Όταν ο ένας εξαρτάται από τον άλλον

Από τα δυσκολότερα ζητήματα τα οποία ενδεχομένως μας προβληματίζουν είναι ο τρόπος με τον οποίο συσχετιζόμαστε οι άνθρωποι μεταξύ μας. Λόγω των διαφορετικών προσωπικών βιωμάτων καθώς κι ενδεχομένως των «τραυμάτων» που έχουμε κληρονομήσει, οι σχέσεις αποτελούν συχνά μια δοκιμασία για όλους μας. Μέσω των σχέσεων, αρχίζουμε κι ερχόμαστε σε επαφή τόσο με τους άλλους όσο και με καινούργιες πτυχές του εαυτού μας, τις οποίες ελπίζουμε να συμπαθήσουμε. Τα πράγματα όμως συνήθως δεν είναι τόσο απλά καθώς η πολυπλοκότητα των χαρακτήρων σε συνδυασμό με τους έντονους ρυθμούς της καθημερινότητας αρκετά συχνά μας οδηγούν σ’ αδιέξοδο. Και σ’ αυτό το σημείο αν δεν έχουμε σαφή εικόνα του είδους της σχέσης που έχουμε αναπτύξει καθώς και του τί ακριβώς επιδιώκουμε εμείς μέσω αυτής της σχέσης, η κατάσταση δυσκολεύει.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα σχέσεων οι οποίες ενδεχομένως να μην είναι εύκολα διακριτές και συνεπώς να οδηγούν σε αδιέξοδο είναι οι σχέσεις αλληλεξάρτησης. Είμαι σίγουρος πως τον όρο αυτό θα τον έχεις ακούσει άπειρες φορές χωρίς ενδεχομένως να έχεις ασχοληθεί περαιτέρω με την ουσία αυτών των σχέσεων καθώς και με τον τρόπο που τις ξεχωρίζουμε από τις υπόλοιπες. Ο όρος αλληλεξάρτηση λοιπόν, αποτελεί μια διαταραχή συμπεριφοράς κατά την οποία το άτομο αδυνατεί να διατηρήσει μια υγιή σχέση καθώς συνεχώς αποζητά αποδοχή κι έγκριση από το ταίρι του. Με απλά λόγια, αναζητά οτιδήποτε καλό για τον εαυτό του έξω από τον εαυτό του με αποτέλεσμα να προσκολλάται στον σύντροφο. Το συγκεκριμένο μοτίβο μάλιστα, αρκετά συχνά παρατηρείται σε ανθρώπους οι οποίοι δείχνουν αρκετά δυναμικοί στον περίγυρο κάνοντας ακόμα πιο δύσκολο το έργο του να αντιληφθούμε την πραγματικότητα. Πώς όμως ξεχωρίζουμε τέτοιου είδους σχέσεις;

Σε μια σχέση είναι γεγονός ότι όπως θέλουμε να μας ευχαριστεί το άλλο πρόσωπο έτσι επιθυμούμε κι εμείς να το ευχαριστήσουμε. Είναι αυτό που λέμε «δούναι και λαβείν». Στην περίπτωση όμως που η επιθυμία να ευχαριστήσουμε τον άλλον φτάνει στα επίπεδα της υποχρέωσης να τον ευχαριστήσουμε, εκεί κάπου κρύβεται μια δυσλειτουργία. Αυτόματα όλο αυτό μεταφράζεται σε καθήκον να ευχαριστήσουμε και παύει πλέον να έχει νόημα. Γιατί όταν ένα «θέλω» μετατρέπεται σε «πρέπει», χάνεται και η ουσία του. Από εκεί και έπειτα ξεκινάει ένα ντόμινο. Ακαριαία, δυσκολεύεσαι να πεις «όχι» και υποχωρείς στις δικές σου επιθυμίες με απώτερο σκοπό να ευχαριστήσεις το ταίρι σου. Έτσι, δεν μπορείς να θέσεις όρια στη σχέση, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η ισορροπία ανάμεσά σας.

Όμως ακόμα και να προσπαθήσεις να βάλεις όρια και να πεις όχι, οι ενοχές που αισθάνεσαι μετά συνήθως είναι αβάσταχτες. Επειδή ακριβώς δεν έχεις συνηθίσει να αποκλείεις πράγματα που σου ζητά το ταίρι σου, μπαίνεις αυτόματα στη θέση του και αισθάνεσαι την πιθανή δυσαρέσκειά του. Κι επειδή μπαίνεις συνεχώς στη διαδικασία να σκέφτεσαι πολύ το τι σκέφτεται εκείνο, φτάνεις σ’ ένα βαθμό όπου η αυτοεκτίμησή σου στηρίζεται στα λόγια, τις σκέψεις και τα μάτια του ανθρώπου σου. Αρκετές φορές μάλιστα ενδεχομένως να πιάνεις τον εαυτό σου να μην πηγαίνει σε μέρη που κανονικά θα πήγαινε ή και να μην κάνει επιλογές που θα έκανε μόνο και μόνο επειδή δεν τις εγκρίνει το ταίρι σου. Η ανασφάλειά σου αυτή λοιπόν, σε καθιστά ευάλωτο σαν άτομο στην κριτική ακριβώς επειδή αναζητάς την αποδοχή και την έγκριση. Δεν μπορείς να διαχειριστείς κάποιο σχόλιο το οποίο δε σε εκθειάζει κι επομένως αισθάνεσαι σαν να καταρρίπτεται ο κόσμος σου -το οποίο συμβαίνει και όταν η διάθεση του συντρόφου σου δεν είναι καλή. Για παράδειγμα, αν αντιμετωπίζει άπειρα προσωπικά προβλήματα κι εσύ μέσα σου αρχίζεις να καταρρέεις γιατί πολύ απλά βασίζεις τη διάθεσή σου στη δικιά του.

Ξέρεις όλα τα παραπάνω αποτελούν δείγματα τα οποία αποδεικνύουν πως βρίσκεσαι σε μια σχέση αλληλεξάρτησης κι ενδεχομένως να είναι χαρακτηριστικά τα οποία μπορεί να μην εμφανίζονται σ’ εσένα αλλά στο ταίρι σου. Σ’ οποιαδήποτε περίπτωση από τις δύο, χρειάζεται πρώτα απ’ όλα αποδοχή της κατάστασης. Δεν έχουμε γεννηθεί όλοι με τα ίδια βιώματα κι επομένως είναι απόλυτα φυσιολογικό (όσο δεν προκαλούμε κακό είτε σε εμάς είτε στους γύρω μας) να εμφανίζονται δυσλειτουργίες σε μια σχέση. Το επόμενο βήμα είναι να ασχοληθείς με τον εαυτό σου και είτε με μια σωστή καθοδήγηση -είτε χωρίς- να εντοπίσεις τη ρίζα αυτής της δυσλειτουργίας και με αποδοχή πάντα και σεβασμό να την αντιμετωπίσεις.

Είμαστε όντα ατελή κι αυτή είναι η μεγαλύτερη επιτυχία στον κόσμο αυτό.