Holi Festival India

Η Ινδική γιορτή Χόλι (Ντχούλι στα σανσκριτικά) είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο ως Γιορτή των Χρωμάτων. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα Ινδουϊστικά θρησκευτικά φεστιβάλ το οποίο λαμβάνει τόπο κάθε χρόνο στις αρχές της άνοιξης, γιορτάζοντας το τέλος του χειμώνα. Το έθιμο του Χόλι έχει τις έχει ρίζες του στο Σανκριτικό δράμα Ρατναβάλ, του 7ου αιώνα. Είναι μια γιορτή γονιμότητας, μία θρησκευτική εορταστική τελετή για καλή συγκομιδή. Το φεστιβάλ παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις στην Ινδία, στο Μπαγκλαντές, στο Πακιστάν και στο Νεπάλ, αλλά και σε χώρες όπου υπάρχει διασπορά Ινδών και πληθυσμών οι οποίοι ακολουθούν τον Βραχμανισμό.

 

Τα τελευταία χρόνια το Χόλι έχει εμπνεύσει τα χιλιάδες φεστιβάλ ρήψης χρωμάτων που πραγματοποιούνται πλέον σε όλες σχεδόν χώρες της δύσης – όπως και στην χώρα μας. Οι πιο δημοφιλείς περιοχές στις οποίες το φεστιβάλ λαμβάνει σήμερα μεγαλύτερες διαστάσεις είναι η περιοχή Μπραζ, και συγκεκριμένα περιοχές όπου συσχετίζονται με την Θεότητα Κρίσνα όπως για παράδειγμα η πόλη Μαθούρα και το Βρινταβάν. Σήμερα οι πόλεις αυτές έχουν μετατραπεί σε πόλους έλξης χιλιάδων τουριστών κατά την διάρκεια των εορτασμών. Παραμονή της γιορτής ανάβουν φωτιές οι οποίες ονομάζονται Χολίκα Δαχάν, και κατά την διάρκειά οι συμμετέχοντες ρίχνουν χρωματιστή σκόνη και χρωματισμένο νερό ο ένας στον άλλον με απελευθερωτική ένταση! Η ίδια η ρίψη των χρωμάτων ισοδυναμεί για τους Ινδούς με μία πράξη ελευθερίας. Πρόκειται για την πιο θεαματική επανάσταση χρωμάτων και κάθε χρόνο τα στιγμιότυπα είναι όλο και πιο θεαματικά!

 

«Είναι μια εποχή που οι άνθρωποι αφήνουν τις αναστολές τους» λέει ο Suhag Shukla εκτελεστικός διευθυντής στο ινδουιστικό Αμερικανικό Ίδρυμα στην Washington, DC «Είναι μια παιχνιδιάρικη γιορτή, που χρώματα  μας υπενθυμίζουν ότι κάτω από την σκληρή επιφάνεια είμαστε όλοι παιδιά»

 

Παρόλο που μπορεί το ταξίδι στην Ινδία να θεωρηθεί σε μεγάλο μέρος του κλασικό, οι ιδιαιτερότητες και τα επιπλέον στοιχεία, το καθιστούν πρωτόγνωρη εμπειρία. Στα πολιτιστικά ταξίδια δεν αρκεί απλά να επισκεφθείς έναν τόπο, αλλά να ρουφήξεις γουλιά γουλιά τις ευεργετικές ιδιότητες του ταξιδιού σε αυτόν, να αποκτήσεις εμπειρίες και γνώσεις που θα σε στοιχειώσουν για πάντα. Ένα οδοιπορικό στην κατ’ εξοχήν χώρα των αντιθέσεων, των χρωμάτων, των αρωμάτων, των σάρι, των μαχαραγιάδων, των αγίων και των φακίρηδων, τη μυστηριακή Ινδία, τη χώρα που ακροβατεί μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος.

«Όποιος, ελεύθερος από κάθε προσκόλληση,
δεν κυριεύεται από τη χαρά τις στιγμές της ευτυχίας
και δεν βυθίζεται στη θλίψη τις στιγμές του πόνου,
αυτός βρίσκεται στο επίπεδο της τέλειας γνώσης.

Όποιος αποσύρει τις αισθήσεις του από τα αντικείμενα της απόλαυσής τους,
όπως η χελώνα μαζεύει τα πόδια και το κεφάλι μέσα στο καβούκι της,
αυτός κατέχει την πραγματική γνώση».

