Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 2020

Κίνημα Steampunk: Οι Λάτρεις ενός “'Αλλου” Χωροχρόνου

Από τα τέλη του 1990, το κίνημα Steampunk αντιπροσωπεύει περισσότερα από ένα δημοφιλές δυστοπικό υποείδος στην Κουλτούρα του Φανταστικού.

Κίνημα Steampunk: Οι Λάτρεις ενός “'Αλλου” Χωροχρόνου

Για αρκετούς εκεί έξω, είναι μία πρόταση μόδας, τρόπος ζωής, και ένα πολιτισμικό κίνημα που αρκετές φορές έχει εξαπλωμένες τις κοινωνικές προεκτάσεις, με τις καταβολές του να τοποθετούνται πολύ νωρίτερα από το σημείο στο οποίο διαμορφώθηκε η πραγματική εμφάνιση του Steampunk όπως αναγνωρίζεται σήμερα.

H Margaret Killjoy, Πρώην αρθρογράφος του Online Περιοδικού Steampunk Magazine, σημειώνει πως η κοινωνικο-πολιτική επιρροή που ασκεί το κίνημα του Steampunk είναι αξιοσημείωτη, αν και όπως λέει:

«Δεν πιστεύουμε πως το Steampunk διαθέτει ή θα έπρεπε να διαθέτει μία συγκεκριμένη Κοινωνικο-πολιτική πλατφόρμα, αντίθετα το Steampunk διαθέτει μία μεγάλη και ολοένα αυξανόμενη κοινωνικο-πολιτική σημασία. Δεν ενδιαφερόμαστε για την στενή έννοια της Πολιτικής, αλλά πιστεύουμε πως η κουλτούρα του Steampunk και γενικότερα όλες οι υποκουλτούρες θα μπορούσαν να επηρεάζουν στο μέγιστο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδρούμε αλλά και οργανώνουμε την κοινωνία μας.»

Έτσι με τις μεγάλες επιρροές του κινήματος, αποτελεί έκπληξη το κατά πόσο έχει επηρεάζει την Λογοτεχνία και τα άλλα είδη της τέχνης το Steampunk. Το πρώτο Συνέδριο του Κινήματος πραγματοποιήθηκε το 2006, και η ίδια η λέξη κατοχυρώθηκε στον Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης πρόσφατα. Κι όμως ακόμα το κίνημα και οι προεκτάσεις τους δεν έχουν γίνει ευρέως γνωστές.

Τι είναι τελικά το Steampunk;

Ο Όρος Steampunk προέρχεται από τα Μυθιστορήματα Επιστημονικής Φαντασίας και οφείλεται στον Συγγραφέα Kevin Jeter που τον χρησιμοποίησε για να διαχωρίσει τον εαυτό του αλλά και συντρόφους του Συγγραφείς από τους Λάτρεις της Φουτουριστικής Υποκουλτούρας Κυβερνοπάνκ (Το κίνημα Cyberpunk, για το οποίο θα αφιερώσουμε άρθρο στην συνέχεια) όπως ο William Gibson. Το Steampunk σχεδόν αμέσως μεγάλωσε και υιοθέτησε το δικό του οπτικό στύλ και την δική του Φιλοσοφία που αφορά την μίξη του παλιού και του Νέου, συνδυάζοντας την χρησιμότητα της Σύγχρονης τεχνολογίας με τον αισθητικό σχεδιασμό και την Φιλοσοφία της Βικτοριανής Εποχής.

Κατά μία επιπόλαιη έννοια, φαίνεται σαν ένας τρόπος να προσδώσεις στην προσωπική σου Τεχνολογλία ένα Goth λουκ. Φαντάσου τον προσωπικό σου Υπολογιστή μεταμφιεσμένο σε μία παμπάλαιη γραφομηχανή. Είναι ένας εξ’ολοκλήρου βαθύτερος νέος τρόπος αντίληψης και ύπαρξης. Καθώς και μία χρωματιστή διαμαρτυρία ενάντια στην ανυποχώρητη εξέλιξη της ίδιας της τεχνολογίας. Το Steampunk είναι ένα κίνημα που εισχώρησε μέσα σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς: Από την Μόδα στον Κινηματογράφο, την Εσωτερική Διακόσμηση και τα Video Games.

Βέβαια το όλο λουκ του Steampunk προυπήρξε του ίδιου του όρου. Βικτωριανές High Tech επιρροές μπορούν να βρεθούν στην μεταφορά του Περίφημου «Ο Γύρος του κόσμου σε 80 Μέρες» του Ι. Βερν από την Ντίσνεϊ το 50 και το 60, αλλά και στο «20.000 Λεύγες κάτω από την θάλασσα». Πιο πρόσφατα, οι Δημιουργοί της Maverick όπως οι Terry Gilliam, Tim Burton και Alan Moore πήραν το Στυλ και το υιοθέτησαν σε ταινίες όπως οι «Βαρόνος Μυνχάουζεν» και «Η Αλίκη στην Χώρα των Θαυμάτων» αλλά και σε κόμικ όπως το «The League Of Extraordinary Gentlemen».

Το κίνημα Steampunk έχει επηρεάσει ακόμη περισσότερο τον σχεδιασμό προϊόντων, επαναφέροντας στο προσκήνιο την αγάπη για τα «παλιομοδίτικα» υλικά. Χαλκός και μπρούτζος, ξύλο και γυαλί, μηχανικές κατασκευές και επιγραφές. Μέσα στην κουλτούρα του κινήματος εμφανίζεται η αγάπη για την ανακύκλωση και την αγάπη προς το παλιό, το επιδιορθωμένο και το ατελές. Πλέον εκατοντάδες τέτοια αντικείμενα μπορούν να γίνουν δικά σου: από τραπέζια έως ρολόγια, αποδεικνύοντας Τα προϊόντα Steampunk γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή.

Το Steampunk Λουκ έχει αρχίσει να επηρεάζει ακόμη και τον Ρουχισμό. Τα ρούχα του κινήματος σαφώς και παραπέμπουν στο λουκ της Βικτοριανής εποχής – Εξερευνητές, στρατιώτες, κοντέσες, λόρδοι και πόρνες, όλα στυλ που θα τα δεις φορεμένα από τους λάτρες του Steampunk.

Εντωμεταξύ, τηλεοπτικές σειρές σαν το Sherlock Holmes του BBC και το Αμερικανικό Θρίλερ Warehouse 13 ίσως οφείλουν αρκετά στο Steampunk στυλ, αφού συνδύασαν την μίξη του 19ου και 21ου αιώνα, όπως έπραξαν και οι τελευταίες ταινίες του Harry Potter. Υπάρχουν επίσης αρκετά Steampunk παιχνίδια, όπως το Bioshock που αποτυπώνει ένα υποθαλάσσιο δυστοπικό κόσμο ανάλογης αισθητικής, αλλά και την σειρά Syberia.

Το κίνημα Steampunk φαίνεται πως εκφράζει και ένα μεγάλο ενδιαφέρον στο Παραφυσικό, τον Πνευματισμό και το Απόκρυφο. Η Hasbro έβγαλε στην κυκλοφορία έναν Πίνακα Ουιτζα που φέγγει στο σκοτάδι, και οι αναφορές του Κινήματος στην Μαγεία ολοένα και πληθαίνουν.

Μπορεί να φαίνεται αντίθετο στην κοινή λογική το γεγονός πως η Βικτοριανή εποχή θα διαμόρφωνε τις συνειδήσεις των νέων παιδιών που μεγάλωσαν σε μία κοινωνία γεμάτη τεχνολογία και Γκάτζετ. Στην πραγματικότητα όμως αφού γεννήθηκαν σε μία εποχή γεμάτη νέες ελευθερίες, όπου τα όρια συνεχώς θολώνουν, και απο γονείς που δεν περιορίζουν την ελευθερία αυτή με προκαταλήψεις και περιορισμούς, φαίνεται λογικός ο πειραματισμός σε «νέες» φαντασιακές πραγματικότητες . Αρκετοί έτσι στρέφονται σε εποχές, μόδες και κινήματα τέτοιου είδους. Η Ηλικία επίσης είναι μυστηριώδης, με τα φανταχτερά ρούχα και τις στολές, ειδικότερα από νεότερους που αποκτούν όλο και πιο ρετρό ενδιαφέροντα.

Το ρετρό Στυλ του κινήματος δεν περιορίζεται αποκλειστικά στην Βικτοριανή εποχή. Τα στυλ διαφέρουν από το 19ο και 20ο Αιώνα. Ένα από τα δημοφιλέστερα λουκ είναι αυτό της Εντουαρτιανής Εποχής, όπου τα ρούχα μοιάζουν σαν και αυτά της σειράς Downton Abbey, με αερόπλοια και ιπτάμενα κυάλια να βρίσκονται σε αυτή την πραγματικότητα που συνδυάζεται από το παρόν και το μέλλον . Άλλοι επιλέγουν να ντύνονται σαν άνθρωποι του Μέλλοντος, λαμβάνοντας έμπνευση από τα Δυστοπικά Sci-Fi φιλμ που δείχνουν μετα-αποκαλυπτικές κοινωνίες που έχουν να αντιμετωπίσουν την Διαταραγμένη Τεχνολογία που εναντιώνεται στον Άνθρωπο, όπως το Blade Runner, την Τριλογία Matrix και το Mad Max.

Όποια Εποχή και αν διαλέξουν, οι Steampunk έχουν κοινά ενδιαφέροντα: Όλοι αγαπούν την Τεχνολογία μεταμορφωμένη με ένα ρετρό τρόπο, αγαπούν το DIY, τον ρομαντισμό και την σταθερότητα του παρελθόντος. Και επιλέγουν να δημιουργήσουν μία δική τους – παράλληλη – πραγματικότητα, ώστε να ξεφύγουν από ένα ανιαρό και πεζό παρόν.

1 σχόλιο :