ΥΔΡΑ
(αστερισμός)
Η Ύδρα της Λέρνας γεννήθηκε από τον Τυφώνα και την Έχιδνα. Ήταν ὄφις ἐν ὓδασι διαιτώμενος, «νεροφίδα», με πέντε ή έξι ή μέχρι εκατό κεφάλια, ανάλογα με τους συγγραφείς, φιδίσια ή και ανθρώπινα. Τη σκότωσε ο Ηρακλής επιτελώντας τον δεύτερο άθλο* που του ζήτησε ο Ευρυσθέας, όπως και τη γιγαντιαία καραβίδα που έστειλε η Ήρα βοηθό στην Ύδρα εναντίον του Ηρακλή, που δάγκωσε τον ήρωα στη φτέρνα. Με το αίμα της έκανε δηλητηριώδη τα βέλη του. Όταν με αυτά τραυμάτισε τον Κένταυρο Πυλήνορα ή τον Χείρωνα, αυτός έπλυνε την πληγή του στα νερά του ποταμού Άνιγρου, που πηγάζει από το αρκαδικό όρο Λάπιθος, και από τότε αναδύεται από εκεί μια άσχημη μυρωδιά, ούτε τα ψάρια του είναι κατάλληλα για βρώση. Το δηλητήριο αυτό ήταν ένα από τα συστατικά του λεγόμενου φίλτρου του έρωτα που φανέρωσε ο Νέσσος στη Δηιάνειρα -θα φτιαχνόταν από το μολυσμένο από την πληγή του αίμα αλλά αντί να αναθερμάνει τον έρωτα του Ηρακλή για τη Δηιάνειρα προκάλεσε τον θάνατό του.
Η Ήρα τοποθέτησε την Ύδρα, όπως και τη συνεργό της καραβίδα, στον ουρανό σαν αστερισμό**.
Ο Παλαίφατος προσφέρει τη δική του διήγηση για το «τέρας». Ήταν, λέει, ένας βασιλιάς που λεγόταν Λέρνος και από εκείνον ονομάστηκε η περιοχή. Οι άλλες πόλεις ονομάζονταν Άργος, Μυκήνη και Τυρήνη, και ενώ η καθεμιά είχε τον δικό της βασιλιά, κάποια στιγμή υποτάχθηκαν στον Ευρυσθέα, ενώ ο Λέρνος επέμενε να κρατά τη βασιλεία του και να υπερασπίζεται το βασίλειό του. Στα σύνορα της χώρας του υπήρχε πολίχνη που τη φρουρούσαν πενήντα από τους πιο ανδρείους τοξότες· το όνομα της πολίχνης ήταν Ύδρα. Και ο Ευρυσθέας έστειλε τον Ηρακλή με στρατό για να κυριεύσουν την πολίχνη, κι εκείνοι πυρπολούσαν τους τοξότες. Και για κάθε ένα που καιγόταν, δύο ανέβαιναν, γιατί οι πρώτοι πενήντα ήταν από τους πιο άξιους πολεμιστές του βασιλείου -ο ένας έκαμνε για δυο. Και ο Λέρνος προσέλαβε Κάρες μισθοφόρους που είχαν αρχηγό τον μεγαλόσωμο κα εμπειροπόλεμο Καρκίνο. Σε βοήθεια του Ηρακλή ήλθε ο Ιόλαος με στρατό από τη Θήβα και έκαψε τον πύργο της Ύδρας. Έτσι νίκησε ο Ηρακλής, κατέστρεψε την Ύδρα και διέλυσε τον στρατό. (περί απίστων 38). Ο μυθογράφος Ηράκλειτος προσφέρει μια περισσότερο φυσική παρά ιστορική ανάγνωση του μύθου της ύδρας, λέγοντας ότι αυτή είχε πολλούς νεοσσούς που κούρνιαζαν πλάι της και πέθαναν όλοι μαζί, μητέρα και παιδιά.
Για άλλες αιτίες του φαινομένου βλ. Άνιγρος.
--------------------------
*Λερναία Ύδρα και Ηρακλής
Δεύτερο άθλο του όρισε [ο Ευρυσθέας στον Ηρακλή] να σκοτώσει τη Λερναία ύδρα· αυτή μεγάλωνε στο έλος της Λέρνας, εξορμούσε στην πεδιάδα και ρήμαζε τόσο τα κοπάδια όσο και τα χωράφια. Η νεροφίδα ήταν τεράστια, με εννιά κεφάλια, τα οκτώ ήταν θνητά, το ένα, το μεσαίο, ήταν αθάνατο. Ανέβηκε, λοιπόν, σε άρμα που το οδηγούσε ο Ιόλαος και έφτασε στη Λέρνα. Ύστερα, σταμάτησε τα άλογα και βρήκε τη νεροφίδα σε ένα λόφο κοντά στις πηγές της Αμυμώνης, όπου ήταν η φωλιά της, και, χτυπώντας την με πυρωμένα βέλη, την ανάγκασε να βγει από εκεί· και την ώρα που αυτή βγήκε, την έπιασε και την κρατούσε σφιχτά. Εκείνη, όμως, τυλίχτηκε γύρω από το ένα του πόδι και τον ακινητοποίησε. Και εκείνος, αν και της έκοβε τα κεφάλια με το ρόπαλο, δεν μπορούσε να την εξοντώσει· γιατί, όταν έκοβε ένα κεφάλι, φύτρωναν δύο. Βοηθούσε τη νεροφίδα και ένας τεράστιος κάβουρας που του δάγκωνε το πόδι. Πρώτα, λοιπόν, σκότωσε αυτόν και ύστερα ζήτησε τη βοήθεια του Ιόλαου, που έκαψε τμήμα του κοντινού δάσους και, καυτηριάζοντας με τους δαυλούς τα σημεία απ' όπου ξεφύτρωναν τα κεφάλια, δεν άφηνε να βγουν άλλα. Με αυτόν τον τρόπο, αφού γλίτωσε από τα κεφάλια που φύτρωναν συνέχεια, στη συνέχεια έκοψε και το αθάνατο και το πλάκωσε με βράχο πελώριο στον δρόμο που περνούσε μέσα από τη Λέρνα προς την Ελαιούντα*. Ύστερα, έσκισε το σώμα της νεροφίδας και βούτηξε τα βέλη του στη χολή της. Ο Ευρυσθέας, όμως, είπε ότι δεν πρέπει να προσμετρηθεί αυτός ο άθλος στους δέκα, γιατί δεν νίκησε μόνος του την ύδρα αλλά μαζί με τον Ιόλαο.
(Απολλόδ. 2.5.2)
*Σημείωση:
Στη Λέρνα έθαψαν οι Δαναΐδες τα κεφάλια των συζύγων τους και ο Ποσειδώνας, αφού ενώθηκε με την Αμυμώνη, τις έδειξε τις πηγές της. Αναρωτιέται κανείς μήπως η Λέρνα ήταν ένα σπουδαίο λατρευτικό κέντρο της Αργολίδας. Προς αυτήν την κατεύθυνση συνηγορεί το γεγονός ότι εκεί έδειχναν εισόδους για τον Άδη –από μια τέτοια είσοδο ο Διόνυσος είχε επαναφέρει τη μητέρα του Σεμέλη–, και ότι αναφέρεται ως τόπος καθαρμών από φόνο και εξαγνισμού γενικότερα (Στράβ. 8.6.8. Σχόλια στον Λουκιανό, Ενάλιοι Διάλογοι 8.2). Οι πληροφορίες αυτές κατατείνουν σε μια ερμηνεία του μύθου σχετική με τον θάνατο και την υπερνίκησή του. Ωστόσο, και σε άλλες περιπτώσεις φίδια εμποδίζουν τους ανθρώπους να πλησιάσουν σε υδάτινους πόρους (πρβ. τον μύθο του Κάδμου στη Βοιωτία), κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερο ορθολογιστικές σκέψεις για φύλαξη των πολύτιμων υδάτινων πόρων.
**Αστερισμός του Κρατήρα και του Κόρακα
Tοῦτο τὸ ἄστρον κοινόν ἐστιν ἀπὸ πράξεως γεγονὸς ἐναργοῦς. τιμὴν γὰρ ἔχει ὁ κόραξ παρὰ τῷ Ἀπόλλωνι· ἑκάστῳ γὰρ τῶν Θεῶν ὄρνεόν ἐστιν ἀνακείμενον· θυσίας δὲ γενομένης τοῖς Θεοῖς σπονδὴν πεμφθεὶς κομίσαι [ἐνέγκαι] ἀπὸ κρήνης τινός, ἰδὼν παρὰ τὴν κρήνην συκῆν ὀλίνθους [ἐρινεοὺς] ἔχουσαν ἔμεινεν ἕως πεπανθῶσιν· μεθ' ἱκανὰς δὲ ἡμέρας πεπανθέντων τούτων καὶ φαγὼν τῶν συκῶν αἰσθόμενος τὸ ἁμάρτημα ἐξαρπάσας καὶ τὸν ἐν τῇ κρήνῃ ὕδρον ἔφερε σὺν τῷ κρατῆρι, φάσκων αὐτὸν ἐκπίνειν καθ' ἡμέραν τὸ γιγνόμενον ἐν τῇ κρήνῃ ὕδωρ· ὁ δὲ Ἀπόλλων ἐπιγνοὺς τὰ ὄντα τῷ μὲν κόρακι ἐν τοῖς ἀνθρώποις ἐπιτίμιον ἔθηκεν ἱκανὸν τὸν χρόνον τοῦτον διψῆν, καθάπερ Ἀριστοτέλης εἴρηκεν ἐν τοῖς περὶ θηρίων, καὶ Ἀρχέλαος δέ φησιν ὁμοίως ἐν τοῖς Ἰδιοφυέσιν. μνημόνευμα δὲ δώσων τῆς εἰς Θεοὺς ἁμαρτίας σαφές, εἰκονίσας ἐν τοῖς ἄστροις ἔθηκεν εἶναι τόν τε Ὑδρον καὶ <τὸν Κρατῆρα καὶ τὸν Κόρακα> μὴ δυνάμενον πιεῖν καὶ μὴ προσελθεῖν.
Ερατοσθένης, Καταστερισμοί, 1,41
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου