Η δυσκολία αλλαγής πεποιθήσεων

Αν διαβάσετε ένα άρθρο σχετικά με ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα, πιστεύετε ότι θα συνειδητοποιήσετε ότι αλλάξαν οι πεποιθήσεις σας; Κανείς δεν γνωρίζει το μυαλό σας καλύτερα από εσάς- φαίνεται ότι θα γνωρίζατε εάν οι πεποιθήσεις σας έχουν αλλάξει. Ωστόσο, μια έρευνα που αναρτήθηκε στο The Quarterly Journal of Experimental Psychology υποστηρίζει ότι στην πραγματικότητα έχουμε πολύ κακή γνωστική συνείδηση για τις αλλαγές των πεποιθήσεων μας, το οποίο σημαίνει ότι τείνουμε να υποτιμάμε πόσο έχουμε επηρεαστεί από ένα πειστικό άρθρο.

Οι ερευνητές Michael Wolfe και Todd Williams του κρατικού πανεπιστήμιου Grand Valley, δήλωσαν ότι τα συμπεράσματά τους θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις στον επιστημονικό κλάδο. «οι άνθρωποι μπορεί να είναι λιγότερο πρόθυμοι να επεξεργαστούν ένα άρθρο το οποίο είναι αντίθετο με τις πεποιθήσεις τους, γεγονός που καθιστά και πιο δύσκολο το ενδεχόμενο να αλλάξουν τις τωρινές πεποιθήσεις τους», τόνισαν στην έρευνα.

Οι ερευνητές συγκέντρωσαν πάνω από 200 φοιτητές και φοιτήτριες σε 2 μελέτες και επικεντρωθήκαν στις πεποιθήσεις τους σχετικά με το κατά πόσο ο εκβιασμός των παιδιών είναι αποτελεσματικός ως μορφή πειθαρχίας. Οι ερευνητές επέλεξαν αυτό θέμα εσκεμμένα με την ελπίδα ότι οι φοιτητές θα αγνοούσαν ως επιώ το πλείστον την σχετική ερευνητική βιβλιογραφία και θα εξέφραζαν την δική τους αρχική πεποίθηση.

Οι φοιτητές ανέφεραν τις αρχικές τους πεποιθήσεις σχετικά με το κατά πόσο ο εκβιασμός/εκφοβισμός είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να πειθαρχήσει ένα παιδί, σε μια κλίμακα από το 1 (τελείως αρνητική) έως το 9 (το αποδέχονται πλήρως). Αρκετές βδομάδες αργότερα, τους δόθηκε ένα από τα δυο κείμενα, με βάση την έρευνα, για αν διαβάσουν. Το κάθε κείμενο ήταν πολλές σελίδες και είτε παρουσίαζε επιχειρήματα και δεδομένα υπέρ του εκβιασμού στο παιδί ή κατά. Μετά από αυτήν την διαδικασία, οι μαθητές απάντησαν σε μερικές ερωτήσεις για να δοκιμάσουν το πόσο θυμούνταν και κατανόησαν το περιεχόμενο του κειμένου. Στην συνέχεια, οι φοιτητές σημείωσαν ξανά την άποψη τους σχετικά με την υπόθεση ότι ο εκφοβισμός συμβάλλει ή όχι στην πειθαρχεία του παιδιού, σε κλίμακα από το 1 έως το 9 (όπως πριν). Τέλος, οι ερευνητές ζήτησαν από τους φοιτητές να τους υπενθυμίσουν ποια ήταν η άποψή τους στην αρχή της έρευνας.

Η πεποίθηση των φοιτητών για τον εκφοβισμό άλλαξε όταν διάβασαν ένα κείμενο που υποστήριζε την αρχική τους άποψη. Πιο συγκεκριμένα, η μνήμη τους για την αρχική τους άποψη άλλαξε προς την κατεύθυνση μιας νέας πεποίθησης τους. Στην πραγματικότητα, η μνήμη τους ήταν πιο κοντά στην άποψη που είχαν τώρα, πάρα στην άποψη που είχαν στην αρχή της έρευνας. Όσο περισσότερο αλλάζαν οι πεποιθήσεις τους, τόσο περισσότερο άλλαζε και η μνήμη τους κατά αυτόν τον τρόπο, υπονοώντας ότι οι μαθητές βασίζονταν στις τρέχουσες πεποιθήσεις τους για να καταλάβουν την αρχική τους πεποίθηση. Το “λάθος” αυτό της μνήμης δεν σχετίζεται με το πόσο καλά είχαν κατανοήσει τα κείμενα, πράγμα το οποίο δείχνει ότι αυτοί οι παράγοντες δεν παίζουν ρολό στην μνήμη της αρχικής πεποίθησης ή στην επίγνωση για την αλλαγή πεποιθήσεων.

Είναι σημαντικό αν αναφερθεί ότι αυτή η έρευνα αφορούσε αλλαγές στις ως επί το πλείστον μετριοπαθείς πεποιθήσεις. Είναι πολύ πιθανό τα ευρήματα να ποικίλλουν σε πιο ακραίες πεποιθήσεις ή πιο ριζωμένες πεποιθήσεις (αυτό είναι δύσκολο να μελετηθεί επειδή θα ήταν πιο δύσκολο να αλλάξουμε αυτού του είδους πεποιθήσεις). Ωστόσο, οι πεποιθήσεις μας για τα περισσότερα θέματα βρίσκονται σε μέτριο εύρος και καθώς λαμβάνουμε περισσότερες πληροφορίες καθημερινά, αυτά τα ενδιαφέροντα ευρήματα δείχνουν ότι αγνοούμε το πως αυτά που μόλις διαβάσαμε αλλάξαν την δική μας πεποίθηση.