Το μοτίβο του δέντρου εμφανίστηκε νωρίς στη μινωική κεραμική και σε χρυσά σφραγιστικά δαχτυλίδια, άλλοτε ίσως για να τονίσουν τον αγροτικό χαρακτήρα της κοινωνίας των Μινωιτών (καμαραϊκά αγγεία), άλλοτε με τον ιδιαίτερο συμβολισμό του κύκλου της ζωής (μικρογλυφία). Η Μεγάλη Θεά, της οποίας η ταύτιση με τη φύση υποβάλλεται στην κρητομυκηναϊκή τέχνη με ποικίλους τρόπους, εμφανίζεται κάτω από το δέντρο να δέχεται προσφορές υποδεικνύοντας σκηνές υπαίθριας λατρείας], ή λατρευτής φέρνει σφάγιο στο ιερό δέντρο, μπροστά από το οποίο έχει τοποθετηθεί κινητός τραπεζιόσχημος βωμός. άλλοτε πάλι το δέντρο, στημένο σε βωμό, μεταφέρεται με πλοίπ, ή πλαισιώνεται από δύο ζώα. Η επίκληση της θεότητας γίνεται με το άγγιγμα ή το σείσιμο των κλαδιών του δέντρο.
Η λατρεία της φύσης διατηρήθηκε, ακόμη κι όταν η Μεγάλη Μητέρα Θεά παραγκωνίσθηκε από τον πολυθεϊσμό της Μυκηναϊκής εποχής που παγιώθηκε αργότερα στο ολυμπιακό δωδεκάθεο.
Ο Σκανδιναβός θεός Οντίν, παρόλο που ήταν θεός του πολέμου, δημιούργησε τους ανθρώπους από τα κλαδιά δυο δέντρων. Από τη φτελιά προήλθε η γυναίκα και από τη μελία ο άντρας. Η μελία του κόσμου το Υγκ Ντραζίλ ήταν ιερό και στα κλαδιά του στηριζόταν ολόκληρο το σύμπαν. Το προστάτευαν οι Νόρνες, που καθόριζαν την τύχη των θεών και των ανθρώπων. Γι΄ αυτό και το έλεγαν το «δέντρο της τύχης».
Στα ψηλότερα κλαριά του στερεωνόταν ο ουρανός των θεών ενώ κάτω από τα κλαριά του ο κόσμος των θνητών. Οι τρεις ρίζες του έφταναν στο Μιντγκάρντ, τη χώρα των ανθρώπων, το Ουτγκάρντ, τη χώρα των γιγάντων, και το Νιφλχαιμ, τη χώρα των νεκρών. Κάθε ρίζα τρεφόταν από μια πηγή. Μια ήταν η πηγή της σοφίας, το πηγάδι του Μίμιρς.
Στην κορυφή του δέντρου ζούσε ο ιερός κόρακας με το χρυσό λειρί ο οποίος κοιτούσε μήπως πλησιάσουν εχθροί στη χώρα των θεών. Ένας άλλος φύλακας ήταν ένας αετός. Στο κάτω μέρος του δέντρου ζούσε ένας τρομερός δράκος ο οποίος ξύπνησε στους ανθρώπους το φθόνο. Ένας σκίουρος μετέφερε το φθόνο από τις ρίζες στην κορυφή του. Από το δέντρο έτρωγαν ελάφια και κατσίκες, φίδια και δράκοι ωστόσο αυτό ολοένα και μεγάλωνε. Όταν ήρθε το τέλος του κόσμου και ξέσπασε ο πόλεμος ανάμεσα σε θεούς και γίγαντες, το δέντρο έσπασε, ο δυνατός αέρας το παρέσερνε ώσπου σωριάστηκε κάτω. Έτσι έφθασε το τέλος των θεών και των ανθρώπων.
Το παγκόσμιο δέντρο μεταξύ των σλαβικών λαών συμβόλιζε το κέντρο του πλανήτη, ήταν ο κεντρικός άξονας ολόκληρου του σύμπαντος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κορυφή του δέντρου έφτασε στον ουρανό, όπου ο κόσμος των θεών βρισκόταν παραδοσιακά. Ο κόσμος των νεκρών ήταν κρυμμένος κάτω από το έδαφος, ο οποίος περιλάμβανε τη ρίζα ενός ισχυρού φυτού. Σύμφωνα με το μύθο, αυτό το δέντρο μεγαλώνει από την πέτρα βωμού, που βρίσκεται στο νησί Buyan. Στην κουλτούρα, η εικόνα χρησιμοποιήθηκε στις τελετές κηδείας, επειδή στο στέμμα των δένδρων οι νεκροί θάφτηκαν. Σε ένα τέτοιο δέντρο, η ψυχή πήγε στους θεούς και μπορούσε να πάει πίσω σε ανθρώπους για να επισκεφτεί τους συγγενείς της.
Στα αρχαία ινδικά βιβλία περιγράφονται οι Βέδες, το Παγκόσμιο Δέντρο της Ασαβάθι και λέγεται: "Στην κορυφή αυτού του δέντρου, λένε, υπάρχει ένας γλυκός καρπός που μόνο ο άνθρωπος που δεν θέλει να γνωρίσει τους πρώτους γονείς του δεν επιδιώκει". Οι αρχαίοι Κινέζοι ήταν πεπεισμένοι ότι το Παγκόσμιο Δέντρο είναι το ροδάκινο Pantao, των οποίων τα φρούτα δίνουν την αθανασία σε όσους το έχουν δοκιμάσει. Ωστόσο, όχι μόνο η αθανασία: τα ροδάκινα της μακροζωίας αλλάζουν την ίδια τη φύση του ανθρώπου, τον μετατρέπουν σε θεότητα. Το κινεζικό βιβλίο Journey to the West περιγράφει έναν ολόκληρο κήπο από τεράστια ροδακινιές, στους οποίους τα ωάρια ωριμάζουν πολύ αργά: σε μία - κάθε τρεις χιλιάδες χρόνια, σε άλλους - δύο φορές και σε τρίτη - κάθε εννέα χιλιάδες χρόνια. Ο τυχερός που δοκιμάζει τα φρούτα από το πρώτο δέντρο είναι εγγυημένη αθανασία και γνώση της αλήθειας. Το κόψιμο του δεύτερου δέντρου - θα κερδίσει την αιώνια νεότητα και την ικανότητα να πετάξει ανάμεσα στα σύννεφα. Το ροδάκινο του τρίτου δέντρου δίνει την υψηλότερη δύναμη: γίνεστε ίσοι με τον Ουρανό και τη Γη, τον Ήλιο και τη Σελήνη.
Φίλες και φίλοι, η παγκόσμια μυθολογία, βρίθει από ιστορίες του Δέντρου, άλλοτε ονομάζεται δέντρο της ζωής, άλλοτε γνώσης και κάποτε θανάτου. Το δέντρο, σαν διακοσμητικό μοτίβο, που βρίσκεται ανάμεσα σε δυο μυθικά όντα, είναι μοτίβο της Μεσοποταμίας που πέρασε στην Άπω Ανατολή και στη Δύση από τους Πέρσες στους Άραβες και μετά στους Βυζαντινούς. Κάποτε παρουσιάζεται σαν λαβύρινθος και κάποτε με τις ρίζες στον ουρανό και το φύλλωμα στη γη, όπως ακριβώς το παρουσιάζει και ο Δάντης. Στην είσοδο του Παραδείσου, σύμφωνα με τους Βαβυλώνιους, υπήρχαν δυο δέντρα: της αλήθειας και της ζωής.
Κλείνοντας, ας ακούσουμε τον Paul valery στο «Διάλογος για το Δέντρο»:
«…κι άλλοτε πάλι Δέντρο σε κάνω θεό. Προσεύχομαι σ΄ Εσέ το είδωλό μου. Γιατί όχι; Από θεούς άλλο τίποτα στις εξοχές μας. Και είναι τόσο μηδαμινοί. Όμως εσύ, όταν φυσήξει ο αέρας και η Μεγαλειότητά του ο Ήλιος γαληνέψει, συντρίψει, και φωτίσει ό,τι απλώνεται στην έκταση που βρίσκεται μπροστά του, εσύ κρατάς μες στα αποκλίνοντα μέλη σου, μες στα αμέτρητα φύλλα σου, το πύρινο βάρος του μυστηρίου του μεσημεριού. Κι ο χρόνος που κοιμάται βαθιά μέσα σου δεν έχει διάρκεια παρά χάρη στο ενοχλητικό πηγαινέλα του πληθυσμού των εντόμων…Τότε φαντάζεις στα μάτια μου σαν ένας ναός, και δεν υπάρχει θλίψη, δεν υπάρχει χαρά που να μην αφιερώνω στην ύψιστη απλότητά σου».
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου