ΔΗΜ 19.182–186
Τα καθήκοντα των πρεσβευτών
Ο ρήτορας επανήλθε στο θέμα της καθυστέρησης επικύρωσης με όρκο της "ειρήνης του Φιλοκράτη" από την πλευρά του Φιλίππου, γεγονός που έδωσε στον Μακεδόνα βασιλιά την ευκαιρία για δημιουργία τετελεσμένων σε Θράκη και Ελλήσποντο. Κατά τη γνώμη του Δημοσθένη, όλα αυτά θα είχαν αποφευχθεί, αν οι συμπρεσβευτές του είχαν ακολουθήσει τη συμβουλή του να μεταβούν κατευθείαν στο θέατρο επιχειρήσεων του Φιλίππου και όχι στην Πέλλα. Μετά την ανακεφαλαίωση όσων αποδείκνυαν την προδοτική συμπεριφορά του Αισχίνη (βλ. σχετικά ΔΗΜ 19.64–66), και την προτροπή για καταδίκη του σε θάνατο συνεχίζει:
[182] Ἀγανακτήσει τοίνυν αὐτίκα δὴ μάλα, ὡς ἐγὼ πυνθάνομαι,
εἰ μόνος τῶν ἐν τῷ δήμῳ λεγόντων λόγων εὐθύνας ὑφέξει.
ἐγὼ δ’ ὅτι μὲν πάντες ἂν εἰκότως ὧν λέγουσι δίκην ὑπέχοιεν,
εἴπερ ἐπ’ ἀργυρίῳ τι λέγοιεν, παραλείψω, ἀλλ’ ἐκεῖνο λέγω·
εἰ μὲν Αἰσχίνης ἰδιώτης ὢν ἀπελήρησέ τι καὶ διήμαρτε, μὴ
σφόδρ’ ἀκριβολογήσησθε, ἐάσατε, συγγνώμην ἔχετε· εἰ δὲ
πρεσβευτὴς ὢν ἐπὶ χρήμασιν ἐπίτηδες ἐξηπάτηκεν ὑμᾶς, μὴ
ἀφῆτε, μηδ’ ἀνάσχησθ’ ὡς οὐ δεῖ δίκην ὧν εἶπεν ὑποσχεῖν.
[183] τίνος γὰρ ἄλλου δεῖ δίκην παρὰ πρέσβεων ἢ λόγων λαμ-
βάνειν; εἰσὶ γὰρ οἱ πρέσβεις οὐ τριήρων οὐδὲ τόπων οὐδ’
ὁπλιτῶν οὐδ’ ἀκροπόλεων κύριοι (οὐδεὶς γὰρ πρέσβεσι ταῦτ’
ἐγχειρίζει), ἀλλὰ λόγων καὶ χρόνων. τοὺς μὲν τοίνυν χρόνους
εἰ μὲν μὴ προανεῖλε τῆς πόλεως, οὐκ ἀδικεῖ, εἰ δ’ ἀνεῖλεν,
ἠδίκηκε· τοὺς δὲ λόγους εἰ μὲν ἀληθεῖς ἀπήγγελκεν ἢ
συμφέροντας, ἀποφευγέτω, εἰ δὲ καὶ ψευδεῖς καὶ μισθοῦ καὶ
ἀσυμφόρους, ἁλισκέσθω. [184] οὐδὲν γὰρ ἔσθ’ ὅ τι μεῖζον ἂν ὑμᾶς
ἀδικήσειέ τις ἢ ψευδῆ λέγων. οἷς γάρ ἐστ’ ἐν λόγοις ἡ
πολιτεία, πῶς, ἂν οὗτοι μὴ ἀληθεῖς ὦσιν, ἀσφαλῶς ἔστι
πολιτεύεσθαι; ἂν δὲ δὴ καὶ πρὸς ἃ τοῖς ἐχθροῖς συμφέρει
δῶρά τις λαμβάνων λέγῃ, πῶς οὐχὶ καὶ κινδυνεύσετε; οὐδέ
γε τοὺς χρόνους ἴσον ἔστ’ ἀδίκημ’ ὀλιγαρχίας ἢ τυράννου
παρελέσθαι καὶ ὑμῶν· [185] οὐδ’ ὀλίγου δεῖ. ἐν ἐκείναις μὲν γάρ,
οἶμαι, ταῖς πολιτείαις πάντ’ ἐξ ἐπιτάγματος ὀξέως γίγνεται·
ὑμῖν δὲ πρῶτον μὲν τὴν βουλὴν ἀκοῦσαι περὶ πάντων καὶ
προβουλεῦσαι δεῖ, καὶ τοῦθ’ ὅταν ᾖ κήρυξι καὶ πρεσβείαις
προγεγραμμένον, οὐκ ἀεί· εἶτ’ ἐκκλησίαν ποιῆσαι, καὶ ταύτην
ὅταν ἐκ τῶν νόμων καθήκῃ. εἶτα κρατῆσαι καὶ περιγενέσθαι
δεῖ τοὺς τὰ βέλτιστα λέγοντας τῶν ἢ δι’ ἄγνοιαν ἢ διὰ
μοχθηρίαν ἀντιλεγόντων. [186] ἐφ’ ἅπασι δὲ τούτοις, ἐπειδὰν
καὶ δεδογμένον ᾖ καὶ συμφέρον ἤδη φαίνηται, χρόνον δεῖ
δοθῆναι τῇ τῶν πολλῶν ἀδυναμίᾳ, ἐν ᾧ καὶ ποριοῦνται ταῦθ’
ὧν ἂν δέωνται, ὅπως τὰ δόξαντα καὶ δυνηθῶσι ποιῆσαι. ὁ δὴ
τοὺς χρόνους τούτους ἀναιρῶν τῆς οἵα παρ’ ἡμῖν ἐστι πολι-
τείας, οὐ χρόνους ἀνῄρηκεν οὗτος, οὔ, ἀλλὰ τὰ πράγμαθ’
ἁπλῶς ἀφῄρηται.
***
[182] Θα αγανακτήση δε πάρα πολύ τώρα αμέσως, διότι από όλους όσοι ομιλούν προς τον λαόν, αυτός θα τιμωρηθή μόνον. Εγώ δε, ότι μεν όλοι ευλόγως ήθελον υπέχει ευθύνην διά τους λόγους των, τους οποίους λέγουν λαμβάνοντες χρήματα, θα παραλείψω, αλλά λέγω το εξής· εάν ο Αισχίνης ως απλούς ιδιώτης εφλυάρησε κάτι και διέπραξε κάποιο σφάλμα, μη δείξετε μεγάλην αυστηρότητα, μη εξετάσετε αυτό λεπτομερώς, αλλά αθωώσετέ τον· εάν δε πρεσβευτής ων σας εξηπάτησεν επίτηδες λαβών χρήματα, μη τον αθωώσετε και να μη ανεχθήτε το επιχείρημά του, ότι δεν πρέπει να τιμωρηθή δι' όσα είπεν. [183] Διότι διά ποίον άλλο πρέπει κανείς να ζητή λόγον από τους πρεσβευτάς παρά διά τους λόγους των; Διότι οι πρεσβευταί δεν είναι κύριοι ούτε πλοίων, ούτε τόπων, ούτε οπλιτών, ούτε ακροπόλεων (διότι κανείς δεν παραδίδει αυτά εις τους πρέσβεις), αλλά είναι κύριοι του χρόνου και του λόγου. Τους μεν λοιπόν χρόνους εάν δεν αφήκε να χαθούν διά την πόλιν, δεν διαπράττει αδίκημα, εάν δε αφήκε να περάσουν ανεκμετάλλευτοι, έχει διαπράξει αδίκημα· εάν δε οι λόγοι, τους οποίους απήγγειλεν εδώ εις σας, είναι αληθείς ή συμφέροντες, να αθωωθή, εάν δε και ψευδείς και ασύμφοροι και ελέχθησαν, αντί χρημάτων, να καταδικασθή. [184] Διότι δεν υπάρχει μεγαλύτερον αδίκημα από το να σας αδικήση κανείς λέγων ψέματα· διότι εκείνοι, εις τους οποίους η πολιτεία εξαρτάται από τους λόγους, εάν οι λόγοι ούτοι είναι ψευδείς, πώς δύνανται να ζουν ασφαλώς ως πολίται; Αν δε προς τούτοις και όσα συμφέρουν εις τους εχθρούς υποστηρίζη κανείς λαμβάνων δώρα, πώς τότε δεν θα κινδυνεύσετε; Ουδέ είναι βεβαίως το ίδιον αδίκημα διά την ολιγαρχίαν ή την τυραννίαν και σας το να σας αφαιρέσουν τας καταλλήλους περιστάσεις· [185] είναι πολύ μεγάλη η διαφορά. Διότι εις εκείνας μεν τας πολιτείας νομίζω, ότι όλα γίνονται αμέσως κατόπιν μιας διαταγής· εις σας δε δι' όλας τας υποθέσεις πρώτον μεν πρέπει να διαφωτισθή η βουλή και να καταρτίση το νομοσχέδιον, και τούτο το σώμα δεν συνέρχεται εκτάκτως παρά μόνον όταν έχη να απαντήση εις αγγελιαφόρους ή πρεσβείας· πρέπει κατόπιν να συναθροισθή ο λαός και μόνον την ωρισμένην υπό του νόμου ημέραν. Έπειτα πρέπει να υπερισχύσουν και επικρατήσουν οι ρήτορες, οι συμβουλεύοντες τα άριστα, εκείνων οι οποίοι από άγνοιαν ή από μοχθηρίαν έχουν αντίθετον γνώμην. [186] Έπειτα δε από όλα αυτά, όταν ληφθή κάποια απόφασις, η οποία φαίνεται ότι είναι συμφέρουσα να εκτελεσθή, πρέπει να δοθή χρόνος εις την αδυναμίαν των πολιτών, κατά τον οποίον θα προμηθευθούν αυτά, διά των οποίων θα δυνηθούν να εκπληρώσουν τας ληφθείσας αποφάσεις. Εκείνος λοιπόν, ο οποίος καταστρέφει τας προθεσμίας ταύτας τοιαύτης πολιτείας, οποία είναι η ιδική μας, δεν καταστρέφει απλώς αυτάς, όχι, της αφαιρεί πάσαν ευκολίαν ενεργείας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου