Οι Κύκλωπες της Οδύσσειας βρίσκονται ακόμη στο στάδιο του κτήνους. Πρόκειται για έναν λαό τερατόμορφων ανθρώπων, που φέρουν έναν και μοναδικό στρογγυλό οφθαλμό στην μέση του μετώπου και είναι ανθρωποφάγοι. Ο Οδυσσεύς που τους γνώρισε μας τους περιγράφει μέσα από τον Κύκλωπα Πολύφημο: (ι, 187-192)
Ένας πελώριος άντρας πλάγιαζε κει μέσα, που τ΄ αρνιά του
βοσκούσε μοναχός, παράμερα· κι που δεν έσμιγε τους άλλους
ποτέ, μόν΄ πάντα του ασυντρόφιαστος με το κακό στα φρένα
Τόσο θεόρατος που τα ΄χανες, δε θύμιζε άνθρωπο, όχι,
που τρώει ψωμί, μονάχα ακρόκορφο λες κι ήταν δασωμένο
βουνού αψηλού, που στ΄ άλλα ανάμεσα μονάχο ξεχωρίζει.
Άγριοι και απολίτιστοι, χωρίς κοινωνική οργάνωση, μισάνθρωποι, εξόντωναν και έτρωγαν όσους πλησίαζαν στην περιοχή τους. Οι ανθρωποφάγοι Κύκλωπες είναι γιγαντόκορμοι με φοβερή δύναμη, όχι πολύ έξυπνοι, με ένα μόνο στρογγυλό μάτι στο μέτωπο και πολύ πυκνά μαλλιά, που θύμιζαν κορυφή πυκνοδασωμένου βουνού. Κατοικούσαν στην Δυτική Μεσόγειο, πιθανώς στην νήσο Σικελία. Δεν καλλιεργούσαν την γη. Την καλλιέργεια της γης την είχαν αφήσει στα χέρια των θεών. Οι θεοί φρόντιζαν να έχουν όσα η γη θρέφει τους ανθρώπους. Οι Κύκλωπες φρόντιζαν μόνο τα κοπάδια τους, γίδια και πρόβατα, και την παραγωγή τυροκομικών προϊόντων. Ήταν αλήθεια ένα λαός άγριος και απολίτιστος, που δεν ήξερε ούτε από νόμους ούτε από δικαιοσύνη. Θάρρος αντλούσαν από την δύναμη των χεριών τους και δεν υπολόγιζαν θεούς. Συγκεκριμένα, όταν ο Οδυσσεύς στην σπηλιά του Πολύφημου του ζητά φιλοξενία και βοήθεια στο όνομα του Ξένιου Δία, ο Πολύφημος του απαντά ευθαρσώς. (ι, 273-278)
«Μυαλό δεν έχεις, ξένε, φαίνεται, για από μακριά θα φτάνεις
που τους θεούς μου λες να σκιάζουμαι, να φεύγω την οργή τους!
Μηδέ τον Δία ψηφούν οι Κύκλωπες τον βροντοσκουταράτο,
μηδ᾿ άλλον θεό κανέναν, τι είμαστε πολύ τρανότεροί τους.
Αν δεν θελήσω εγώ, δεν θα ΄βρετε και συ κι οι σύντροφοί σου
σπλαχνιά καμιά· πολύ που μ΄ ένοιαξε να μου χολιάσει ο Δίας»!
Αλλά και αναμεταξύ τους οι Κύκλωπες δεν είχαν πολλές κουβέντες. Ζούσαν σε σπηλιές στα βουνά, χωριστά ο ένας από τον άλλον μόνο με τις φαμίλια τους, αδιαφορώντας αν ο άλλος ζει ή πεθαίνει. Ήταν ανθρωποφάγοι και τους ξένους τους έβλεπαν μόνον ως τροφή. Κάποτε κοντά στη γη των Κυκλώπων ζούσαν και οι Φαίακες, επειδή όμως υπέφεραν από την απανθρωπιά τους, ο βασιλιάς Ναυσίθοος τους πήρε και τους οδήγησε στη μακρινή Σχερία.
Γνωστότερος από τους Κύκλωπες της Οδύσσειας ήταν ο Πολύφημος, γιος του Ποσειδώνα και της Θόωσας, της κόρης του Φόρκυ. Σύμφωνα με την Οδύσσεια (ι 187-555) ο Πολύφημος κατοικούσε μέσα σε ένα σπήλαιο στο νησί Θρινακία και ζούσε από τα πρόβατά του. Ήταν ο φοβερότερος και ο αγριότερος γίγαντας από τους Κύκλωπες. Αιχμαλώτισε στη σπηλιά του τον Οδυσσέα και τους συντρόφους του, τους οποίους άρχισε να τρώει τον ένα μετά τον άλλον. Κατεβρόχθισε ζωντανούς 6 συντρόφους του Οδυσσέα. Τελικά, τον τύφλωσε ο πολύτροπος με ένα πυρωμένο παλούκι. Ο Πολύφημος, τυφλός πλέον, δεν μπόρεσε να ανακαλύψει αυτόν και τους συντρόφους του που απέμειναν, οι οποίοι απέδρασαν κρεμασμένοι από τις κοιλιές των προβάτων του. Την τύφλωση του γιου του εκδικήθηκε ο Ποσειδώνας με τις τρικυμίες που επεφύλαξε στον Οδυσσέα και τους άνδρες του κατά τις επόμενες περιπλανήσεις τους.
Αυτόν τον ανθρωποφάγο ο Όμηρος τον έκανε τόσο διάσημο ανά τους αιώνες, ώστε είναι θέμα γνωστό στις μυθολογίες πολλών λαών. Εκτός από την Οδύσσεια ο Πολύφημος εμφανίζεται στον βουκολικό ποιητή Θεόκριτο της Ελληνιστικής Εποχής ως καλοκάγαθος βοσκός, του οποίου περιγράφονται οι έρωτες με τη Γαλάτεια, μία από τις Νηρηίδες. Στις νεοελληνικές παραδόσεις μάλιστα λέγεται Μονομάτης και τυφλώνεται με αναμμένο κάρβουνο από έναν ήρωα, που το όνομά του είναι Κοσμογυριστής.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου