Ένα από τα βασικά αντικείμενα μελέτης της επιστήμης της ψυχολογίας ήταν και εξακολουθεί να είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά, καθώς και οι πτυχές της ανθρώπινης προσωπικότητας που μπορεί να καθορίσουν τις δράσεις του κάθε ατόμου.
Ήδη από τα αρχαία χρόνια ο Ιπποκράτης ανέπτυξε τη θεωρία των τεσσάρων «χυμών» του σώματος, με σκοπό να ερμηνεύσει τα διάφορα αρνητικά συναισθήματα που καταλαμβάνουν τον άνθρωπο και κατ’ επέκταση πολλές ψυχικές ασθένειες που προκύπτουν λόγω αυτών. Έτσι διέκρινε τα υγρά αυτά του σώματος στο αίμα, τη μαύρη χολή, την κίτρινη χολή και το φλέγμα και υποστήριξε πως όταν υπάρχει ανισορροπία ανάμεσά τους παρουσιάζεται κάποια ψυχική διαταραχή.
Ο Γαληνός, ένας από τους πιο γνωστούς γιατρούς στην αρχαία Ελλάδα, επέκτεινε ένα βήμα περαιτέρω την παραπάνω θεωρία και δημιούργησε για πρώτη φορά στην ιστορία της ψυχολογίας ένα μοντέλο ταξινόμησης της προσωπικότητας. Υποστήριζε, όπως και ο Ιπποκράτης, πως όταν δεν υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στους «χυμούς» του σώματος το άτομο ασθενεί.
Πρόσθεσε μάλιστα πως ανάλογα με το υγρό στο οποίο υπήρχε περίσσεια, προέκυπτε και ανάλογη ασθένεια. Συνέδεσε επομένως το κάθε υγρό με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και ψυχικές διαθέσεις, τα οποία ονόμαζε με μία λέξη «ιδιοσυγκρασία».
Στο βιβλίο του Pericraison, De temperamentis παρέθεσε αναλυτικά τους τύπους ιδιοσυγκρασίας και προσωπικότητας που προκύπτουν με βάση τα υγρά του σώματος. Συγκεκριμένα, οι τέσσερις τύποι ιδιοσυγκρασίας κατά το Γαληνό ήταν ο χολερικός, ο μελαγχολικός, ο φλεγματικός και ο αιματώδης.
1. Ο χολερικός τύπος είχε σε υπερβολική ποσότητα την κίτρινη χολή και χαρακτηριζόταν από παρορμητικότητα, οξυθυμία, και αστάθεια.
2. Ο μελαγχολικός τύπος είχε περίσσεια μαύρης χολής και διακατεχόταν από απαισιοδοξία, δυσθυμία και εσωστρέφεια.
3. Ο φλεγματικός τύπος κατείχε μεγάλη ποσότητα φλέγματος και ήταν ήρεμος, απαθής και χωρίς έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις.
4. Ο αιματώδης τύπος είχε μεγάλη ποσότητα αίματος και τα επίθετα που τον χαρακτήριζαν ήταν χαρούμενος, εξωστρεφής και καλόκαρδος.
Σύμφωνα με το Γαληνό, η επιθυμητή κατάσταση ήταν η ύπαρξη ίσης ποσότητας υγρών του σώματος, γεγονός που θα οδηγούσε στην άριστη ιδιοσυγκρασία. Ωστόσο και η οποιαδήποτε δυσλειτουργία ή διαταραχή, ως αποτέλεσμα ανισορροπίας, μπορούσε να βελτιωθεί κατά την άποψή του με τη βοήθεια ενός θεραπευτή. Φαίνεται λοιπόν πως ήταν το πρώτο διάσημο άτομο που αναφέρθηκε στη θεραπευτική σχέση και στη σημασία της για την ψυχική ευημερία του ανθρώπου.
Όπως είναι φανερό από τα παραπάνω, ο Γαληνός με το έργο του όχι μόνο πρωτοστάτησε για την εποχή του, καθώς έκανε την πρώτη απόπειρα προσδιορισμού των χαρακτηριστικών προσωπικότητας, αλλά επηρέασε και πολλούς σπουδαίους μεταγενέστερους στοχαστές – όπως ο Carl Jung- θέτοντας έτσι τα θεμέλια για τις σύγχρονες θεωρίες προσωπικότητας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου