Ζήσαμε τη ζωή κάποιου άλλου

Η ζωή είναι μία διαδικασία με διάφορες περιστάσεις, καταστάσεις, φάσεις, σταθμούς και κρίσιμες καμπές. Η ποιότητα και η πληρότητα της ζωής ενός ανθρώπου εξαρτάται από το πόσο καλά γνωρίζει όλα αυτά και πόσο εύστοχα τα αντιμετωπίζει. Επομένως είναι επιτακτική ανάγκη να έχει τη δυνατότητα με κάποιο τρόπο να τα μάθει.

 

Αρχίζοντας να ασχολούμαι με την τρίτη ηλικία διεπίστωσα ότι αν και η ποιότητα και ο χαρακτήρας της ζωής ενός ανθρώπου στην τρίτη ηλικία καθορίζεται από όλα όσα συμβαίνουν από την αρχή αυτής της ζωής, από τις αξίες του και τις επιλογές του κυρίως, αλλά και από τις επιδράσεις του περιβάλλοντός του, η μέση ηλικία είναι μία ιδιαίτερα κρίσιμη καμπή από την διαχείριση της οποίας εξαρτάται κυρίως η ποιότητα και ο χαρακτήρας της τελευταίας φάσης της ζωής.

 

Έχω διαπιστώσει, και εξακολουθώ να διαπιστώνω διαρκώς, ότι μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες της ζωής των ανθρώπων είναι το γεγονός ότι διάφορες συνθήκες, κοινωνικές, οικογενειακές και επαγγελματικές, τους αναγκάζουν να ζουν μια ζωή που δεν είναι δική τους, να αρνούνται τον πραγματικό εαυτό τους και να προσποιούνται ότι είναι κάτι που στην πραγματικότητα δεν είναι, έτσι που, αν είχαν την επίγνωση και το θάρρος, θα μπορούσαν επαναλαμβάνοντας τα λόγια του ποιητή, τελειώνοντας τη ζωή τους να πουν: «Ζήσαμε τη ζωή κάποιου άλλου κι ύστερα πεθάναμε εμείς». Μεταξύ τόσων άλλων λόγων, η μέση ηλικία είναι μία εξαιρετικά κρίσιμη καμπή στη ζωή του ανθρώπου και γιατί είναι η τελευταία του εμπειρία να ζήσει επιτέλους τη δική του ζωή, δηλαδή να ζήσει πραγματικά.

 

Όπως μπορεί ο συναγωνισμός να είναι κάτι θετικό, το ίδιο ισχύει και για τα υλικά πράγματα και τις επιδόσεις.

 

Το πρόβλημα δεν είναι τα υλικά πράγματα και τα επιτεύγματα, αλλά η στάση μας σε σχέση μ’ αυτά. Είναι θέμα προτεραιοτήτων.

 

Όταν επιλέγουμε την επιτυχία αντί των ανθρωπίνων αξιών, δεν υπονομεύουμε μόνο τις οικογενειακές μας σχέσεις, αλλά και την προσωπική μας πλήρωση.

 

Υπάρχουν πολλοί «επιτυχημένοι» άνθρωποι που λιμοκτονούν συναισθηματικά και των οποίων οι οικογένειες υποσιτίζονται όσον αφορά την ανάγκη τους για τρυφερότητα και θαλπωρή.

 

Το κοσμικό σύστημα αξιών μας πιέζει να προσπαθήσουμε να αποδείξουμε την αξία μας με τα δικά του κριτήρια και αυτή η πίεση κορυφώνεται στη μέση ηλικία.

 

Σύμφωνα με τον Δυτικό πολιτισμό η προσωπική μας αξία πρέπει να αποδειχθεί. Δεν είναι δεδομένη. Είναι κάτι που πρέπει να κερδίσουμε.

 

Οι περισσότεροι από εμάς παίρνουμε πολύ λίγη διαβεβαίωση ότι τα καταφέρνουμε. Επομένως οι σκληρές μας προσπάθειες φανερώνουν μιαν αμφιβολία που ροκανίζει την αυτοεκτίμησή μας.

 

Στη μέση ηλικία μπορεί να βλέπουμε μία επιγραφή κολλημένη στον τοίχο που μας προειδοποιεί ότι κατά πάσα πιθανότητα δεν θα τα «καταφέρουμε».

 

Εφόσον δεν μπορούμε πια να βασιζόμεθα στο απεριόριστο μέλλον για να ελπίζουμε, αντ’ αυτού κοιτάμε το παρόν και η θέα μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική.

 

Οι κρίσεις της μέσης ηλικίας βασικά είναι κρίσεις νοήματος.

 

Αυτά που έδιναν νόημα στη ζωή μας πριν, τώρα ταράζονται.

 

«Προς τι όλα αυτά;» λέμε όταν φθάνουμε στο ναδίρ μας. Ποιος είναι ο σκοπός όλων αυτών; Γιατί να κάνω οτιδήποτε; Αξίζει τον κόπο; Γιατί να συνεχίσω;

 

Σε κάθε ένα από αυτά τα ρητορικά ερωτήματα απελπισίας το θέμα είναι σαφές: Έχουμε χάσει, τουλάχιστον προσωρινά, το αίσθημα του προσανατολισμού.

 

Η κρίση που αυτό προκαλεί είναι οδυνηρή. Η εμπιστοσύνη μας χάνεται κάτω από το βάρος της απελπισίας και αναγνωρίζουμε μόνο τις ανεπάρκειές μας.

 

Αν ο άνθρωπος στη μέση ηλικία δεν εγκαταλείψει τις ναρκισσιστικές αξίες του πολιτισμού μας για επιτυχία, πλούτο, λάμψη και προβολή, με τις οποίες πορεύτηκε το πρώτο μισό της ζωής του, για να υιοθετήσει τις πνευματικότερες αξίες των σχέσεων, της κοινωνίας, της προσφοράς, της στροφής από το εγώ στο εμείς, που παρέβλεψε στο πρώτο μισό της ζωής του, το μέλλον του θα είναι θλιβερό.