Μπαγκαβάτ Γκίτα, στίχοι 57, 58

 

Η Μπαγκαβάτ Γκίτα ή Μπαγκαβαντγκίτα (भगवद्गीता) που σημαίνει «Το Θείο Τραγούδι»
 

Είναι ένα από τα σημαντικότερα ιερά κείμενα του Βραχμανισμού.

 

H Μπαγκαβαντγκίτα αποτελεί μέρος του μεγάλου ινδικού έπους Μαχαμπαράτα, που όμως πολύ συχνά αποδίδεται ως ανεξάρτητο έργο και μεταφέρει τη διδασκαλία των Ουπανισάντ (Ουπανισάδες) που αποτελούν το τελευταίο τμήμα των Βέντα (Βεδών). Φέρεται δε να συντάχτηκε περί τον 5ο αιώνα π.κ.ε. στη σανσκριτική γλώσσα από τον Βυάσα τον αποκαλούμενο «Όμηρο της Ινδίας» ή «Ινδό Όμηρο». Είναι γραμμένη με ποιητικό μέτρο αποτελούμενη από 700 στίχους που συγκροτούν 18 κεφάλαια, ή λόγους.

 

Η Μπαγκαβαντγκίτα είναι μέρος του Μαχαμπαράτα και αποτελούν μαζί με τη Ραμαγιάνα ένα από τα δημοφιλέστερα θρησκευτικά κείμενα του Ινδουισμού και έχει εμπνεύσει πολλούς θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες δια μέσω των αιώνων. Ένας από αυτούς ήταν και ο Μαχάτμα Γκάντι που την μελετούσε καθημερινά και αντλούσε έμπνευση ως προς τις έννοιες της εγκράτειας, της δικαιοσύνης, αλλά και του καθήκοντος.

 

Η Μπαγκαβαντγκίτα περιέχει τον διάλογο του επικού Πρίγκιπα και ήρωα Αρτζούνα (Κατακτητής) με τον φίλο και αμαξηλάτη του Κρίσνα που είναι η προσωποποίηση του Θεού, λίγο πριν αρχίσει η μοιραία μάχη του Κουρουξέτρα (Kurukshetra) όπου οι Πάνταβα πρόκειται ν’ αντιμετωπίσουν σε μια ύστατη αποφασιστική σύγκρουση τους Καουράβα.

 

Ο Κρίσνα αν και Θεός ενεργεί ως βοηθός του Αρτζούνα και οδηγεί το άρμα του. Ο Αρτζούνα, ηγέτης των Πάνταβα, διαβλέποντας τον κίνδυνο που διέτρεχαν να θανατωθούν κατά τη μάχη οι φίλοι, συγγενείς και δάσκαλοί του διστάζει να πολεμήσει και σκέφτεται να καταθέσει τα όπλα για να μην τους βλάψει. Ο Κρίσνα του εξηγεί ότι πρέπει να είναι πιστός στο καθήκον του ως Ευγενής-Πολεμιστής (κσατρίγια) και τον συμβουλεύει να κάνει το καθήκον του και να πολεμήσει κατά των Καουράβα χωρίς να παρασύρεται από συναισθηματισμούς.

 

Επ’ αυτού ο Κρίσνα υπενθυμίζει στον Αρτζούνα όλες τις φρικαλεότητες που είχαν διαπράξει οι Καουράβα σε βάρος των Πάνταβα θεωρώντας ότι η μάχη αυτή θα δώσει τέλος στην αδικία που έχει διαπραχθεί. Συνεπώς ο αγώνας εκ μέρους του Αρτζούνα είναι δίκαιος. Κατόπιν όλων αυτών ο Αρτζούνα διατάζει γενική εφόρμηση όπου τελικά οι Πάνταβα νικούν τον κατά πολύ μεγαλύτερο στρατό των Καουράβα επιφέροντας την Θεία Δικαιοσύνη (Ντάρμα).

 

Κατά τη διάρκεια της προτροπής, ο Κρίσνα αναλύει στον Αρτζούνα τις βασικές αλήθειες της ζωής και τον δρόμο προς την Ελευθερία (Μόκσα). Ο Κρίσνα αποκαλύπτει την Παγκόσμια Μορφή του στον Αρτζούνα και τον καλεί να ενωθεί με τη Θεία Φύση του μέσω της πλήρους Αφοσίωσης (Μπάκτι).

