αυτό είναι πολύ αστείο, όταν σε μία ομάδα προσπαθούν όλοι να κάνουν ό,τι κάνουν όλοι οι άλλοι. Λάθος. Στην πραγματικότητα σε μία ομάδα προσπαθείς να βάλεις όλους τους άλλους σε ένα πλαίσιο που μπορούν να κάνουν, αυτό που κάνουν κι εσύ τους βοηθάς. Αν το κάνουν όλοι αυτοί είναι πολύ πιο δυνατοί από απλώς ένα σύνολο ανθρώπων.

Άρα όταν ξαφνικά εμφανίζεται η έννοια του έργου, τότε η συλλογικότητα αποκτά μια θέληση με την έννοια ότι θέλει να παράγει έργο. Γιατί όπως λέει ο Schopenhauer: «Μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε, αλλά δεν μπορούμε να θέλουμε ό,τι θέλουμε».

Άρα το θέμα είναι τα «θέλω» μας. Αυτό που μας χαρακτηρίζει δεν είναι οι δυνατότητές μας, αλλά τα «θέλω» μας. Είναι πολύ καλό για ένα άτομο, να μην περάσει από την ατομικότητα και να γίνει γρήγορα άνθρωπος. Για να γίνει γρήγορα άνθρωπος, συμφέρει να καταλάβει ότι υπάρχουν συνάνθρωποι και όχι μόνο άνθρωποι. Όταν το καταλαβαίνει αυτό μπαίνει πιο γρήγορα στην έννοια της ομάδας, στην έννοια της ομαδικότητας, στην έννοια της συλλογικότητας και αυτό γίνεται μέσω της μνήμης. Μία μονάδα ακόμα και να είναι έξυπνη, άμα δεν έχει τη συλλογική μνήμη, θα παραμείνει έξυπνη χωρίς να έχει ανάδραση.

Στην ομάδα θέλουμε τον άλλο εαυτό μας, θέλουμε το άλλο εγώ

Όταν μιλάμε μόνο και μόνο για κοινωνικές σχέσεις, κάνουμε επικοινωνία. Όταν μιλάμε για ανθρώπινες σχέσεις, κάνουμε συνεννόηση. Αν δεν υπάρχει μια κοινή τομή, μέσα στις δύο νοόσφαιρες του καθενός και δεν παράγει ο άλλος κάτι, τότε έχουμε ένα πρόβλημα συνεννόησης. Στη θεωρία σχέσεων, όταν παράγουμε μία ομάδα και όταν παράγουμε μία παρέα, δεν θέλουμε τα ίδια. Στην ομάδα θέλουμε τον άλλον εαυτό μας, θέλουμε το άλλο εγώ. Άρα πολύ συχνά έχουμε, στις παρέες, ανθρώπους που μοιάζουν.

Στην ομάδα δεν ψάχνουμε ανθρώπους που μοιάζουν, ψάχνουμε ανθρώπους που είναι το συμπληρωματικό μας. Δηλαδή, που έχουν ιδιότητες που δεν έχουμε. Το χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι: Μπορείτε εύκολα να φανταστείτε μια παρέα με έντεκα τερματοφύλακες, οι οποίοι θα μιλάνε για όλα τα γκολ, που έχουν φάει ή που έχουν αποκρούσει. Άρα, μια παρέα με έντεκα τερματοφύλακες δεν μπορεί να είναι ποτέ ομάδα.

Ο τερματοφύλακας – ο οποίος είναι ανώμαλος εξ αρχής, με την έννοια τη μαθηματική, εφόσον παίζει ποδόσφαιρο και είναι ο μόνος που παίζει με τα χέρια – ψάχνει ανθρώπους, που δεν είναι ανώμαλοι. Δηλαδή, ανθρώπους που παίζουν με τα πόδια. Άρα ψάχνει ανθρώπους που δεν έχουν την ίδια ιδιότητα.

Γιατί, φανταστείτε να είχαν όλοι την ίδια ιδιότητα. Θα ήταν όλοι κολλημένοι στο τέρμα, η εντεκάδα. Η ιδέα, λοιπόν, είναι ότι πολύ συχνά προσπαθούμε να βρούμε κάποιον ο οποίος είναι το ίδιο με εμάς. Και αυτό που δεν καταλαβαίνουμε είναι ότι όταν είναι το ίδιο με εμάς, είναι ο τέλειος τρόπος να τον βαρεθούμε. Άρα, όταν αναζητούμε τον άλλον που είναι συμπληρωματικός και διαφορετικός, έχει άλλες ιδιότητες.

Μέσα στην συλλογικότητα υπάρχει η έννοια της σχέσης και της οργάνωσης

Μέσα στην συλλογικότητα υπάρχει η έννοια της σχέσης και η έννοια της οργάνωσης. Έχει ενδιαφέρον γιατί όταν ενδιαφερόμαστε π.χ. για το περιβάλλον, τη διατροφή κτλ, πάνω κάτω αρχίζουμε από αυτή την διαδικασία. «Είμαι μόνος μου, εγώ θα κάνω την επανάστασή μου».

Ας πούμε: θα τρώω αυτό ή δεν θα τρώω αυτό. Μετά προσπαθώ να βρω έναν δεύτερο που κάνει το ίδιο και λέω: «τα βρήκαμε». Μετά εφόσον έχω δημιουργήσει μια παρέα λέω: «εντάξει είμαστε μια παρέα». Αυτή η παρέα είναι εντελώς άσχετη με την Ανθρωπότητα. Είναι απλώς ο πολλαπλασιασμός του «εγώ», άρα είναι οι «εμείς». Άρα δεν έχουν φτάσει στους άλλους. Η ιδέα με το ψηφιδωτό είναι ότι κάθε ψηφίδα εκτός από αυτές που είναι στις γωνίες ή αυτές που είναι στης άκρες έχει σχέση με άλλες τέσσερις.

Άρα η ψηφίδα, δεν είναι η ψηφίδα, αλλά ο σταυρός. Κάθε ψηφίδα κουβαλάει τον σταυρό της, ο οποίος μπορεί να είναι πολύχρωμος, ενώ η ψηφίδα είναι μονόχρωμη. Άρα όταν βάζετε αυτούς τους σταυρούς, εσείς τους ονομάζετε ψηφίδες και λέτε βάζω ψηφίδες.

Στην πραγματικότητα οργανώνετε σταυρούς. Π.χ. λέτε «σταυρόλεξο». Πού είναι ο σταυρός; Μα δεν υπάρχει σταυρός. Στην πραγματικότητα υπάρχει διασταύρωση. Δεν είναι ακριβώς το ίδιο. Στο σταυρόλεξο αυτό που αναζητούμε είναι λέξεις. Δεν αναζητείτε σταυρούς. Ενώ η οργάνωση είναι πολύ σημαντική.