Συναισθηματικός απολογισμός: Τι πρέπει να σκεφτείς τη νέα χρονιά

Τρόποι για να νιώθουμε καλύτερα με όσα έχουμε (και όσα μπορούμε να καταφέρουμε)

Οι τελευταίες και οι πρώτες μέρες του χρόνου δημιουργούν μια ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση ξεχωριστή για τον καθένα. Για τα παιδιά ταυτίζονται οι μέρες αυτές με την ξεγνοιασιά, τις πολλές ώρες παιχνιδιού (χωρίς την πίεση του διαβάσματος) και με τα δώρα των γιορτών. Για άλλους σημαίνει ένας ακόμη χρόνος 'στην πλάτη τους' και την προσπάθεια να επεξεργαστούν την ιδέα ότι μεγαλώνουν.
 

Για αρκετούς εργαζομένους το διάστημα αυτό απαιτεί επίσης την ολοκλήρωση του οικονομικού απολογισμού της χρονιάς-που ενέχει και φόρτο εργασίας-και για πολλούς από τους υπόλοιπους σηματοδοτεί απλά τον απολογισμό της χρονιάς που τελειώνει ή και τη σκέψη για τους στόχους της επόμενης χρονιάς. Είναι αρκετοί βέβαια που αποφεύγουν να κάνουν αυτόν τον απολογισμό καθώς νιώθουν, όπως λένε, απογοητευμένοι με όσα δεν μπόρεσαν να υλοποιήσουν.

Είναι σημαντικό, ωστόσο, να έχουμε στο μυαλό ότι ο απολογισμός μας βοηθά να δούμε τι καταφέραμε, τι δεν καταφέραμε και σε όσα δεν καταφέραμε να αναγνωρίσουμε τι έφταιξε, ποια ήταν τα εμπόδια ώστε να τα αποφύγουμε και να μην υποπέσουμε στα ίδια λάθη. Τα λάθη μπορεί να αναφέρονται σε λανθασμένη εκτίμηση των ικανοτήτων/δυνατοτήτων (υπέρ-υπό), των χρονικών ορίων, του timing (συγχρονισμού), του τρόπου σκέψης καθώς και στον αρχικό ενθουσιασμό (που μετά μειώνεται) που εμποδίζουν την υλοποίηση των στόχων που έχουμε θέσει. Οι στόχοι (και η ικανότητα να θέτουμε στόχους) έχουν την ιδιότητα να μας κινητοποιούν για να τους επιτύχουμε και σε συνδυασμό με το να απολαμβάνουμε και να χαιρόμαστε όσα έχουμε (χωρίς να γεμίζουμε το μυαλό μας με ανησυχία και αυτοκριτική) θέτουν τα θεμέλια για μια καλύτερη ζωή.

Πώς θέτουμε στόχους
Ο στόχοι είναι σαν ένα ταξίδι που θέλεις να κάνεις..αν δε ξέρεις τον ακριβή προορισμό του ταξιδιού δεν μπορείς να βρεις και τον τρόπο για να πας. Για να υλοποιήσουμε κάποιους από αυτούς τους στόχους (π.χ. ξεκινάω δίαιτα) χρειάζεται να αφήσουμε πίσω μια παλιά συνήθεια και να υιοθετήσουμε μια καινούρια.

• Οι στόχοι να είναι σημαντικοί για σένα: σημαντικός στόχος για σένα είναι ό,τι επιθυμείς πολύ, αυτό που είναι σημαντικό για σένα και όχι για τους άλλους, αυτό που ανταποκρίνεται όχι στις κοινωνικές προσδοκίες αλλά στις δικές σου.
• Οι στόχοι να είναι SMART
• Specific-Συγκεκριμένοι: όχι γενικοί και αόριστοι (π.χ. αν θέλω να πάω στο εξωτερικό για αναζήτηση εργασίας και δεν γνωρίζω καλά τη γλώσσα χρειάζεται πρώτα να κάνω κάποια μαθήματα εξάσκησης)
• Measurable-Μετρήσιμοι: ώστε να εκτιμάς την πρόοδό σου και να παίρνεις ανατροφοδότηση (feedback)
• Attainable-Εφικτοί: ο εξοπλισμός, η γνώση και ο χρόνος είναι παράγοντες που επηρεάζουν την επίτευξη (π.χ. αν θέλω να κάνω υποβρύχια κατάδυση και δεν έχω τον απαραίτητο εξοπλισμό και τις γνώσεις δεν μπορεί να επιτευχθεί)
• Realistic-Πραγματικοί: σημαντικό να σε 'προκαλούν' ή να σε συναρπάζουν (challenging) (οι 'προκλητικοί στόχοι ενισχύουν τη βελτίωση της απόδοσης) αλλά χωρίς να είναι ακατόρθωτοι ή πολύ δύσκολοι
• Timely-Έγκαιροι: χρειάζεται καλή εκτίμηση χρόνου και ανάλογος προγραμματισμός, μικρά βήματα κάθε φορά, βάλε μικρούς στόχους ή επιμέρους στόχους για να παρακολουθείς την πρόοδό σου και να δίνεις ανατροφοδότηση στον εαυτό σου
• Οπτικοποίησε (ή Φαντασιώσου) αυτό που θέλεις να πετύχεις (visualization): αρκετές φορές η νοερή απεικόνιση και προετοιμασία είναι πολύ σημαντική για την επίτευξη ενός στόχου.
• Τα εμπόδια είναι μέσα στο πρόγραμμα: αν κάποιο εμπόδιο αναχαιτίσει την υλοποίηση του στόχου σου μην απογοητευτείς – είναι μια καλή ευκαιρία να επαναπροσδιορίσεις το τι έγινε μέχρι τώρα, να δεις τι κατάφερες και να δοκιμάσεις νέους τρόπους για να τον πλησιάσεις

Πως μπορούμε να νιώσουμε καλύτερα με όσα έχουμε (και όσα μπορούμε να αποκτήσουμε)

• Επιβραβεύστε τον εαυτό σας: Είναι σημαντικό να επιβραβεύσουμε τον εαυτό μας είτε λεκτικά «είμαι πολύ καλός/ή», «είμαι περήφανος/η για αυτό» «μπράβο σου ..(το όνομά σας)» είτε πρακτικά (ένα δώρο στον εαυτό σας) για όσα έχει καταφέρει μέχρι τώρα. Συχνά οι έντονοι ρυθμοί της καθημερινότητας δεν αφήνουν χρόνο για να το σκεφτούμε. Κάθισε και κάνε μια λίστα με όσα κατάφερες τη χρονιά που πέρασε (ακόμη και τα πιο απλά). Θα δεις ότι έχεις καταφέρει περισσότερα από όσα φαντάζεσαι.
• Αλλάξτε τον (αρνητικό) τρόπο σκέψης σας: Ο τρόπος σκέψης επηρεάζει τον τρόπο που νιώθουμε και που συμπεριφερόμαστε. Παρατήρησε τον τρόπο που αντιδράς ή που συμπεριφέρεσαι στον εαυτό σου κρατώντας ένα ημερολόγιο καταγραφής με γεγονότα που σε επηρέασαν αρνητικά και πως σκέφτηκες. Είναι ιδιαίτερα βοηθητικό να τροποποιήσεις αυτές τις δυσλειτουργικές σκέψεις (τύπου «όλα τα στραβά σε μένα», «δεν αξίζω τίποτα», «δεν θα τα καταφέρω») με θετικές εκφράσεις («μπορώ», «θα τα καταφέρω», «αξίζω»). Οι θετικές σκέψεις, όπως επισημαίνεται σε άρθρο της Mayo Clinic, μπορούν να μειώσουν το στρες και να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής του ατόμου.
• Απέφυγε να είσαι αυστηρός κριτής του εαυτού σου – Ενίσχυσε την αυτοεκτίμησή σου: Όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο N.V.Pale ('The Power of Positive Thinking') η αυτοκριτική και οι αμφιβολίες για τον εαυτό μας σε συνδυασμό με τις αρνητικές σκέψεις επηρεάζουν αρνητικά την επίτευξη των στόχων. Συνεπώς, μην εστιάζεις μόνο στα λάθη σου χρησιμοποιώντας μεγεθυντικό φακό αλλά σκέψου ταυτόχρονα και αυτά που έχεις κάνει καλά.
• Νιώσε ευγνώμων: κάνε μια λίστα γράφοντας 2 ή 3 πράγματα που σε κάνουν να νιώθεις ευγνωμοσύνη για όσα έχεις κάνει, όσα έχεις αποκτήσει, όσα έχουν συμβεί και συμβαίνουν στη ζωή σου και σου δημιουργούν χαρά/ευτυχία.
• Εξέφρασε την αγάπη σου: τόσο στους ανθρώπους γύρω σου ότι τους αγαπάς, τους στηρίζεις όσο και στον εαυτό σου.
• Ζήσε στο τώρα: το να αναμοχλεύεις τις άσχημες στιγμές του παρελθόντος ή να αγχώνεσαι για το μέλλον δεν σου επιτρέπει να ζήσεις το παρόν. Το παρελθόν δεν μπορεί να αλλάξει και το μέλλον δεν μπορείς να το ελέγξεις ούτε να το προβλέψεις.

Οι στόχοι που βάζουμε είναι μια υπόσχεση στον εαυτό μας και μια προετοιμασία για αυτό που θέλουμε να επιτύχουμε. Τα εμπόδια που δυσκολεύουν την επίτευξη των στόχων μας σταματάνε όταν εμείς ήδη έχουμε αποφασίσει να σταματήσουμε την προσπάθεια. Άλλωστε, όπως είπε και ο Αριστοτέλης «η τύχη βοηθάει τους προετοιμασμένους».