Πέμπτη 1 Σεπτεμβρίου 2016

Από τις ιπτάμενες Θεότητες της Μυθολογίας στις πτητικές μηχανές της αρχαιότητας

Η Μυθολογία μας έχει να επιδείξει πολλές ιπτάμενες θεότητες:
Φτερωτή είναι η αγγελιοφόρος Ίριδα. Ο θεός Ερμής είναι φτεροπόδαρος. Επίσης η Έχιδνα, η Νίκη , η Θέμιδα, οι θεοί των ανέμων ο Βορέας, Ζέφυρος Εύρος Νότος, οι δύο Βορεάδες Ζήτης και Κάλαϊς, η Ηώς.
Στην ελληνική μυθολογία αναφέρονται επίσης και ιπτάμενα μέσα που χρησιμοποιούν διάφοροι ήρωες.
Ο ήρωας Βελλερεφόντης χρησιμοποίησε τον ιπτάμενο ίππο, τον Πήγασο που του δώρισε ο Ποσειδώνας.
Ο Φρίξος επάνω σε χρυσόμαλλο κριάρι κίνησε για την Κολχίδα.
Οι μεγάλοι θεοί χρησιμοποιούν ιπτάμενα άρματα για τη μετακίνησή τους: Το άρμα του Δία ήταν πύρινο τέθριππο , πύρινο άρμα είχε κι η Δήμητρα.
Ο Άρης ανέβαινε στο άρμα του και «πετούσε μέσα στα σύννεφα, προς τον απέραντο ουρανό», ενώ ο Απόλλωνας με ένα ιπτάμενο άρμα που το έσερναν κύκνοι επισκεπτόταν κάθε χειμώνα τη χώρα των Υπερβόρειων.
Ο Ποσειδώνας είχε κι αυτός ένα φτερωτό άρμα που δάνεισε στον Ίδα για να κλέψει τη βασιλοπούλα της Αιτωλίας και να την οδηγήσει στη Μάνη.
Ο Ήλιος διέθετε επίσης τέθριππο άρμα, το οποίο θέλησε να οδηγήσει ο γιος του Φαέθων και βρήκε το θάνατο.
Στο αρχαίο θέατρο ο θεός εμφανιζόταν αιφνίδια στη σκηνή, από μηχανής από ψηλά με τη βοήθεια κάποιου μηχανισμού.
Άπιαστο όνειρο του ανθρώπου να πετάξει προς ένα άγνωστο κόσμο που έμοιαζε καλύτερος, να μοιάσει με το θεό, να ιδρύσει μια Νεφελοκοκκυγυία, να γίνει ενδιάμεσος θεών και ανθρώπων.
Ο Δαίδαλος κατασκευάζει φτερά και δραπετεύει με τον Ίκαρο από την Κρήτη, από το Λαβύρινθο όπου τον είχε φυλακίσει ο Μίνωας.

Το πρώτο γνωστό ιπτάμενο αντικείμενο αρχαίας τεχνολογίας είναι ένα τεχνητό ιπτάμενο περιστέρι που κατασκεύασε ο Αρχύτας περί το 420 π.Χ

Ο Αρχύτας (440-360 π.Χ.) ήταν ένας μαθηματικός από τον Τάραντα, ο τελευταίος μαθητής του Πυθαγόρα, αλλά και ο σημαντικότερος. Ήταν ακόμα πολιτικός και στρατιωτικός. Διατηρούσε επίσης φιλικές σχέσεις με τον Πλάτωνα.
Ο Διογένης ο Λαέρτιος αναφέρει ότι ο Αρχύτας πρώτος μελέτησε μηχανικά προβλήματα με βάση τα μαθηματικά και χρησιμοποίησε γεωμετρικά διαγράμματα για την λύση τους.
Το περιστέρι που κατασκεύασε ήταν αυτοπροωθούμενο και κουνούσε τα φτερά του με ένα μηχανισμό και ένα βάρος που κρεμόταν από τροχαλία.Χρειαζόταν ένα μπαλόνι για να ίπταται. Χρησιμοποίησε γιαυτό την ουροδόχο κύστη ενός γουρουνιού. Για την εκτίναξη, το περιστέρι ήταν τοποθετημένο με το άνοιγμα της κύστης προσαρμοσμένο στο ανοικτό άκρο ενός θερμαινόμενου στεγανού λέβητα. Όταν η πίεση του ατμού υπερέβαινε τη μηχανική αντοχή της σύνδεσης, το περιστέρι εκτοξευόταν και μπορούσε να πετάει σχεδόν 200 μέτρα μέχρι να ξεφουσκώσει η φούσκα.
Το περιστέρι αυτό, αναφέρουν και οι Λατίνοι συγγραφείς Φαβωρίνος και Αύλος Γέλλιος .
Σε κάποιο κείμενο που λέγεται ότι είναι γραμμένο από τον Αρχύτα, περιγράφεται ένα ταξίδι γύρω από την γη μέσα σε μια αεροστεγώς κλεισμένη σφαίρα! Περισσότερες πληροφορίες δεν έχουμε, απλά λέγεται ότι και ο Γαλιλαίος μελετούσε αργότερα κείμενα του Αρχύτα.

Πτητικός μηχανισμός απαντάται και σε ναούς και ήταν ένα μέσο για να δημιουργούνται δημιουργούσε ανεξήγητες εμπειρίες για τους πιστούς μέσα στο ναό. Αρχαία κείμενα αναφέρουν διάφορους μηχανισμούς που είχαν οι ιερείς.

Ένα αξιοθαύμαστο επίτευγμα ήταν το ιπτάμενο άρμα που είχε κατασκευαστεί για το Ναό του Σέραπι που ίδρυσε ο Πτολεμαίος Α΄ στην Αλεξάνδρεια.
Εκεί υπήρχαν πολλές ανταγωνιστικές θρησκείες, άλλες μυστικές, άλλες κοσμικές. Για τη δημιουργία ενότητας στο λαό, προωθήθηκε η λατρεία του Σέραπι που συνδύασε στοιχεία από ελληνικές και αιγυπτιακές θρησκείες.
Το μυστικό του ιπτάμενου άρματος κρύβεται στη δύναμη του μαγνήτη. Το άρμα πρέπει να ήταν από σιδηρούχο υλικό και ένα κομμάτι ισχυρού μαγνήτη που κρυβόταν στην οροφή το έκανε να ίπταται.
Ο Σέραπις αντιστοιχούσε στο θεό Απόλλωνα, θεό του Ήλιου. Ο Απόλλωνας οδηγούσε τέθριππο που αναδυόταν από τη θάλασσα και πετούσε στον ουρανό. Το παράξενο ήταν ότι ο μηχανισμός αυτού του ιπτάμενου άρματος συγχρονιζόταν ανάλογα με τη θέση του Ήλιου.
Στα ανατολικά υπήρχε ένα μικρό παράθυρο. Ανάλογα με τη θέση του ήλιου τη συγκεκριμένη στιγμή, μια ακτίνα περνούσε και άγγιζε τα χείλη του Σέραπι. Οι πύλες άνοιγαν και το άρμα πετούσε προς το γιγάντιο άγαλμα του θεού. Όταν έφθανε μπροστά του στεκόταν αιωρούμενο.
Η εξελιγμένη μηχανική που χρησιμοποιήθηκε στους ναούς δημιουργούσε ένα κλίμα μυστηρίου που βοηθούσε στην τελετουργία και προκαλούσε δέος στους πιστούς.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου