ΘΟΥΚ 8.69.1–8.72.2
(ΘΟΥΚ 8.69.1–8.77.1: Πολιτειακή μεταβολή στην Αθήνα)
Κατάληψη του βουλευτηρίου από τους Τετρακοσίους – Πρώτες ενέργειές τους
Ο Πείσανδρος και οι υπόλοιποι Αθηναίοι ολιγαρχικοί δεν εγκατέλειψαν τα σχέδιά τους για την επιβολή ολιγαρχίας. Εκμεταλλευόμενοι τη δυσμενή θέση στην οποία είχε περιέλθει η Αθήνα λόγω του πολέμου, πέτυχαν πολιτειακή μεταβολή ολιγαρχικού προσανατολισμού: κύριο ρόλο στη διακυβέρνηση θα είχαν οι 400 βουλευτές, ενώ ο αριθμός των ενεργών πολιτών περιοριζόταν σε 5000. Απέμενε να απαλλαγεί των καθηκόντων της η υπάρχουσα βουλή των 500.
[8.69.1] Ἐπειδὴ δὲ ἡ ἐκκλησία οὐδενὸς ἀντειπόντος, ἀλλὰ κυρώ-
σασα ταῦτα διελύθη, τοὺς τετρακοσίους ἤδη ὕστερον τρόπῳ
τοιῷδε ἐς τὸ βουλευτήριον ἐσήγαγον. ἦσαν [δ’] Ἀθηναῖοι
πάντες αἰεὶ οἱ μὲν ἐπὶ τείχει, οἱ δ’ ἐν τάξει, τῶν ἐν Δεκε-
λείᾳ πολεμίων ἕνεκα ἐφ’ ὅπλοις· [8.69.2] τῇ οὖν ἡμέρᾳ ἐκείνῃ
τοὺς μὲν μὴ ξυνειδότας εἴασαν ὥσπερ εἰώθεσαν ἀπελθεῖν,
τοῖς δ’ ἐν τῇ ξυνωμοσίᾳ εἴρητο ἡσυχῇ μὴ ἐπ’ αὐτοῖς τοῖς
ὅπλοις, ἀλλ’ ἄπωθεν περιμένειν, καὶ ἤν τις ἐνιστῆται τοῖς
ποιουμένοις, λαβόντας τὰ ὅπλα μὴ ἐπιτρέπειν. [8.69.3] ἦσαν δὲ
καὶ Ἄνδριοι καὶ Τήνιοι καὶ Καρυστίων τριακόσιοι καὶ Αἰ-
γινητῶν τῶν ἐποίκων, οὓς Ἀθηναῖοι ἔπεμψαν οἰκήσοντας,
ἐπ’ αὐτὸ τοῦτο ἥκοντες ἐν τοῖς ἑαυτῶν ὅπλοις, οἷς ταὐτὰ
προείρητο. [8.69.4] τούτων δὲ διατεταγμένων οὕτως ἐλθόντες οἱ
τετρακόσιοι μετὰ ξιφιδίου ἀφανοῦς ἕκαστος, καὶ οἱ εἴκοσι
καὶ ἑκατὸν μετ’ αὐτῶν [Ἕλληνες] νεανίσκοι, οἷς ἐχρῶντο
εἴ τί που δέοι χειρουργεῖν, ἐπέστησαν τοῖς ἀπὸ τοῦ κυάμου
βουλευταῖς οὖσιν ἐν τῷ βουλευτηρίῳ καὶ εἶπον αὐτοῖς
ἐξιέναι λαβοῦσι τὸν μισθόν· ἔφερον δὲ αὐτοῖς τοῦ ὑπο-
λοίπου χρόνου παντὸς αὐτοὶ καὶ ἐξιοῦσιν ἐδίδοσαν. [8.70.1] ὡς δὲ
τούτῳ τῷ τρόπῳ ἥ τε βουλὴ οὐδὲν ἀντειποῦσα ὑπεξῆλθε καὶ
οἱ ἄλλοι πολῖται οὐδὲν ἐνεωτέριζον, ἀλλ’ ἡσύχαζον, οἱ [δὲ]
τετρακόσιοι ἐσελθόντες ἐς τὸ βουλευτήριον τότε μὲν πρυ-
τάνεις τε σφῶν αὐτῶν ἀπεκλήρωσαν καὶ ὅσα πρὸς τοὺς
θεοὺς εὐχαῖς καὶ θυσίαις καθιστάμενοι ἐς τὴν ἀρχὴν ἐχρή-
σαντο, ὕστερον δὲ πολὺ μεταλλάξαντες τῆς τοῦ δήμου
διοικήσεως (πλὴν τοὺς φεύγοντας οὐ κατῆγον τοῦ Ἀλκιβιάδου
ἕνεκα) τά τε ἄλλα ἔνεμον κατὰ κράτος τὴν πόλιν. [8.70.2] καὶ ἄνδρας
τέ τινας ἀπέκτειναν οὐ πολλούς, οἳ ἐδόκουν ἐπιτήδειοι εἶναι
ὑπεξαιρεθῆναι, καὶ ἄλλους ἔδησαν, τοὺς δὲ καὶ μετεστή-
σαντο· πρός τε Ἆγιν τὸν Λακεδαιμονίων βασιλέα ὄντα ἐν
τῇ Δεκελείᾳ ἐπεκηρυκεύοντο, λέγοντες διαλλαγῆναι βούλεσθαι
καὶ εἰκὸς εἶναι αὐτὸν σφίσι καὶ οὐκέτι τῷ ἀπίστῳ δήμῳ μᾶλ-
λον ξυγχωρεῖν. [8.71.1] ὁ δὲ νομίζων τὴν πόλιν οὐχ ἡσυχάζειν,
οὐδ’ εὐθὺς οὕτω τὸν δῆμον τὴν παλαιὰν ἐλευθερίαν παραδώ-
σειν, εἴ τε στρατιὰν πολλὴν ἴδοι σφῶν, οὐκ ἂν ἡσυχάζειν,
οὐδ’ ἐν τῷ παρόντι πάνυ τι πιστεύων μὴ οὐκέτι ταράσσεσθαι
αὐτούς, τοῖς μὲν ἀπὸ τῶν τετρακοσίων ἐλθοῦσιν οὐδὲν ξυμ-
βατικὸν ἀπεκρίνατο, προσμεταπεμψάμενος δὲ ἐκ Πελοπον-
νήσου στρατιὰν πολλὴν οὐ πολλῷ ὕστερον καὶ αὐτὸς τῇ
ἐκ τῆς Δεκελείας φρουρᾷ μετὰ τῶν ἐλθόντων κατέβη πρὸς
αὐτὰ τὰ τείχη τῶν Ἀθηναίων, ἐλπίσας ἢ ταραχθέντας
αὐτοὺς μᾶλλον ἂν χειρωθῆναι σφίσιν ᾗ βούλονται ἢ καὶ
αὐτοβοεὶ ἂν διὰ τὸν ἔνδοθέν τε καὶ ἔξωθεν κατὰ τὸ εἰκὸς
γενησόμενον θόρυβον· τῶν γὰρ μακρῶν τειχῶν διὰ τὴν
κατ’ αὐτὰ ἐρημίαν λήψεως οὐκ ἂν ἁμαρτεῖν. [8.71.2] ὡς δὲ προσ-
έμειξέ τε ἐγγὺς καὶ οἱ Ἀθηναῖοι τὰ μὲν ἔνδοθεν οὐδ’ ὁπωσ-
τιοῦν ἐκίνησαν, τοὺς δὲ ἱππέας ἐκπέμψαντες καὶ μέρος
τι τῶν ὁπλιτῶν καὶ ψιλῶν καὶ τοξοτῶν ἄνδρας τε κατέ-
βαλον αὐτῶν διὰ τὸ ἐγγὺς προσελθεῖν καὶ ὅπλων τινῶν
καὶ νεκρῶν ἐκράτησαν, οὕτω δὴ γνοὺς ἀπήγαγε πάλιν τὴν
στρατιάν. [8.71.3] καὶ αὐτὸς μὲν καὶ οἱ μετ’ αὐτοῦ κατὰ χώραν
ἐν τῇ Δεκελείᾳ ἔμενον, τοὺς δ’ ἐπελθόντας ὀλίγας τινὰς
ἡμέρας ἐν τῇ γῇ μείναντας ἀπέπεμψεν ἐπ’ οἴκου. μετὰ
δὲ τοῦτο παρά τε τὸν Ἆγιν ἐπρεσβεύοντο οἱ τετρακόσιοι
οὐδὲν ἧσσον, κἀκείνου μᾶλλον ἤδη προσδεχομένου καὶ
παραινοῦντος ἐκπέμπουσι καὶ ἐς τὴν Λακεδαίμονα περὶ
ξυμβάσεως πρέσβεις, βουλόμενοι διαλλαγῆναι.
[8.72.1] Πέμπουσι δὲ καὶ ἐς τὴν Σάμον δέκα ἄνδρας παραμυθη-
σομένους τὸ στρατόπεδον καὶ διδάξοντας ὡς οὐκ ἐπὶ βλάβῃ
τῆς πόλεως καὶ τῶν πολιτῶν ἡ ὀλιγαρχία κατέστη, ἀλλ’
ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν ξυμπάντων πραγμάτων, πεντακισχίλιοί τε
ὅτι εἶεν καὶ οὐ τετρακόσιοι μόνον οἱ πράσσοντες· καίτοι οὐ
πώποτε Ἀθηναίους διὰ τὰς στρατείας καὶ τὴν ὑπερόριον
ἀσχολίαν ἐς οὐδὲν πρᾶγμα οὕτω μέγα ἐλθεῖν βουλεύσοντας
ἐν ᾧ πεντακισχιλίους ξυνελθεῖν. [8.72.2] ἄλλα τ’ ἐπιστείλαντες
τὰ πρέποντα εἰπεῖν ἀπέπεμψαν αὐτοὺς εὐθὺς μετὰ τὴν ἑαυ-
τῶν κατάστασιν, δείσαντες μή, ὅπερ ἐγένετο, ναυτικὸς ὄχλος
οὔτ’ αὐτὸς μένειν ἐν τῷ ὀλιγαρχικῷ κόσμῳ ἐθέλῃ, σφᾶς τε
μὴ ἐκεῖθεν ἀρξαμένου τοῦ κακοῦ μεταστήσωσιν.
Ο Πείσανδρος και οι υπόλοιποι Αθηναίοι ολιγαρχικοί δεν εγκατέλειψαν τα σχέδιά τους για την επιβολή ολιγαρχίας. Εκμεταλλευόμενοι τη δυσμενή θέση στην οποία είχε περιέλθει η Αθήνα λόγω του πολέμου, πέτυχαν πολιτειακή μεταβολή ολιγαρχικού προσανατολισμού: κύριο ρόλο στη διακυβέρνηση θα είχαν οι 400 βουλευτές, ενώ ο αριθμός των ενεργών πολιτών περιοριζόταν σε 5000. Απέμενε να απαλλαγεί των καθηκόντων της η υπάρχουσα βουλή των 500.
[8.69.1] Ἐπειδὴ δὲ ἡ ἐκκλησία οὐδενὸς ἀντειπόντος, ἀλλὰ κυρώ-
σασα ταῦτα διελύθη, τοὺς τετρακοσίους ἤδη ὕστερον τρόπῳ
τοιῷδε ἐς τὸ βουλευτήριον ἐσήγαγον. ἦσαν [δ’] Ἀθηναῖοι
πάντες αἰεὶ οἱ μὲν ἐπὶ τείχει, οἱ δ’ ἐν τάξει, τῶν ἐν Δεκε-
λείᾳ πολεμίων ἕνεκα ἐφ’ ὅπλοις· [8.69.2] τῇ οὖν ἡμέρᾳ ἐκείνῃ
τοὺς μὲν μὴ ξυνειδότας εἴασαν ὥσπερ εἰώθεσαν ἀπελθεῖν,
τοῖς δ’ ἐν τῇ ξυνωμοσίᾳ εἴρητο ἡσυχῇ μὴ ἐπ’ αὐτοῖς τοῖς
ὅπλοις, ἀλλ’ ἄπωθεν περιμένειν, καὶ ἤν τις ἐνιστῆται τοῖς
ποιουμένοις, λαβόντας τὰ ὅπλα μὴ ἐπιτρέπειν. [8.69.3] ἦσαν δὲ
καὶ Ἄνδριοι καὶ Τήνιοι καὶ Καρυστίων τριακόσιοι καὶ Αἰ-
γινητῶν τῶν ἐποίκων, οὓς Ἀθηναῖοι ἔπεμψαν οἰκήσοντας,
ἐπ’ αὐτὸ τοῦτο ἥκοντες ἐν τοῖς ἑαυτῶν ὅπλοις, οἷς ταὐτὰ
προείρητο. [8.69.4] τούτων δὲ διατεταγμένων οὕτως ἐλθόντες οἱ
τετρακόσιοι μετὰ ξιφιδίου ἀφανοῦς ἕκαστος, καὶ οἱ εἴκοσι
καὶ ἑκατὸν μετ’ αὐτῶν [Ἕλληνες] νεανίσκοι, οἷς ἐχρῶντο
εἴ τί που δέοι χειρουργεῖν, ἐπέστησαν τοῖς ἀπὸ τοῦ κυάμου
βουλευταῖς οὖσιν ἐν τῷ βουλευτηρίῳ καὶ εἶπον αὐτοῖς
ἐξιέναι λαβοῦσι τὸν μισθόν· ἔφερον δὲ αὐτοῖς τοῦ ὑπο-
λοίπου χρόνου παντὸς αὐτοὶ καὶ ἐξιοῦσιν ἐδίδοσαν. [8.70.1] ὡς δὲ
τούτῳ τῷ τρόπῳ ἥ τε βουλὴ οὐδὲν ἀντειποῦσα ὑπεξῆλθε καὶ
οἱ ἄλλοι πολῖται οὐδὲν ἐνεωτέριζον, ἀλλ’ ἡσύχαζον, οἱ [δὲ]
τετρακόσιοι ἐσελθόντες ἐς τὸ βουλευτήριον τότε μὲν πρυ-
τάνεις τε σφῶν αὐτῶν ἀπεκλήρωσαν καὶ ὅσα πρὸς τοὺς
θεοὺς εὐχαῖς καὶ θυσίαις καθιστάμενοι ἐς τὴν ἀρχὴν ἐχρή-
σαντο, ὕστερον δὲ πολὺ μεταλλάξαντες τῆς τοῦ δήμου
διοικήσεως (πλὴν τοὺς φεύγοντας οὐ κατῆγον τοῦ Ἀλκιβιάδου
ἕνεκα) τά τε ἄλλα ἔνεμον κατὰ κράτος τὴν πόλιν. [8.70.2] καὶ ἄνδρας
τέ τινας ἀπέκτειναν οὐ πολλούς, οἳ ἐδόκουν ἐπιτήδειοι εἶναι
ὑπεξαιρεθῆναι, καὶ ἄλλους ἔδησαν, τοὺς δὲ καὶ μετεστή-
σαντο· πρός τε Ἆγιν τὸν Λακεδαιμονίων βασιλέα ὄντα ἐν
τῇ Δεκελείᾳ ἐπεκηρυκεύοντο, λέγοντες διαλλαγῆναι βούλεσθαι
καὶ εἰκὸς εἶναι αὐτὸν σφίσι καὶ οὐκέτι τῷ ἀπίστῳ δήμῳ μᾶλ-
λον ξυγχωρεῖν. [8.71.1] ὁ δὲ νομίζων τὴν πόλιν οὐχ ἡσυχάζειν,
οὐδ’ εὐθὺς οὕτω τὸν δῆμον τὴν παλαιὰν ἐλευθερίαν παραδώ-
σειν, εἴ τε στρατιὰν πολλὴν ἴδοι σφῶν, οὐκ ἂν ἡσυχάζειν,
οὐδ’ ἐν τῷ παρόντι πάνυ τι πιστεύων μὴ οὐκέτι ταράσσεσθαι
αὐτούς, τοῖς μὲν ἀπὸ τῶν τετρακοσίων ἐλθοῦσιν οὐδὲν ξυμ-
βατικὸν ἀπεκρίνατο, προσμεταπεμψάμενος δὲ ἐκ Πελοπον-
νήσου στρατιὰν πολλὴν οὐ πολλῷ ὕστερον καὶ αὐτὸς τῇ
ἐκ τῆς Δεκελείας φρουρᾷ μετὰ τῶν ἐλθόντων κατέβη πρὸς
αὐτὰ τὰ τείχη τῶν Ἀθηναίων, ἐλπίσας ἢ ταραχθέντας
αὐτοὺς μᾶλλον ἂν χειρωθῆναι σφίσιν ᾗ βούλονται ἢ καὶ
αὐτοβοεὶ ἂν διὰ τὸν ἔνδοθέν τε καὶ ἔξωθεν κατὰ τὸ εἰκὸς
γενησόμενον θόρυβον· τῶν γὰρ μακρῶν τειχῶν διὰ τὴν
κατ’ αὐτὰ ἐρημίαν λήψεως οὐκ ἂν ἁμαρτεῖν. [8.71.2] ὡς δὲ προσ-
έμειξέ τε ἐγγὺς καὶ οἱ Ἀθηναῖοι τὰ μὲν ἔνδοθεν οὐδ’ ὁπωσ-
τιοῦν ἐκίνησαν, τοὺς δὲ ἱππέας ἐκπέμψαντες καὶ μέρος
τι τῶν ὁπλιτῶν καὶ ψιλῶν καὶ τοξοτῶν ἄνδρας τε κατέ-
βαλον αὐτῶν διὰ τὸ ἐγγὺς προσελθεῖν καὶ ὅπλων τινῶν
καὶ νεκρῶν ἐκράτησαν, οὕτω δὴ γνοὺς ἀπήγαγε πάλιν τὴν
στρατιάν. [8.71.3] καὶ αὐτὸς μὲν καὶ οἱ μετ’ αὐτοῦ κατὰ χώραν
ἐν τῇ Δεκελείᾳ ἔμενον, τοὺς δ’ ἐπελθόντας ὀλίγας τινὰς
ἡμέρας ἐν τῇ γῇ μείναντας ἀπέπεμψεν ἐπ’ οἴκου. μετὰ
δὲ τοῦτο παρά τε τὸν Ἆγιν ἐπρεσβεύοντο οἱ τετρακόσιοι
οὐδὲν ἧσσον, κἀκείνου μᾶλλον ἤδη προσδεχομένου καὶ
παραινοῦντος ἐκπέμπουσι καὶ ἐς τὴν Λακεδαίμονα περὶ
ξυμβάσεως πρέσβεις, βουλόμενοι διαλλαγῆναι.
[8.72.1] Πέμπουσι δὲ καὶ ἐς τὴν Σάμον δέκα ἄνδρας παραμυθη-
σομένους τὸ στρατόπεδον καὶ διδάξοντας ὡς οὐκ ἐπὶ βλάβῃ
τῆς πόλεως καὶ τῶν πολιτῶν ἡ ὀλιγαρχία κατέστη, ἀλλ’
ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν ξυμπάντων πραγμάτων, πεντακισχίλιοί τε
ὅτι εἶεν καὶ οὐ τετρακόσιοι μόνον οἱ πράσσοντες· καίτοι οὐ
πώποτε Ἀθηναίους διὰ τὰς στρατείας καὶ τὴν ὑπερόριον
ἀσχολίαν ἐς οὐδὲν πρᾶγμα οὕτω μέγα ἐλθεῖν βουλεύσοντας
ἐν ᾧ πεντακισχιλίους ξυνελθεῖν. [8.72.2] ἄλλα τ’ ἐπιστείλαντες
τὰ πρέποντα εἰπεῖν ἀπέπεμψαν αὐτοὺς εὐθὺς μετὰ τὴν ἑαυ-
τῶν κατάστασιν, δείσαντες μή, ὅπερ ἐγένετο, ναυτικὸς ὄχλος
οὔτ’ αὐτὸς μένειν ἐν τῷ ὀλιγαρχικῷ κόσμῳ ἐθέλῃ, σφᾶς τε
μὴ ἐκεῖθεν ἀρξαμένου τοῦ κακοῦ μεταστήσωσιν.
***
[8.69.1] Όταν λοιπόν διαλύθηκε η σύναξη του λαού χωρίς ν' αντιμιλήσει κανείς μόλις τα επικύρωσε αυτά με την ψήφο της, μπήκαν οι τετρακόσιοι λίγο ύστερα στη Βουλή με τον ακόλουθο τρόπο. Όλοι οι Αθηναίοι πολίτες ήταν τον καιρό εκείνο αδιάκοπα επιστρατευμένοι, άλλοι φρουρούσαν τα τείχη, άλλοι βρίσκονταν στις τάξεις του στρατού, διαρκώς οπλισμένοι εξ αιτίας των εχτρών στη Δεκέλεια. [8.69.2] Την ήμερα εκείνη λοιπόν, όσους δεν ανήκαν στη συνωμοσία τους άφησαν όπως συνήθως να φύγουν, όσους όμως ήξεραν το μυστικό, τους είχε δοθεί εντολή να μείνουν εκεί γύρω χωρίς να κινήσουν την προσοχή, όχι ακριβώς δίπλα στα όπλα τους, αλλά λίγο παραπέρα, κι αν κανείς κάνει πως αντιστέκεται σ' αυτά που γίνονταν, να πάρουν τα όπλα και να μην τους αφήσουν να κάνουν τίποτα. [8.69.3] Υπήρχαν ακόμη και Αντριώτες και Τηνιακοί και τρακόσιοι Κορίνθιοι και μερικοί από τους Αθηναίους αποίκους που είχαν στείλει οι Αθηναίοι να εγκατασταθούνε στην Αίγινα και που είχαν έρθει ακριβώς γι' αυτό το σκοπό με τα δικά τους όπλα, κ' είχαν λάβει από πριν τις ίδιες οδηγίες. [8.69.4] Αφού κανονίστηκαν αυτά έτσι, πήγαν οι τετρακόσιοι, καθένας με κρυμμένο κοντό σπαθί και μαζί τους οι εκατόν είκοσι νεαροί μπράβοι που τους χρησιμοποιούσαν όποτε χρειάζονταν να μεταχειριστούνε βίαια σωματικά μέσα, στάθηκαν απάνω από τους εκλεγμένους βουλευτές που βρίσκονταν μέσα στη Βουλή, και τους είπαν να βγουν έξω αφού πληρωθούν την αποζημίωσή τους. Οι ίδιοι οι τετρακόσιοι είχανε φέρει μαζί τους το βουλευτικό μισθό για την υπόλοιπη βουλευτική περίοδο και τους τον έδιναν καθώς έφευγαν.
[8.70.1] Αφού λοιπόν, τόσο η Βουλή βγήκε από την έδρα της με τον τρόπο που περιγράψαμε χωρίς ν' αντιμιλήσει σε τίποτα, και οι άλλοι πολίτες δεν έκαναν τίποτα για να τους ανατρέψουν, αλλά έμειναν αδρανείς, κατέλαβαν οι τετρακόσιοι το βουλευτήριο και την πρώτη εκείνη μέρα έβγαλαν πρυτάνεις με κλήρο από το σώμα τους· κ' έκαναν θυσίες και δεήσεις, απ' αυτές που ταίριαζαν στα εγκαίνια μιας νέας βουλής· αργότερα όμως απομακρύνθηκαν πολύ από τον τρόπο που διοικούσε η δημοκρατία, μόνο που δεν έφεραν πίσω τους εξόριστους, γιατί τότε θα 'πρεπε να επαναπατρίσουν και τον Αλκιβιάδη. Ως για όλα τ' άλλα όμως διοικούσαν την πολιτεία αυταρχικά. [8.70.2] Ορισμένους άντρες, όχι πολλούς, τους εσκότωσαν, γιατί θεώρησαν πως τους εσύμφερνε να τους βγάλουνε χωρίς φασαρίες από τη μέση, άλλους πάλι φυλάκισαν, κι άλλους τέλος τους εξετέλεσαν. Έστειλαν επίσης πρέσβεις για σύναψη ειρήνης στον Άγι, το βασιλιά των Λακεδαιμονίων που βρισκότανε στη Δεκέλεια, μηνώντας του πως θέλουν να συμφιλιωθούνε μαζί του, και πως θα ήταν εύλογο να τους προτείνει πιο ευνοϊκούς όρους, σ' αυτούς παρά στο δημοκρατικό λαό, που δεν είναι άξιος εμπιστοσύνης.
[8.71.1] Αυτός όμως, νομίζοντας πως ούτε οι δημοκρατικοί θα παραιτηθούν τόσο εύκολα από την παλιά τους ελευθερία, και πως αν έβλεπαν μεγάλο Σπαρτιατικό στρατό δε θα ήταν δυνατό να εξακολουθήσουν να μένουνε με τα χέρια σταυρωμένα, δεν είχε μεγάλη εμπιστοσύνη πως δεν πρόκειται να γίνουν ταραχές τη στιγμή εκείνη και δεν αποκρίθηκε τίποτα στις προτάσεις τους για ειρήνη στους αποσταλμένους των τετρακοσίων· σε λίγο παράγγειλε όμως στη Σπάρτη να του στείλουν πρόσθετες ισχυρές δυνάμεις, κι όταν ήρθαν, παίρνοντας και τη φρουρά της Δεκέλειας, κατέβηκε ο ίδιος με όλους μαζί ως κάτω από τα τείχη τα ίδια της Αθήνας, ελπίζοντας πως θα πάθουν πανικό και θα υποδουλωθούνε στους Λακεδαιμονίους με τους όρους που θέλουν αυτοί, ή και πως, με την πρώτη έφοδο, που θα τους έβρισκε αναστατωμένους από τον εξωτερικό κίντυνο και την εσωτερική ταραχή, θα κυριέψει τουλάχιστο τα μακρά τείχη και πως δεν μπορεί ν' αποτύχει σ' αυτό, γιατί δε θα τα φρουρεί κανείς. [8.71.2] Μόλις όμως έφτασε κολλητά στα τείχη, δεν έκαναν οι Αθηναίοι καμιά εσωτερική επανάσταση, αλλά έστειλαν έξω το ιππικό κ' ένα μέρος από τους βαριά αρματωμένους, κι άλλους, μ' ελαφριά αρματωσιά και τοξότες· και σκότωσαν κάμποσους οπλίτες επειδή είχαν πλησιάσει τόσο πολύ, και τους πήραν τα όπλα κ' έγδυσαν τους νεκρούς· κι όταν τ' αντιλήφθηκε αυτά ο Άγις πήρε πίσω το στρατό του οδηγώντας τον ο ίδιος. [8.71.3] Αυτός κ' η φρουρά που είχε μαζί του έμειναν εκεί που ήταν και πριν, στη Δεκέλεια, όσους όμως είχαν έρθει από τη Σπάρτη, αφού έμειναν στην ύπαιθρο λίγες μέρες, τους έστειλε πίσω στον τόπο τους. Ύστερ' απ' αυτά έστειλαν πάλι πρέσβεις στον Άγι οι τετρακόσιοι με τις ίδιες προτάσεις όπως και προτήτερα, κ' επειδή έκλινε αυτός τώρα περισσότερο να τις δεχτεί, και τους παρακινούσε μάλιστα να το κάνουν, έστειλαν στη Λακεδαίμονα πρεσβεία για σύναψη ειρήνης, θέλοντας να συμφιλιωθούνε με τη Σπάρτη.
[8.72.1] Έστειλαν επίσης δέκα άντρες και στη Σάμο να μαλακώσουν τη διάθεση του στρατού, και να τους αναπτύξουν πως δεν εγκαταστάθηκε η ολιγαρχία για να ζημιώσει το κράτος και τους πολίτες, αλλά για να τους σώσουν, και πως κυρίαρχοι σ' όλα ήταν οι πέντε χιλιάδες, και οι τετρακόσιοι δεν ήταν παρά το εκτελεστικό τους όργανο· μόνο που από τις εκστρατείες και τις άλλες αποστολές τους έξω από τα σύνορα, που τους έκαναν ν' απουσιάζουν, δεν είχαν ποτέ ως τότε οι Αθηναίοι, για καμιάν υπόθεση, έστω και την πιο σοβαρή, συναχτεί σε σύσκεψη τόσο πολλοί, ώστε να βρεθούνε μαζεμένοι πέντε χιλιάδες. [8.72.2] Κι αφού τους παράγγειλαν και τ' άλλα, όλα όσα ήταν κατάλληλο να ειπωθούν, τους ξανάστειλαν αμέσως μόλις εγκαθιδρύθηκαν στην εξουσία, γιατί φοβήθηκαν, μήπως, πράμα που κ' έγινε, το πλήθος των ναυτών δε θελήσουν να μείνουν ούτε αυτοί κάτω από ολιγαρχική διοίκηση, κι ακόμα μήπως, αν αρχίσει από κει το κακό, τους καταργήσουν και τους ίδιους.
[8.69.1] Όταν λοιπόν διαλύθηκε η σύναξη του λαού χωρίς ν' αντιμιλήσει κανείς μόλις τα επικύρωσε αυτά με την ψήφο της, μπήκαν οι τετρακόσιοι λίγο ύστερα στη Βουλή με τον ακόλουθο τρόπο. Όλοι οι Αθηναίοι πολίτες ήταν τον καιρό εκείνο αδιάκοπα επιστρατευμένοι, άλλοι φρουρούσαν τα τείχη, άλλοι βρίσκονταν στις τάξεις του στρατού, διαρκώς οπλισμένοι εξ αιτίας των εχτρών στη Δεκέλεια. [8.69.2] Την ήμερα εκείνη λοιπόν, όσους δεν ανήκαν στη συνωμοσία τους άφησαν όπως συνήθως να φύγουν, όσους όμως ήξεραν το μυστικό, τους είχε δοθεί εντολή να μείνουν εκεί γύρω χωρίς να κινήσουν την προσοχή, όχι ακριβώς δίπλα στα όπλα τους, αλλά λίγο παραπέρα, κι αν κανείς κάνει πως αντιστέκεται σ' αυτά που γίνονταν, να πάρουν τα όπλα και να μην τους αφήσουν να κάνουν τίποτα. [8.69.3] Υπήρχαν ακόμη και Αντριώτες και Τηνιακοί και τρακόσιοι Κορίνθιοι και μερικοί από τους Αθηναίους αποίκους που είχαν στείλει οι Αθηναίοι να εγκατασταθούνε στην Αίγινα και που είχαν έρθει ακριβώς γι' αυτό το σκοπό με τα δικά τους όπλα, κ' είχαν λάβει από πριν τις ίδιες οδηγίες. [8.69.4] Αφού κανονίστηκαν αυτά έτσι, πήγαν οι τετρακόσιοι, καθένας με κρυμμένο κοντό σπαθί και μαζί τους οι εκατόν είκοσι νεαροί μπράβοι που τους χρησιμοποιούσαν όποτε χρειάζονταν να μεταχειριστούνε βίαια σωματικά μέσα, στάθηκαν απάνω από τους εκλεγμένους βουλευτές που βρίσκονταν μέσα στη Βουλή, και τους είπαν να βγουν έξω αφού πληρωθούν την αποζημίωσή τους. Οι ίδιοι οι τετρακόσιοι είχανε φέρει μαζί τους το βουλευτικό μισθό για την υπόλοιπη βουλευτική περίοδο και τους τον έδιναν καθώς έφευγαν.
[8.70.1] Αφού λοιπόν, τόσο η Βουλή βγήκε από την έδρα της με τον τρόπο που περιγράψαμε χωρίς ν' αντιμιλήσει σε τίποτα, και οι άλλοι πολίτες δεν έκαναν τίποτα για να τους ανατρέψουν, αλλά έμειναν αδρανείς, κατέλαβαν οι τετρακόσιοι το βουλευτήριο και την πρώτη εκείνη μέρα έβγαλαν πρυτάνεις με κλήρο από το σώμα τους· κ' έκαναν θυσίες και δεήσεις, απ' αυτές που ταίριαζαν στα εγκαίνια μιας νέας βουλής· αργότερα όμως απομακρύνθηκαν πολύ από τον τρόπο που διοικούσε η δημοκρατία, μόνο που δεν έφεραν πίσω τους εξόριστους, γιατί τότε θα 'πρεπε να επαναπατρίσουν και τον Αλκιβιάδη. Ως για όλα τ' άλλα όμως διοικούσαν την πολιτεία αυταρχικά. [8.70.2] Ορισμένους άντρες, όχι πολλούς, τους εσκότωσαν, γιατί θεώρησαν πως τους εσύμφερνε να τους βγάλουνε χωρίς φασαρίες από τη μέση, άλλους πάλι φυλάκισαν, κι άλλους τέλος τους εξετέλεσαν. Έστειλαν επίσης πρέσβεις για σύναψη ειρήνης στον Άγι, το βασιλιά των Λακεδαιμονίων που βρισκότανε στη Δεκέλεια, μηνώντας του πως θέλουν να συμφιλιωθούνε μαζί του, και πως θα ήταν εύλογο να τους προτείνει πιο ευνοϊκούς όρους, σ' αυτούς παρά στο δημοκρατικό λαό, που δεν είναι άξιος εμπιστοσύνης.
[8.71.1] Αυτός όμως, νομίζοντας πως ούτε οι δημοκρατικοί θα παραιτηθούν τόσο εύκολα από την παλιά τους ελευθερία, και πως αν έβλεπαν μεγάλο Σπαρτιατικό στρατό δε θα ήταν δυνατό να εξακολουθήσουν να μένουνε με τα χέρια σταυρωμένα, δεν είχε μεγάλη εμπιστοσύνη πως δεν πρόκειται να γίνουν ταραχές τη στιγμή εκείνη και δεν αποκρίθηκε τίποτα στις προτάσεις τους για ειρήνη στους αποσταλμένους των τετρακοσίων· σε λίγο παράγγειλε όμως στη Σπάρτη να του στείλουν πρόσθετες ισχυρές δυνάμεις, κι όταν ήρθαν, παίρνοντας και τη φρουρά της Δεκέλειας, κατέβηκε ο ίδιος με όλους μαζί ως κάτω από τα τείχη τα ίδια της Αθήνας, ελπίζοντας πως θα πάθουν πανικό και θα υποδουλωθούνε στους Λακεδαιμονίους με τους όρους που θέλουν αυτοί, ή και πως, με την πρώτη έφοδο, που θα τους έβρισκε αναστατωμένους από τον εξωτερικό κίντυνο και την εσωτερική ταραχή, θα κυριέψει τουλάχιστο τα μακρά τείχη και πως δεν μπορεί ν' αποτύχει σ' αυτό, γιατί δε θα τα φρουρεί κανείς. [8.71.2] Μόλις όμως έφτασε κολλητά στα τείχη, δεν έκαναν οι Αθηναίοι καμιά εσωτερική επανάσταση, αλλά έστειλαν έξω το ιππικό κ' ένα μέρος από τους βαριά αρματωμένους, κι άλλους, μ' ελαφριά αρματωσιά και τοξότες· και σκότωσαν κάμποσους οπλίτες επειδή είχαν πλησιάσει τόσο πολύ, και τους πήραν τα όπλα κ' έγδυσαν τους νεκρούς· κι όταν τ' αντιλήφθηκε αυτά ο Άγις πήρε πίσω το στρατό του οδηγώντας τον ο ίδιος. [8.71.3] Αυτός κ' η φρουρά που είχε μαζί του έμειναν εκεί που ήταν και πριν, στη Δεκέλεια, όσους όμως είχαν έρθει από τη Σπάρτη, αφού έμειναν στην ύπαιθρο λίγες μέρες, τους έστειλε πίσω στον τόπο τους. Ύστερ' απ' αυτά έστειλαν πάλι πρέσβεις στον Άγι οι τετρακόσιοι με τις ίδιες προτάσεις όπως και προτήτερα, κ' επειδή έκλινε αυτός τώρα περισσότερο να τις δεχτεί, και τους παρακινούσε μάλιστα να το κάνουν, έστειλαν στη Λακεδαίμονα πρεσβεία για σύναψη ειρήνης, θέλοντας να συμφιλιωθούνε με τη Σπάρτη.
[8.72.1] Έστειλαν επίσης δέκα άντρες και στη Σάμο να μαλακώσουν τη διάθεση του στρατού, και να τους αναπτύξουν πως δεν εγκαταστάθηκε η ολιγαρχία για να ζημιώσει το κράτος και τους πολίτες, αλλά για να τους σώσουν, και πως κυρίαρχοι σ' όλα ήταν οι πέντε χιλιάδες, και οι τετρακόσιοι δεν ήταν παρά το εκτελεστικό τους όργανο· μόνο που από τις εκστρατείες και τις άλλες αποστολές τους έξω από τα σύνορα, που τους έκαναν ν' απουσιάζουν, δεν είχαν ποτέ ως τότε οι Αθηναίοι, για καμιάν υπόθεση, έστω και την πιο σοβαρή, συναχτεί σε σύσκεψη τόσο πολλοί, ώστε να βρεθούνε μαζεμένοι πέντε χιλιάδες. [8.72.2] Κι αφού τους παράγγειλαν και τ' άλλα, όλα όσα ήταν κατάλληλο να ειπωθούν, τους ξανάστειλαν αμέσως μόλις εγκαθιδρύθηκαν στην εξουσία, γιατί φοβήθηκαν, μήπως, πράμα που κ' έγινε, το πλήθος των ναυτών δε θελήσουν να μείνουν ούτε αυτοί κάτω από ολιγαρχική διοίκηση, κι ακόμα μήπως, αν αρχίσει από κει το κακό, τους καταργήσουν και τους ίδιους.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου