ΝΑΝΝΑ ΚΑΙ ΝΙΝΓΚΑΛ - ΟΙ ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ

ΤΟ ΠΑΝΘΕΟΝ ΤΩΝ ΣΟΥΜΕΡΙΩΝ

 Όπως είναι γνωστό η επίδραση της σελήνης υπήρξε καταλυτική στους αρχαίους λαούς και επηρέασε σε βάθος τις μυθολογικές και λατρευτικές τους παραδόσεις όπου σε κάθε μια από αυτές η σελήνη εμφανίζεται με μυστηριακές δυνάμεις και διαφορετικές υποστάσεις. Στην αρχαία ελληνική μυθολογία η σελήνη παρουσιαζόταν με γυναικεία μορφή και συνδεόταν με τη μυστηριακή δύναμη της Εκάτης. Στο μύθο των Σουμερίων η σελήνη διατηρούσε παρόμοιες ιδιότητες όμως ήταν δυσυπόστατη.

Αντιπροσωπευόταν δηλαδή από μια ανδρική και μια γυναικεία θεότητα. Την ανδρική πλευρά της αποτελούσε ο θεός Νάννα ενώ τη θηλυκή η θεά Νινγκάλ που στα ελληνικά σημαίνει τη «Μεγάλη Κυρά».

Ο Νάννα θεωρούνταν ο γιος του θεού των ανέμων, Ενλίλ και της θεάς της δημιουργίας και προστάτιδας των αδικημένων, Νινλίλ. Το όνομά του σήμαινε «εκείνον που σκορπά το φως» και στα ελάχιστα ανάγλυφα στα οποία αναφέρεται η μορφή του παρουσιάζεται ως γενειοφόρος θεός που ιππεύει ιερό φτερωτό ταύρο. Σύμβολά του ήταν η ημισέληνος, ο ταύρος και ο τρίποδας.

Σύμφωνα με το μύθο ο Νάννα ήταν το ταίρι της θεάς Νινγκάλ και η ένωσή τους συντελέστηκε μέσω του «ιερού γάμου», τελετής που αναφέρεται σε όλες τις αρχαίες λατρείες και που διατηρήθηκε μέχρι το τέλος της αρχαιότητας. Η τελετουργία του "ιερού γάμου" ήταν μυστική. Ακολουθούνταν κυρίως από βασιλείς και περιλάμβανε την ένωσή τους με κάποια ιέρεια μέσα στο άβατο του ναού του θεού τον οποίο αυτή υπηρετούσε. Από την ένωση του Νάννα και της Νιγκάλ γεννήθηκαν η θεά της γονιμότητας και του πολέμου, Ινάννα και ο θεός του ήλιου, Ούτου.

Λατρευτικά κέντρα του θεϊκού ζεύγους αποτελούσαν οι αρχαίες πόλεις Ουρ, που ήταν χτισμένη στα νότια του σουμεριακού βασιλείου στις εκβολές του Ευφράτη, και Χαρράν που βρισκόταν στα βόρεια. Ως Αρχιέρεια του Νάννα στην πόλη της Ουρ αναφέρεται η Ενχεντουάννα που θεωρείται η αρχαιότερη ποιήτρια του κόσμου για την οποία αξίζει να κάνουμε μια παρέκκλιση από το θέμα μας και να αναφερθούμε σε αυτήν την επόμενη φορά.

Οι ναοί του Νάννα ήταν χτισμένοι πάνω σε Ziggurat. Τα ziggurat ήταν τεράστιες πολυεπίπεδες πλατφόρμες κατασκευασμένες από πλίθινα τούβλα. Στη φωτογραφία 1 βλέπουμε το μεγάλο Ziggurat της Ουρ, (φωτ. 2 η αρχική μορφή του σε τρισδιάστατη απεικόνιση), που χτίστηκε πριν από 4000 χρόνια στην απόληξή του οποίου ήταν χτισμένος ο ναός του Νάννα που δεν έχει διασωθεί όπως και κανένας άλλος ναός του.

Η σημασία και ο σκοπός των Ziggurat δεν έχει επιβεβαιωθεί. Μοναδική πηγή πληροφόρησης είναι ο Ηρόδοτος ο οποίος αναφέρει πως επρόκειτο για λατρευτικά οικοδομήματα που το κάθε ένα από αυτά θεωρούνταν η κατοικία του θεού προστάτη κάθε πόλης και στην κορυφή του φιλοξενούσε τον αντίστοιχο ναό.