Το Επος της Ραμαγιάνα

 

Η Ραμαγιάνα είναι ένα από τα μεγαλύτερα έπη της ινδικής λογοτεχνίας. Αρκετά μικρότερη από τη Μαχαμπάρατα αφού αποτελείται από 48000 στίχους, προβάλει έναν ιδεώδη ανθρώπινο τύπο καθορίζοντάς του τις υποχρεώσεις του έναντι των γονέων του, των συνανθρώπων του, των κατωτέρων του, αλλά και προσδιορίζοντας την ορθή διοίκηση ενός κράτους και την ειρηνική ζωή της κοινωνίας. Εξυμνείται η τιμή, η καλοσύνη, η αλήθεια ως οι μόνοι δρόμοι που οδηγούν στον Θεό.

 

Ο ιδεώδης αυτός ανθρώπινος τύπος ενσαρκώνεται από τον ημίθεο Ράμα ο οποίος υφίσταται πολλές περιπέτειες από τη στιγμή που ενώ ζούσε ευτυχισμένος με τη σύζυγό του Σίτα, του την άρπαξε ο κακός δαίμονας Ραβάνα και την μετέφερε στο παλάτι του. Την απελευθερώνει με τη βοήθεια των πιθήκων και του βασιλιά τους, αλλά την υποψιάζεται για απιστία. Εκείνη φεύγει και κρύβεται στο δάσος. Όμως ο Βάλμικι , ο μυθικός ποιητής του έπους, Ραμαγιάνα, την βρίσκει και του την επιστρέφει. Πρέπει να υποστεί τη δοκιμασία της φωτιάς που θα κρίνει αν λέει αλήθεια ή ψέματα.

 

Πρέπει να υποβληθεί συμβολικά σε κάθαρση με φωτιά, που θα καταστρέψει κάθε σκιερή κηλίδα αφήνοντας άθικτη την πύρινη αγνότητα που χαρακτηρίζει την πνευματική φύση της. Όπως λέει ένα ανατολικό ρητό, «για να δοκιμάσεις το αληθινό χρυσάφι πρέπει να το βάλεις στη φωτιά».

 

Η ευτυχία του ζευγαριού όμως δεν διαρκεί πολύ, γιατί ο Ράμα κατηγορεί ξανά τη Σίτα για απιστία, οπότε αυτή τον εγκαταλείπει και αποσύρεται στο δάσος, όπου θα συναντήσει τον σοφό Βαλμίκι. Χάρη σ’ αυτήν τη μυσταγωγική συνάντηση, ο Βαλμίκι θα συντάξει το έπος του Ραμαγιάνα. Στο τέλος, μετά από την τελευταία δοκιμασία στην οποία ο Ράμα θα υποβάλλει τη Σίτα, αυτή εξαφανίζεται στα έγκατα της γης, καθώς το έδαφος ανοίγει κάτω από τα πόδια της.

 

Αυτή η μυθική εικόνα θυμίζει πολύ την κάθοδο της Ευρυδίκης στον Άδη, από όπου ο Ορφέας δεν θα μπορέσει να την πάρει πίσω. Όμως, όπως και στα ορφικά, ο Ράμα τελικά θα ανεβεί στον ουρανό όπου θα συναντήσει τη Σίτα, που έχει μεταβεί εκεί από τα βάθη της Γης. Έτσι κλείνει η περιοδεία της Ψυχής, η οποία, ύστερα από μια περιπετειώδη μυσταγωγική πορεία, ολοκληρώνει τον κύκλο των μυητικών της δοκιμασιών επί της γης.

 

Η τελική εκδοχή του έπους έλαβε την μορφή της τον 1ο αι. μ.κ.ε. αλλά η οι ρίζες του ανάγονται τον 4ο αιώνα π.κ.ε. Τα περιγραφόμενα στο έπος επεισόδια του βίου του Ράμα, αναπαριστάνονται από θρησκευτικούς αλλά και κοσμικούς λαϊκούς θιάσους. Είναι επίσης μέρος της θρησκευτικής μυθολογίας της Ταϋλάνδης και της Καμπότζης. Εκεί υπάρχουν ναοί διακοσμημένοι με πληθώρα αγαλμάτων των ηρώων του έπους Ραμαγιάνα.