Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ, ΙΣΤΟΡΙΑΙ

ΘΟΥΚ 8.57.1–8.59.1

(ΘΟΥΚ 8.47.1–8.59.1: Η δράση του Αλκιβιάδη στην Ιωνία) 

Συνθήκη Τισσαφέρνη–Λακεδαιμονίων

[8.57.1] Τισσαφέρνης δὲ εὐθὺς μετὰ ταῦτα καὶ ἐν τῷ αὐτῷ χει-
μῶνι παρέρχεται ἐς τὴν Καῦνον, βουλόμενος τοὺς Πελο-
ποννησίους πάλιν τε κομίσαι ἐς τὴν Μίλητον καὶ ξυνθήκας
ἔτι ἄλλας ποιησάμενος, ἃς ἂν δύνηται, τροφήν τε παρέχειν
καὶ μὴ παντάπασιν ἐκπεπολεμῶσθαι, δεδιὼς μή, ἢν ἀπορῶσι
πολλαῖς ναυσὶ τῆς τροφῆς, ἢ τοῖς Ἀθηναίοις ἀναγκασθέντες
ναυμαχεῖν ἡσσηθῶσιν ἢ κενωθεισῶν τῶν νεῶν ἄνευ ἑαυτοῦ
γένηται τοῖς Ἀθηναίοις ἃ βούλονται. ἔτι δὲ ἐφοβεῖτο
μάλιστα μὴ τῆς τροφῆς ζητήσει πορθήσωσι τὴν ἤπειρον.
[8.57.2] πάντων οὖν τούτων λογισμῷ καὶ προνοίᾳ, ὥσπερ ἐβούλετο
ἐπανισοῦν τοὺς Ἕλληνας πρὸς ἀλλήλους, μεταπεμψάμενος
οὖν τοὺς Πελοποννησίους τροφήν τε αὐτοῖς δίδωσι καὶ
σπονδὰς τρίτας τάσδε σπένδεται.

[8.58.1] «Τρίτῳ καὶ δεκάτῳ ἔτει Δαρείου βασιλεύοντος, ἐφο-
ρεύοντος δὲ Ἀλεξιππίδα ἐν Λακεδαίμονι, ξυνθῆκαι ἐγένοντο
ἐν Μαιάνδρου πεδίῳ Λακεδαιμονίων καὶ τῶν ξυμμάχων
πρὸς Τισσαφέρνην καὶ Ἱεραμένη καὶ τοὺς Φαρνάκου παῖδας
περὶ τῶν βασιλέως πραγμάτων καὶ Λακεδαιμονίων καὶ τῶν
ξυμμάχων. [8.58.2] χώραν τὴν βασιλέως, ὅση τῆς Ἀσίας ἐστί,
βασιλέως εἶναι· καὶ περὶ τῆς χώρας τῆς ἑαυτοῦ βουλευέτω
βασιλεὺς ὅπως βούλεται. [8.58.3] Λακεδαιμονίους δὲ καὶ τοὺς
ξυμμάχους μὴ ἰέναι ἐπὶ χώραν τὴν βασιλέως ἐπὶ κακῷ
μηδενί, μηδὲ βασιλέα ἐπὶ τὴν Λακεδαιμονίων χώραν μηδὲ
τῶν ξυμμάχων ἐπὶ κακῷ μηδενί. [8.58.4] ἢν δέ τις Λακεδαιμονίων
ἢ τῶν ξυμμάχων ἐπὶ κακῷ ἴῃ ἐπὶ τὴν βασιλέως χώραν,
Λακεδαιμονίους καὶ τοὺς ξυμμάχους κωλύειν· καὶ ἤν τις ἐκ
τῆς βασιλέως ἴῃ ἐπὶ κακῷ ἐπὶ Λακεδαιμονίους ἢ τοὺς ξυμ-
μάχους, βασιλεὺς κωλυέτω. [8.58.5] τροφὴν δὲ ταῖς ναυσὶ ταῖς
νῦν παρούσαις Τισσαφέρνην παρέχειν κατὰ τὰ ξυγκείμενα
μέχρι ἂν αἱ νῆες αἱ βασιλέως ἔλθωσιν· [8.58.6] Λακεδαιμονίους
δὲ καὶ τοὺς ξυμμάχους, ἐπὴν αἱ βασιλέως νῆες ἀφίκωνται,
τὰς ἑαυτῶν ναῦς, ἢν βούλωνται, τρέφειν ἐφ’ ἑαυτοῖς εἶναι.
ἢν δὲ παρὰ Τισσαφέρνους λαμβάνειν ἐθέλωσι τὴν τροφήν,
Τισσαφέρνην παρέχειν, Λακεδαιμονίους δὲ καὶ τοὺς ξυμ-
μάχους τελευτῶντος τοῦ πολέμου τὰ χρήματα Τισσαφέρνει
ἀποδοῦναι ὁπόσα ἂν λάβωσιν. [8.58.7] ἐπὴν δὲ αἱ βασιλέως νῆες
ἀφίκωνται, αἵ τε Λακεδαιμονίων νῆες καὶ αἱ τῶν ξυμμάχων
καὶ αἱ βασιλέως κοινῇ τὸν πόλεμον πολεμούντων καθ’ ὅτι
ἂν Τισσαφέρνει δοκῇ καὶ Λακεδαιμονίοις καὶ τοῖς ξυμμά-
χοις. ἢν δὲ καταλύειν βούλωνται πρὸς Ἀθηναίους, ἐν
ὁμοίῳ καταλύεσθαι.»

[8.59.1] Αἱ μὲν σπονδαὶ αὗται ἐγένοντο, καὶ μετὰ ταῦτα παρε-
σκευάζετο Τισσαφέρνης τάς τε Φοινίσσας ναῦς ἄξων, ὥσπερ
εἴρητο, καὶ τἆλλα ὅσαπερ ὑπέσχετο, καὶ ἐβούλετο παρα-
σκευαζόμενος γοῦν δῆλος εἶναι.

***
[8.57.1] Αμέσως ύστερ' απ' αυτά, τον ίδιο αυτό χειμώνα, μεταφέρθηκε ο Τισσαφέρνης στην Καύνο, θέλοντας να ξαναφέρει τους Πελοποννησίους στη Μίλητο και να κλείσει καινούργιες συμφωνίες μαζί τους, ό,τι λογής συμφωνίες μπορέσει, και ανάλογα μ' αυτές να τους παρέχει σιτηρέσιο και μισθό, για να μη νικηθούν εντελώς στον πόλεμο, γιατί φοβούνταν μήπως, αν τους λείψει το σιτηρέσιο για τα πληρώματα τόσων καραβιών, είτε αναγκαστούν να ναυμαχήσουν με τους Αθηναίους και νικηθούν, είτε, αν αδειάσουν τα καράβια από άντρες, πετύχουν οι Αθηναίοι τους σκοπούς τους και χωρίς τη βοήθειά του· και φοβόταν ακόμα περισσότερο μήπως ο Πελοποννησιακός στρατός, αναζητώντας τρόπο να ζήσουν, κουρσέψει τη στεριά. [8.57.2] Λογαριάζοντάς τα λοιπόν ολ' αυτά και προνοώντας για το μέλλον, κ' ενεργώντας σύμφωνα με το σκοπό του, να ξανακάνει τα δυο Ελληνικά στρατόπεδα όσο γίνεται πιο ισόπαλα μεταξύ τους, στέλνει και καλεί τους Πελοποννησίους και τους δίνει το σιτηρέσιο και κλείνει μαζί τους την ακόλουθη, τρίτη, συνθήκη:

[8.58.1] «Φέτος, που είναι ο δέκατος τρίτος χρόνος της βασιλείας του Δαρείου, και που έφορος στη Σπάρτη είναι ο Αλεξιππίδας, κλείνονται οι ακόλουθες συνθήκες στην πεδιάδα του Μαιάνδρου ανάμεσα στους Λακεδαιμονίους και τους συμμάχους τους από τη μια, και τον Τισσαφέρνη και τον Ιεραμένη και τους γιους του Φαρνάκου από την άλλη, ως για τις σχέσεις του βασιλιά με τους Λακεδαιμονίους και τους συμμάχους τους. [8.58.2] Οι τόποι του βασιλιά, που βρίσκονται στην Ασιατική στεριά, ανήκουνε στο βασιλιά· και την επικράτειά του, να την κυβερνάει ο βασιλιάς όπως θέλει. [8.58.3] Οι Λακεδαιμόνιοι κ' οι σύμμαχοί τους να μην πηγαίνουν στους τόπους του βασιλιά για κανένα κακό, κι ούτε ο βασιλιάς στους τόπους των Λακεδαιμονίων και των συμμάχων τους με κανένα κακό σκοπό. [8.58.4] Κι αν κανείς από τους Λακεδαιμονίους και τους συμμάχους τους πάει στους τόπους του βασιλιά για να κάνουν κακό, οι Λακεδαιμόνιοι κ' οι σύμμαχοί τους να τον εμποδίζουν· κι αν κανείς από τα μέρη του βασιλιά πάει με κακούς σκοπούς ενάντια στη χώρα των Λακεδαιμονίων ή των συμμάχων τους, να τους εμποδίζει ο βασιλιάς. [8.58.5] Κι ο Τισσαφέρνης να προμηθεύει σιτηρέσιο για τα πληρώματα των καραβιών που βρίσκονται τώρα σε τούτα τα νερά σύμφωνα με τις παλιές συνθήκες, ώσπου να φτάσει ο στόλος του βασιλιά. [8.58.6] Όταν όμως φτάσουν τα καράβια του βασιλιά, οι Λακεδαιμόνιοι κ' οι σύμμαχοί τους, αν θέλουν να συντηρούν τα καράβια τους μόνοι τους, να είναι στο χέρι τους. Αν πάλι θέλουν να παίρνουν το μισθό από τον Τισσαφέρνη, να τους τον προμηθεύει ο Τισσαφέρνης, οι Λακεδαιμόνιοι όμως κ' οι σύμμαχοί τους, όταν τελειώσει ο πόλεμος να επιστρέψουν στον Τισσαφέρνη όσα χρήματα έχουνε λάβει. [8.58.7] Όταν έρθουν τα καράβια του βασιλιά, τότε ο στόλος των Λακεδαιμονίων και των συμμάχων τους και ο στόλος του βασιλιά να διεξάγουν τον πόλεμο μαζί, όπως φαίνεται πιο κατάλληλο στον Τισσαφέρνη και στους Λακεδαιμονίους και τους συμμάχους τους. Κι αν θελήσουν να δώσουν τέλος στον πόλεμο προς τους Αθηναίους, να τον τελειώσουνε με τους ίδιους όρους και οι δύο».

[8.59.1] Αυτή ήταν η συμφωνία που κλείστηκε. Κ' ύστερα απ' αυτό, ετοιμαζόταν ο Τισσαφέρνης να καλέσει τα Φοινικικά πλοία όπως ήτανε γραμμένο, κι όλα τ' άλλα που είχε υποσχεθεί, κ' ήθελε να φαίνεται τουλάχιστο πως τα προετοίμαζε.