ΥΠΕΡ 6.41–43
Παραμυθία στους συγγενείς των νεκρών
Ο ρήτορας δεν ακολούθησε τις επιταγές της παράδοσης των επιταφίων, αλλά καινοτομώντας επικεντρώθηκε στον έπαινο του επικεφαλής του στρατεύματος, του στρατηγού Λεωσθένη (βλ. σχετικά και ΥΠΕΡ 6.9–17).
[41] Χαλεπὸν μὲν ἴσως ἐστὶ τοὺς ἐν τοῖς τοιούτοις
ὄντας πάθεσι παραμυθεῖσθαι. τὰ γὰρ πένθη οὔτε
λόγῳ οὔτε νόμῳ κοιμίζεται, ἀλλ’ ἡ φύσις ἑκάστου
καὶ φιλία πρὸς τὸν τελευτήσαντα <τὸν> ὁρισμὸν
ἔχει τοῦ λυπεῖσθαι. ὅμως δὲ χρὴ θαρρεῖν καὶ τῆς
λύπης παραιρεῖν εἰς τὸ ἐνδεχόμενον, καὶ μεμνῆ-
σθαι μὴ μόνον τοῦ θανάτου τῶν τετελευτηκότων,
ἀλλὰ καὶ τῆς ἀρετῆς ἧς καταλελοίπασιν. [42] εἰ γὰρ
θρήνων ἄξια πεπόνθασιν, ἀλλ’ ἐπαίνων μεγάλων
πεποιήκασιν. εἰ δὲ γήρως θνητοῦ μὴ μετέσχον,
ἀλλ’ εὐδοξίαν ἀγήρατον εἰλήφασιν, εὐδαίμονές τε
γεγόνασι κατὰ πάντα. ὅσοι μὲν γὰρ αὐτῶν ἄπαιδες
τετελευτήκασιν, οἱ παρὰ τῶν Ἑλλήνων ἔπαινοι
παῖδες αὐτῶν ἀθάνατοι ἔσονται. ὅσοι δὲ παῖδας
καταλελοίπασιν, ἡ τῆς πατρίδος εὔνοια ἐπίτροπος
αὐτοῖς τῶν παίδων καταστήσεται. [43] πρὸς δὲ τού-
τοις, εἰ μέν ἐστι τὸ ἀποθανεῖν ὅμοιον τῷ μὴ γενέ-
σθαι, ἀπηλλαγμένοι εἰσὶ νόσων καὶ λύπης καὶ τῶν
ἄλλων τῶν προσπιπτόντων εἰς τὸν ἀνθρώπινον βίον·
εἰ δ’ ἔστιν αἴσθησις ἐν Ἅιδου καὶ ἐπιμέλεια παρὰ
τοῦ δαιμονίου, ὥσπερ ὑπολαμβάνομεν, εἰκὸς τοὺς
ταῖς τιμαῖς τῶν θεῶν καταλυομέναις βοηθήσαντας
πλείστης κηδεμονίας ὑπὸ τοῦ δαιμονίου τυγχά-
νειν.
***
Είναι ίσως δύσκολο να παρηγορήσει κανείς όσους βρίσκονται σε τέτοια συναισθηματική κατάσταση· γιατί το πένθος δεν το καταπραΰνει ούτε ο λόγος ούτε ο νόμος, αλλά μόνο η ιδιοσυγκρασία του καθενός και τα αισθήματά του προς τον νεκρό προσδιορίζουν τα όρια της θλίψης του. Πρέπει, ωστόσο, να κάνουμε κουράγιο και να συγκρατούμε τη θλίψη μας κατά το δυνατόν, και να μην φέρνουμε στο μυαλό μας μόνο τον θάνατο των νεκρών, αλλά και την δόξα που έχουν αφήσει πίσω τους. Αν ο θάνατός τους αξίζει τον θρήνο μας, τα κατορθώματά τους, ωστόσο, είναι άξια για μεγάλους επαίνους. Κι αν δεν γνώρισαν τα γηρατειά των θνητών, έχουν κερδίσει όμως αγέραστη δόξα κι έχουν κατακτήσει την απόλυτη ευδαιμονία. Όσοι από αυτούς πέθαναν χωρίς παιδιά, γι' αυτούς οι έπαινοι των Ελλήνων θα είναι αθάνατα παιδιά τους· όσοι, πάλι, έχουν αφήσει πίσω τους παιδιά, η εύνοια της πατρίδας θα γίνει κηδεμόνας των παιδιών τους για χάρη τους. Κι επιπλέον, αν ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο παρά ανυπαρξία, οι νεκροί έχουν απαλλαγεί από τις αρρώστιες και τις θλίψεις και τα άλλα δεινά που χτυπούν την ανθρώπινη ζωή. Αν, πάλι, στον Άδη εξακολουθούμε να έχουμε συνείδηση και υπάρχει μέριμνα για μας εκ μέρους κάποιας θεότητας, όπως υποθέτουμε, τότε είναι φυσικό αυτοί που υπερασπίστηκαν τη λατρεία των θεών, όταν καταλυόταν, να κερδίζουν τη μέγιστη φροντίδα της θεότητας.
Είναι ίσως δύσκολο να παρηγορήσει κανείς όσους βρίσκονται σε τέτοια συναισθηματική κατάσταση· γιατί το πένθος δεν το καταπραΰνει ούτε ο λόγος ούτε ο νόμος, αλλά μόνο η ιδιοσυγκρασία του καθενός και τα αισθήματά του προς τον νεκρό προσδιορίζουν τα όρια της θλίψης του. Πρέπει, ωστόσο, να κάνουμε κουράγιο και να συγκρατούμε τη θλίψη μας κατά το δυνατόν, και να μην φέρνουμε στο μυαλό μας μόνο τον θάνατο των νεκρών, αλλά και την δόξα που έχουν αφήσει πίσω τους. Αν ο θάνατός τους αξίζει τον θρήνο μας, τα κατορθώματά τους, ωστόσο, είναι άξια για μεγάλους επαίνους. Κι αν δεν γνώρισαν τα γηρατειά των θνητών, έχουν κερδίσει όμως αγέραστη δόξα κι έχουν κατακτήσει την απόλυτη ευδαιμονία. Όσοι από αυτούς πέθαναν χωρίς παιδιά, γι' αυτούς οι έπαινοι των Ελλήνων θα είναι αθάνατα παιδιά τους· όσοι, πάλι, έχουν αφήσει πίσω τους παιδιά, η εύνοια της πατρίδας θα γίνει κηδεμόνας των παιδιών τους για χάρη τους. Κι επιπλέον, αν ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο παρά ανυπαρξία, οι νεκροί έχουν απαλλαγεί από τις αρρώστιες και τις θλίψεις και τα άλλα δεινά που χτυπούν την ανθρώπινη ζωή. Αν, πάλι, στον Άδη εξακολουθούμε να έχουμε συνείδηση και υπάρχει μέριμνα για μας εκ μέρους κάποιας θεότητας, όπως υποθέτουμε, τότε είναι φυσικό αυτοί που υπερασπίστηκαν τη λατρεία των θεών, όταν καταλυόταν, να κερδίζουν τη μέγιστη φροντίδα της θεότητας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου