Τελικά… Τι είναι συνείδηση;

O εγκέφαλος είναι ίσως το μοναδικό όργανο του ανθρώπινου οργανισμού για το οποίο ακόμα γνωρίζουμε ελάχιστα. Οι ερωτήσεις που ακόμα ταλανίζουν τους επιστήμονες είναι εκατοντάδες και φαίνεται πως κάθε φορά που, νομίζουν τουλάχιστον ότι, βρίσκονται κοντά στις απαντήσεις, νέα δεδομένα έρχονται να ανατρέψουν τα πάντα και κάθε απόπειρα να λυθούν απορίες καταλήγει και πάλι στο μηδέν.

Ίσως να μη μπορέσουμε ποτέ να κατανοήσουμε πως λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος ακριβώς. Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιες απαντήσεις που έχουν δοθεί… το θέμα είναι πως ακόμα κανείς δεν είναι σίγουρος σχετικά με το τι ακριβώς σημαίνουν.

Με την εφεύρεση της ηλεκτρομαγνητικής τομογραφίας έχει γίνει δυνατή η “χαρτογράφηση” διαφόρων λειτουργιών στον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων διανοητικών λειτουργιών. Παραδείγματος χάριν γνωρίζουμε ότι η ικανότητα μας να ελέγχουμε την κοινωνική συμπεριφορά μας εντοπίζεται νευρολογικά κάπου πάνω από τα φρύδια μας. Το προηγούμενο το ανακάλυψαν οι ειδικοί μελετώντας ασθενείς, οι οποίοι υπέστησαν κάποιο τραύμα στις συγκεκριμένη περιοχή και η συμπεριφορά τους ως αποτέλεσμα έγινε αντικοινωνική.

Με τον ίδιο τρόπο οι επιστήμονες ανακάλυψαν αυτό που στα Αγγλικά είναι γνωστό ως Cortical Blindness (Τυφλότητα του φλοιού). Ο εγκέφαλος διακρίνεται σε μέρη και το εξωτερικό του περίβλημα ονομάζεται φλοιός (cortex στα Αγγλικά). Πριν από μια δεκαετία περίπου οι επιστήμονες μελέτησαν στρατιώτες που στο πεδίο μάχης έχασαν την όραση τους χωρίς να υπάρχει οφθαλμολογικό αίτιο. Αντίθετα, οι συγκεκριμένοι στρατιώτες είχαν υποστεί τραύμα στον φλοιό του πίσω μέρους του εγκεφάλου τους.

Οι νευρολόγοι γνώριζαν ήδη πως το σημείο που είχαν τραυματιστεί οι στρατιώτες ενεργοποιείται στην ηλεκτρομαγνητική, όταν ο εγκέφαλος επεξεργάζεται οπτικά ερεθίσματα που συλλαμβάνει με τα μάτια και στην πορεία καταλήγουν στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Το γεγονός ότι παρόλο που τα μάτια τους λειτουργούσαν άψογα αλλά δεν μπορούσαν να δουν οι συγκεκριμένοι ασθενείς οδήγησε στο συμπέρασμα ότι ο φλοιός είναι το κομμάτι του εγκεφάλου που δίνει στα ερεθίσματα που λαμβάνουμε μέσω των διαφόρων αισθήσεων πρόσβαση στην συνείδηση. Με άλλα λόγια οι στρατιώτες αυτοί μπορούσαν να δουν αλλά δεν είχαν συνείδηση ότι μπορούσαν, επομένως ήταν τυφλοί! Τα μάτια τους λειτουργούσαν άψογα, το κομμάτι της οπτικής τους συνείδησης όμως ήταν κατεστραμένο.

Με τον ίδιο τρόπο οι σχιζοφρενής μπορούν να ακούνε και να βλέπουν πράγματα που δεν υπάρχουν, επειδή -αν και δεν υπάρχει ακουστικό η οπτικό ερέθισμα- για κάποιο λόγο ενεργοποιούνται στον φλοιό τα κομμάτια της οπτικής και ακουστικής τους συνείδησης. Έχουν συνείδηση λοιπόν πραγμάτων που στο περιβάλλον δεν υπάρχουν…

Επόμενως, τι είναι συνείδηση; Κάποιοι έχουν πει πως είναι η ψυχή. Τώρα, λένε πως είναι ο φλοιός του εγκεφάλου…