Σαρτρ - Καμύ - Ράσελ - Μπoβουάρ: Περί Θεού...

Υπάρχει Θεός; Ας δούμε μερικές αντιρρήσεις για την ύπαρξη του Θεού από τον Σαρτρ, τον Καμύ, τον Ράσελ και την Μπoβουάρ.

   

Ζαν Πωλ Σαρτρ: ο άνθρωπος «είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος».

Το επιχείρημά του συνοψίζεται ως εξής: Αν είμαι ελεύθερος, τότε δεν υπάρχει Θεός. Η ελευθερία σημαίνει και υπευθυνότητα για τις πράξεις μου.

 

Αν όμως υπάρχει Θεός, τότε δεν είμαι πλήρως υπεύθυνος γι' αυτές. Στην πραγματικότητα αν υπάρχει Θεός δεν είμαι ελεύθερος, επειδή η ελευθερία μου περιορίζεται από τη βούλησή Του.

 

Αλλά όμως είμαι πλήρως ελεύθερος. Δεν μπορώ να διαλέξω να μην είμαι ελεύθερος, επειδή αυτή η επιλογή μου συνιστά μια πράξη ελευθερίας και δείχνει πόσο ελεύθερος είμαι.

 

Συνεπώς η ελευθερία μου εξαλείφει την πιθανότητα της ύπαρξης Θεού. Επειδή ή είμαι απόλυτα ελεύθερος να καθορίζω τον εαυτό μου ή αλλιώς δεν είμαι ελεύθερος, επειδή ο Θεός καθορίζει την ελευθερία μου.

 

Είμαι όμως πράγματι ελεύθερος, οπότε δεν υπάρχει Θεός.

Αλμπέρ Καμύ

Στην περίφημη νουβέλα του «Η πανούκλα», ο Καμύ θέτει το παρακάτω δίλημμα:

 

«Ή θα πρέπει να ταχθεί κανείς στο πλευρό του γιατρού Μπερνάρ Ριέ, για να καταπολεμήσει την πανούκλα που έστειλε ο Θεός, ή θα πρέπει να ταχθεί στο πλευρό του ιερέα Πανελού και να αρνηθεί να τα βάλλει με την πανούκλα, φοβούμενος μήπως τα βάλλει με τον Θεό που έστειλε την πανούκλα στην πόλη.

 

Συνεπώς ή θα είναι κανείς ανθρωπιστής στο πλευρό του γιατρού προσπαθώντας να απαλύνει τον ανθρώπινο πόνο, ή διαφορετικά θα θεωρεί κανείς τον πόνο σαν τη νομοτέλεια που όρισε ο Θεός για τον κόσμο και θα αρνηθεί να εναντιωθεί σ' Αυτόν».

 

Μπέρτναντ Ράσσελ

Στο περίφημο έργο του «Γιατί δεν είμαι Χριστιανός», αναπτύσσει αυτή την αντίρρηση: «Αν υπάρχει ένας ηθικός νόμος, τότε αυτός ή προέρχεται από την βούληση του Θεού ή υπάρχει ανεξάρτητα από Αυτόν. Αν προέρχεται από την βούληση του Θεού, τότε ο νόμος αυτός είναι αυθαίρετος. Αυτό που λέμε «καλό» ή «ηθικό» δεν είναι τίποτε άλλο, παρά αυτό που ο Θεός αποφάσισε αυθαίρετα. (Πράγματι ο Θεός θα μπορούσε εξίσου να ανακηρύξει την βία, τη σκληρότητα ή το μίσος ως καλά).

 

Αν από την άλλη, το αγαθό δεν προέρχεται από τον Θεό, τότε ακόμη και ο ίδιος ο Θεός υπόκειται σε αυτό, επειδή αυτό το Αγαθό αποτελεί την πρωταρχική έννοια στην οποία υποτάσσεται και ο Ίδιος. Αν όμως ο Θεός υποτάσσεται σ' αυτή την έννοια του Αγαθού, τότε δεν είναι απόλυτος.

 

Μόνον αυτή η έννοια είναι βασική, αναλλοίωτη και απόλυτη. Έτσι ή ο Θεός δεν είναι Θεός επειδή αποφασίζει για το αγαθό αυθαίρετα, ή δεν είναι απόλυτος επειδή υπάρχει μια απόλυτη έννοια του Αγαθού πάνω από Αυτόν. Και συνεπώς ένας τέτοιος Θεός δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο λατρείας εκ μέρους του ανθρώπου».

 

Η Σιμόν ντε Μπoβουάρ η σύντροφος του Ζαν Πωλ Σάρτρ έκανε κάποτε τη δήλωση ότι ο Θεός των χριστιανών χαρακτηρίζεται από κάθε λογής αντιφάσεις, τις λεγόμενες αντινομίες.

Η έννοια λοιπόν ενός παντοδύναμου Θεού, αποτελεί έναν αντιφατικό όρο, επειδή ένας τέτοιος Θεός θα μπορούσε να κάνει οτιδήποτε, όπως το να φτιάξει μια πέτρα τόσο βαριά ώστε να μην μπορεί να τη σηκώσει ή να την ελέγξει. Αν όμως ο Θεός μπορεί να φτιάξει κάτι το οποίο δεν μπορεί να ελέγξει, τότε δεν είναι παντοδύναμος. Συνεπώς δεν υπάρχει ένας τέτοιος Θεός.