ΔΗΜ 18.42–49
Η προδοτική στάση του Αισχίνη και η ηθική κατάπτωση των αρχόντων στις υπόλοιπες Ελληνικές πόλεις οδήγησαν στην ενδυνάμωση του Φιλίππου
Συνεχίζοντας τη διήγησιν–πίστιν του λόγου του, ο ρήτορας δήλωσε ότι αποτέλεσμα της καθυστερημένης επικύρωσης της "ειρήνης του Φιλοκράτη" (βλ. σχετικά και ΔΗΜ 18.25–28) ήταν, κατά τον Δημοσθένη, η δημιουργία από τον Φίλιππο τετελεσμένων με την κατάληψη οχυρών θέσεων στη Θράκη. Την ίδια παρελκυστική πολιτική ακολούθησε ο Μακεδόνας βασιλιάς με τη βοήθεια της φιλομακεδονικής παράταξης της Αθήνας και ιδίως του Αισχίνη, μέχρι την κατάληψη και καταστροφή των φωκικών πόλεων.
[42] Ἀλλὰ γὰρ ἐμπέπτωκ’ εἰς λόγους, οὓς αὐτίκα μᾶλλον ἴσως
ἁρμόσει λέγειν. ἐπάνειμι δὴ πάλιν ἐπὶ τὰς ἀποδείξεις, ὡς
τὰ τούτων ἀδικήματα τῶν νυνὶ παρόντων πραγμάτων γέγον’
αἴτια.
Ἐπειδὴ γὰρ ἐξηπάτησθε μὲν ὑμεῖς ὑπὸ τοῦ Φιλίππου διὰ
τούτων τῶν ἐν ταῖς πρεσβείαις μισθωσάντων ἑαυτοὺς καὶ
οὐδὲν ἀληθὲς ὑμῖν ἀπαγγειλάντων, ἐξηπάτηντο δ’ οἱ ταλαί-
πωροι Φωκεῖς καὶ ἀνῄρηνθ’ αἱ πόλεις αὐτῶν, τί ἐγένετο; [43] οἱ
μὲν κατάπτυστοι Θετταλοὶ καὶ ἀναίσθητοι Θηβαῖοι φίλον,
εὐεργέτην, σωτῆρα τὸν Φίλιππον ἡγοῦντο· πάντ’ ἐκεῖνος ἦν
αὐτοῖς· οὐδὲ φωνὴν ἤκουον εἴ τις ἄλλο τι βούλοιτο λέγειν.
ὑμεῖς δ’ ὑφορώμενοι τὰ πεπραγμένα καὶ δυσχεραίνοντες ἤγετε
τὴν εἰρήνην ὅμως· οὐ γὰρ ἦν ὅ τι ἂν ἐποιεῖτε. καὶ οἱ ἄλλοι
δ’ Ἕλληνες, ὁμοίως ὑμῖν πεφενακισμένοι καὶ διημαρτηκότες
ὧν ἤλπισαν, ἦγον τὴν εἰρήνην ἄσμενοι, καὶ αὐτοὶ τρόπον
τιν’ ἐκ πολλοῦ πολεμούμενοι. [44] ὅτε γὰρ περιιὼν Φίλιππος
Ἰλλυριοὺς καὶ Τριβαλλούς, τινὰς δὲ καὶ τῶν Ἑλλήνων
κατεστρέφετο, καὶ δυνάμεις πολλὰς καὶ μεγάλας ἐποιεῖθ’ ὑφ’
ἑαυτῷ, καί τινες τῶν ἐκ τῶν πόλεων ἐπὶ τῇ τῆς εἰρήνης
ἐξουσίᾳ βαδίζοντες ἐκεῖσε διεφθείροντο, ὧν εἷς οὗτος ἦν,
τότε πάντες ἐφ’ οὓς ταῦτα παρεσκευάζετ’ ἐκεῖνος ἐπολε-
μοῦντο. εἰ δὲ μὴ ᾐσθάνοντο, ἕτερος λόγος οὗτος, οὐ πρὸς
ἐμέ. [45] ἐγὼ μὲν γὰρ προὔλεγον καὶ διεμαρτυρόμην καὶ παρ’
ὑμῖν ἀεὶ καὶ ὅποι πεμφθείην· αἱ δὲ πόλεις ἐνόσουν, τῶν
μὲν ἐν τῷ πολιτεύεσθαι καὶ πράττειν δωροδοκούντων καὶ
διαφθειρομένων ἐπὶ χρήμασι, τῶν δ’ ἰδιωτῶν καὶ πολλῶν
τὰ μὲν οὐ προορωμένων, τὰ δὲ τῇ καθ’ ἡμέραν ῥᾳστώνῃ καὶ
σχολῇ δελεαζομένων, καὶ τοιουτονί τι πάθος πεπονθότων
ἁπάντων, πλὴν οὐκ ἐφ’ ἑαυτοὺς ἑκάστων οἰομένων τὸ δεινὸν
ἥξειν καὶ διὰ τῶν ἑτέρων κινδύνων τὰ ἑαυτῶν ἀσφαλῶς
σχήσειν ὅταν βούλωνται. [46] εἶτ’, οἶμαι, συμβέβηκε τοῖς μὲν
πλήθεσιν ἀντὶ τῆς πολλῆς καὶ ἀκαίρου ῥᾳθυμίας τὴν ἐλευ-
θερίαν ἀπολωλεκέναι, τοῖς δὲ προεστηκόσι καὶ τἆλλα πλὴν
ἑαυτοὺς οἰομένοις πωλεῖν πρώτους ἑαυτοὺς πεπρακόσιν αἰ-
σθέσθαι· ἀντὶ γὰρ φίλων καὶ ξένων ἃ τότ’ ὠνομάζοντο
ἡνίκ’ ἐδωροδόκουν, νῦν κόλακες καὶ θεοῖς ἐχθροὶ καὶ τἆλλ’ ἃ
προσήκει πάντ’ ἀκούουσιν. [47] οὐδεὶς γάρ, ἄνδρες Ἀθηναῖοι,
τὸ τοῦ προδιδόντος συμφέρον ζητῶν χρήματ’ ἀναλίσκει, οὐδ’
ἐπειδὰν ὧν ἂν πρίηται κύριος γένηται τῷ προδότῃ συμβούλῳ
περὶ τῶν λοιπῶν ἔτι χρῆται· οὐδὲν γὰρ ἂν ἦν εὐδαιμονέστερον
προδότου. ἀλλ’ οὐκ ἔστι ταῦτα· πόθεν; πολλοῦ γε καὶ
δεῖ. ἀλλ’ ἐπειδὰν τῶν πραγμάτων ἐγκρατὴς ὁ ζητῶν ἄρχειν
καταστῇ, καὶ τῶν ταῦτ’ ἀποδομένων δεσπότης ἐστί, τὴν δὲ
πονηρίαν εἰδὼς τότε δή, τότε καὶ μισεῖ καὶ ἀπιστεῖ καὶ
προπηλακίζει. [48] σκοπεῖτε δέ· καὶ γὰρ εἰ παρελήλυθ’ ὁ τῶν
πραγμάτων καιρός, ὁ τοῦ γ’ εἰδέναι τὰ τοιαῦτα καιρὸς ἀεὶ
πάρεστι τοῖς εὖ φρονοῦσι. μέχρι τούτου Λασθένης φίλος
ὠνομάζετο, ἕως προὔδωκεν Ὄλυνθον· μέχρι τούτου Τιμόλαος,
ἕως ἀπώλεσε Θήβας· μέχρι τούτου Εὔδικος καὶ Σῖμος ὁ
Λαρισαῖος, ἕως Θετταλίαν ὑπὸ Φιλίππῳ ἐποίησαν. εἶτ’
ἐλαυνομένων καὶ ὑβριζομένων καὶ τί κακὸν οὐχὶ πασχόντων
πᾶσ’ ἡ οἰκουμένη μεστὴ γέγονεν. τί δ’ Ἀρίστρατος ἐν
Σικυῶνι, καὶ τί Πέριλλος ἐν Μεγάροις; οὐκ ἀπερριμμένοι;
[49] ἐξ ὧν καὶ σαφέστατ’ ἄν τις ἴδοι ὅτι ὁ μάλιστα φυλάττων
τὴν αὑτοῦ πατρίδα καὶ πλεῖστ’ ἀντιλέγων τούτοις, οὗτος ὑμῖν,
Αἰσχίνη, τοῖς προδιδοῦσι καὶ μισθαρνοῦσιν τὸ ἔχειν ἐφ’ ὅτῳ
δωροδοκήσετε περιποιεῖ, καὶ διὰ τοὺς πολλοὺς τουτωνὶ καὶ
τοὺς ἀνθισταμένους τοῖς ὑμετέροις βουλήμασιν ὑμεῖς ἐστὲ
σῷοι καὶ ἔμμισθοι, ἐπεὶ διά γ’ ὑμᾶς αὐτοὺς πάλαι ἂν ἀπω-
λώλειτε.
***
[42] Αλλά περιέπεσα βεβαίως εις λόγους, τους οποίους θα αρμόζη ίσως να αναπτύξω μετ' ολίγον· επανέρχομαι λοιπόν πάλιν εις τας αποδείξεις, ότι τα αδικήματα τούτων, υπήρξαν τα αίτια της σήμερον υπαρχούσης πραγματικής καταστάσεως. Αφ' ου λοιπόν εξηπατήθητε, σεις μεν υπό του Φιλίππου, μέσω αυτών, οι οποίοι κατά τας πρεσβείας εμίσθωσαν τους εαυτούς των, και οι οποίοι ουδέν αληθές σας είπον, είχον δε εξαπατηθή οι δυστυχείς Φωκείς, και είχον καταστραφή αι πόλεις των, τι συνέβη;
[43] Οι μεν κατάπτυστοι Θεσσαλοί, και οι ανόητοι Θηβαίοι, ενόμιζον τον Φίλιππον φίλον, ευεργέτην, σωτήρα· εκείνος ήτο το παν δι' αυτούς, ουδέ ήκουον λέξιν, εάν τις ήθελε να είπη κάτι άλλο. Σεις δε, οι οποίοι εβλέπατε με δυσπιστίαν τα γενόμενα, και οι οποίοι ηγανακτείτε, διετηρούσατε εν τούτοις την ειρήνην· διότι δεν ημπορούσατε να κάμητε τίποτε άλλο. Και οι άλλοι Έλληνες, καίτοι εξαπατηθέντες ομοίως, όπως σεις, και διαψευσθέντες εις ό,τι ήλπισαν, παρέμειναν ευχαριστημένοι εν ειρήνη, ενώ από πολλού, αυτοί οι ίδιοι, τρόπον τινά, επολεμούντο.
[44] Διότι, όταν ο Φίλιππος κατά τας πολλάς εξορμήσεις του, υπέτασσε τους Ιλλυριούς και τους Τριβαλλούς και μερικούς εκ των Ελλήνων, προσθέτων υπ' αυτόν, πολλάς και μεγάλας δυνάμεις, όταν διεφθείροντο τινές εξ εκείνων, οίτινες εκ των πόλεων, μετέβαινον εκεί λόγω της εκ της ειρήνης ελευθερίας κινήσεων, (εκ των οποίων είς ήτο ούτος), τότε επολεμούντο πάντες εκείνοι, εναντίον των οποίων ούτος παρεσκεύαζε ταύτα. Εάν δε δεν το αντελαμβάνοντο, τούτο είναι άλλο ζήτημα, δεν με αφορά. [45] Διότι εγώ μεν προέλεγον, και διεμαρτυρόμην πάντοτε, και προς σας, και όπου εστελλόμην. Αι δε πόλεις ενόσουν, διότι οι μεν πολιτικοί, και οι διαχειριζόμενοι τα κοινά εδωροδοκούντο, και διεφθείροντο διά χρημάτων, οι δε ιδιώται και ο λαός, το μεν δεν προέβλεπον τα γεγονότα, το δε παρεσύροντο από την πρόσκαιρον ησυχίαν και άνεσιν, και επειδή όλοι γενικώς είχον πάθει κάποιαν τοιαύτην τινά νόσον, να νομίζη, δηλαδή έκαστος από όλους, ότι η συμφορά θα έλθη, πλην όχι επ' αυτών, και ότι διά των κινδύνων των άλλων θα διατηρήσουν ασφαλώς τα εαυτών, όταν θέλουν.
[46] Έπειτα, νομίζω, συνέβη, εις μεν τον πολύ κόσμον, λόγω της πολλής και ακαίρου ραθυμίας, να χάση την ελευθερίαν του, εις δε τους προεστώτας και τους νομίζοντας, ότι πωλούν όλα τα άλλα εκτός των εαυτών των, να αντιληφθούν, ότι επώλησαν πρώτον τους εαυτούς των· διότι αντί φίλων και ξένων, όπως ωνομάζοντο τότε, ότε εδωροδοκούντο, τώρα ακούουν κόλακες και εχθροί των Θεών και όλα τα άλλα, όσα τους αρμόζουν. [47] Διότι ουδείς, πολίται Αθηναίοι, εξοδεύει χρήματα επιζητών το συμφέρον του προδότου, ούτε όταν γίνη κύριος εκείνου που εξαγοράζει, χρησιμοποιεί πλέον τον προδότην, ως σύμβουλον εις άλλα ζητήματα. Διότι, ουδέν θα ήτο ευδαιμονέστερον προδότου. Αλλά δεν είναι δυνατόν αυτά τα πράγματα. Πώς; Πολλού γε και δει. Αλλ' όταν ο επιζητών να κυριαρχήση, καταστή κύριος των πραγμάτων, τότε γίνεται αυθέντης και εκείνων οι οποίοι επώλησαν ταύτα, επειδή δε γνωρίζει την κακοήθειάν των, τότε, ε! τότε πλέον, και μισεί και δυσπιστεί και εξευτελίζει.
[48] Προσέξατε δε· διότι, αν έχη παρέλθη ο καιρός των γεγονότων, είναι τουλάχιστον πάντοτε καιρός, διά να μάθουν οι ορθοφρονούντες τα τοιαύτα. Ο Λασθένης ωνομάζετο φίλος, μέχρι τότε, έως ότου επρόδωσε την Όλυνθον. Ο Τιμόλαος μέχρι τότε, έως ότου κατέστρεψε τας Θήβας. Ο Εύδικος και ο Σίμος ο Λαρισσαίος, μέχρι τότε, έως ότου υποδούλωσαν την Θεσσαλίαν εις τον Φίλιππον. Έπειτα όλη η οικουμένη εγέμισεν από προδότας, καταδιωκομένους, και υβριζομένους, και οι οποίοι τι δεν έπαθαν.
Τι δε έγινεν ο Αρίστρατος εις την Συκιώνα, τι έγινεν ο Πέριλος εις τα Μέγαρα; [49] Δεν είναι παραπεταμένοι; Από αυτά δύναται τις να ίδη σαφέστατα, ότι ο προφυλάσσων προ παντός την πατρίδα του, και ο αντιλέγων κατά το πλείστον εις τούτους, ούτος, Αισχίνη, προσφέρει εις σας τους προδότας και τους μισθάρνους το ότι έχετε εκείνο διά το οποίον θα δωροδοκηθήτε, και χάρις εις αυτόν εδώ τον πολύν λαόν, και τους ανθισταμένους εις τους σκοπούς σας, σεις είσθε σώοι και έμμισθοι, διότι, όσον εξηρτάτο τουλάχιστον από σας τους ιδίους, προ πολλού θα είχατε καταστραφή.
[42] Αλλά περιέπεσα βεβαίως εις λόγους, τους οποίους θα αρμόζη ίσως να αναπτύξω μετ' ολίγον· επανέρχομαι λοιπόν πάλιν εις τας αποδείξεις, ότι τα αδικήματα τούτων, υπήρξαν τα αίτια της σήμερον υπαρχούσης πραγματικής καταστάσεως. Αφ' ου λοιπόν εξηπατήθητε, σεις μεν υπό του Φιλίππου, μέσω αυτών, οι οποίοι κατά τας πρεσβείας εμίσθωσαν τους εαυτούς των, και οι οποίοι ουδέν αληθές σας είπον, είχον δε εξαπατηθή οι δυστυχείς Φωκείς, και είχον καταστραφή αι πόλεις των, τι συνέβη;
[43] Οι μεν κατάπτυστοι Θεσσαλοί, και οι ανόητοι Θηβαίοι, ενόμιζον τον Φίλιππον φίλον, ευεργέτην, σωτήρα· εκείνος ήτο το παν δι' αυτούς, ουδέ ήκουον λέξιν, εάν τις ήθελε να είπη κάτι άλλο. Σεις δε, οι οποίοι εβλέπατε με δυσπιστίαν τα γενόμενα, και οι οποίοι ηγανακτείτε, διετηρούσατε εν τούτοις την ειρήνην· διότι δεν ημπορούσατε να κάμητε τίποτε άλλο. Και οι άλλοι Έλληνες, καίτοι εξαπατηθέντες ομοίως, όπως σεις, και διαψευσθέντες εις ό,τι ήλπισαν, παρέμειναν ευχαριστημένοι εν ειρήνη, ενώ από πολλού, αυτοί οι ίδιοι, τρόπον τινά, επολεμούντο.
[44] Διότι, όταν ο Φίλιππος κατά τας πολλάς εξορμήσεις του, υπέτασσε τους Ιλλυριούς και τους Τριβαλλούς και μερικούς εκ των Ελλήνων, προσθέτων υπ' αυτόν, πολλάς και μεγάλας δυνάμεις, όταν διεφθείροντο τινές εξ εκείνων, οίτινες εκ των πόλεων, μετέβαινον εκεί λόγω της εκ της ειρήνης ελευθερίας κινήσεων, (εκ των οποίων είς ήτο ούτος), τότε επολεμούντο πάντες εκείνοι, εναντίον των οποίων ούτος παρεσκεύαζε ταύτα. Εάν δε δεν το αντελαμβάνοντο, τούτο είναι άλλο ζήτημα, δεν με αφορά. [45] Διότι εγώ μεν προέλεγον, και διεμαρτυρόμην πάντοτε, και προς σας, και όπου εστελλόμην. Αι δε πόλεις ενόσουν, διότι οι μεν πολιτικοί, και οι διαχειριζόμενοι τα κοινά εδωροδοκούντο, και διεφθείροντο διά χρημάτων, οι δε ιδιώται και ο λαός, το μεν δεν προέβλεπον τα γεγονότα, το δε παρεσύροντο από την πρόσκαιρον ησυχίαν και άνεσιν, και επειδή όλοι γενικώς είχον πάθει κάποιαν τοιαύτην τινά νόσον, να νομίζη, δηλαδή έκαστος από όλους, ότι η συμφορά θα έλθη, πλην όχι επ' αυτών, και ότι διά των κινδύνων των άλλων θα διατηρήσουν ασφαλώς τα εαυτών, όταν θέλουν.
[46] Έπειτα, νομίζω, συνέβη, εις μεν τον πολύ κόσμον, λόγω της πολλής και ακαίρου ραθυμίας, να χάση την ελευθερίαν του, εις δε τους προεστώτας και τους νομίζοντας, ότι πωλούν όλα τα άλλα εκτός των εαυτών των, να αντιληφθούν, ότι επώλησαν πρώτον τους εαυτούς των· διότι αντί φίλων και ξένων, όπως ωνομάζοντο τότε, ότε εδωροδοκούντο, τώρα ακούουν κόλακες και εχθροί των Θεών και όλα τα άλλα, όσα τους αρμόζουν. [47] Διότι ουδείς, πολίται Αθηναίοι, εξοδεύει χρήματα επιζητών το συμφέρον του προδότου, ούτε όταν γίνη κύριος εκείνου που εξαγοράζει, χρησιμοποιεί πλέον τον προδότην, ως σύμβουλον εις άλλα ζητήματα. Διότι, ουδέν θα ήτο ευδαιμονέστερον προδότου. Αλλά δεν είναι δυνατόν αυτά τα πράγματα. Πώς; Πολλού γε και δει. Αλλ' όταν ο επιζητών να κυριαρχήση, καταστή κύριος των πραγμάτων, τότε γίνεται αυθέντης και εκείνων οι οποίοι επώλησαν ταύτα, επειδή δε γνωρίζει την κακοήθειάν των, τότε, ε! τότε πλέον, και μισεί και δυσπιστεί και εξευτελίζει.
[48] Προσέξατε δε· διότι, αν έχη παρέλθη ο καιρός των γεγονότων, είναι τουλάχιστον πάντοτε καιρός, διά να μάθουν οι ορθοφρονούντες τα τοιαύτα. Ο Λασθένης ωνομάζετο φίλος, μέχρι τότε, έως ότου επρόδωσε την Όλυνθον. Ο Τιμόλαος μέχρι τότε, έως ότου κατέστρεψε τας Θήβας. Ο Εύδικος και ο Σίμος ο Λαρισσαίος, μέχρι τότε, έως ότου υποδούλωσαν την Θεσσαλίαν εις τον Φίλιππον. Έπειτα όλη η οικουμένη εγέμισεν από προδότας, καταδιωκομένους, και υβριζομένους, και οι οποίοι τι δεν έπαθαν.
Τι δε έγινεν ο Αρίστρατος εις την Συκιώνα, τι έγινεν ο Πέριλος εις τα Μέγαρα; [49] Δεν είναι παραπεταμένοι; Από αυτά δύναται τις να ίδη σαφέστατα, ότι ο προφυλάσσων προ παντός την πατρίδα του, και ο αντιλέγων κατά το πλείστον εις τούτους, ούτος, Αισχίνη, προσφέρει εις σας τους προδότας και τους μισθάρνους το ότι έχετε εκείνο διά το οποίον θα δωροδοκηθήτε, και χάρις εις αυτόν εδώ τον πολύν λαόν, και τους ανθισταμένους εις τους σκοπούς σας, σεις είσθε σώοι και έμμισθοι, διότι, όσον εξηρτάτο τουλάχιστον από σας τους ιδίους, προ πολλού θα είχατε καταστραφή.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου