Αρχαίων αποφθέγματα

Η διαχρονικότητα των ρήσεων των πνευματικών ταγών της αρχαιότητας έγκειται στο γεγονός ότι ήσαν σαφείς, περιεκτικές και κυρίως εκθείαζαν αρετές και αξίες, ή αντίστοιχα καυτηρίαζαν ελαττώματα και αδυναμίες. Αυτός είναι ο λόγος που χαρακτηρίσθηκαν ως αποφθέγματα και αποτελούν παγκόσμια πνευματική παρακαταθήκη.

Αν ένας βλέπει και περιμένει μόνο αυτό που θέλει, δεν πρέπει να λογαριάζεται ως κριτής της αλήθειας.
Μένανδρος («Ασπίς»)
Στην Ελλάδα διαγωνίζονται αυτοί που έχουν σχέση με την τέχνη και κρίνουν οι ανίδεοι από τέχνη.
Ανάχαρσης
Η τραγωδία είναι μια απάτη. Αυτός που εξαπάτησε (γρά­φοντας τραγωδία) είναι πιο δίκαιος απ’ αυτόν που δεν εξα­πάτησε, ενώ αυτός που απατήθηκε (ο θεατής) γίνεται σοφότερος απ’ αυτόν που δεν εξαπατήθηκε.
Γοργίας
Η ζωγραφική είναι άφωνη ποίηση και η ποίηση ομιλού­σα ζωγραφική.
Σιμωνίδης ο Κείος
Τα σπουδαιότερα πράγματα εμείς οι άνθρωποι τα μάθα­με από τα ζώα. Την υφαντική από την αράχνη, το χτίσιμο σπιτιών από το χελιδόνι και από τα ωδικά πτηνά μάθαμε να τραγουδάμε.
Δημόκριτος
Από τα πλέον αντίθετα πράγματα δημιουργείται η πιο όμορφη αρμονία.
Ηράκλειτος
Τα αντίθετα αλληλοκαθορίζονται. Δεν νοείται υγεία χω­ρίς ασθένεια, χορτασμός χωρίς πείνα, ξεκούραση χωρίς κούραση, ειρήνη χωρίς πόλεμο, δίκαιο χωρίς άδικο, καλό χωρίς κακό.
Ηράκλειτος
Δεν υπάρχει στη ζωή καλό που να φυτρώνει από μια ξεχωριστή ρίζα, όπως το δέντρο. Δίπλα στο καλό φυτρώ­νει και το κακό.
Μένανδρος
Δύο πράγματα μας βοηθούν να καταλάβουμε τι είναι ο θάνατος……..το πώς νιώθαμε προτού γεννηθούμε και ο βαθύς ύπνος.
Αναξαγόρας
Ο ζωντανός αγγίζει τον νεκρό, όταν κοιμάται.
Ηράκλειτος
Δεν έχουμε καμιά σχέση με το θάνατο. Ενόσω ζούμε ο θάνατος είναι απών. Όταν έρχεται, εμείς έχουμε φύγει.
Επίκουρος
Όλα τα γεννά η γη και όλα τα παίρνει πίσω.
Ευριπίδης (απόσπ. από χαμένο έργο)
Δεν υπάρχει μεγαλύτερο φορτίο από τη μακροζωία.
Σοφοκλής (απόσπ. από χαμένο έργο)
Οι Αιθίοπες παρουσιάζουν τους θεούς τους πλατσομύτηδες και μαύρους, ενώ οι κάτοικοι της Θράκης τους θέ­λουν γαλανομάτηδες και ξανθούς. Και τα βόδια, αν είχαν χέρια και μπορούσαν να ζωγραφίσουν, θα παρίσταναν τους θεούς τους «βοδινούς».
Ξενοφάνης
Όταν κάποιος δεν τα καταφέρνει σαν δυνατό λιοντάρι, πρέπει να φερθεί σαν πονηρή αλεπού.
Λύσανδρος
Με τους μεγάλους ο μικρός ψηλώνει και ο μεγάλος πάλι με τη βοήθεια των μικρών γίνεται μεγαλύτερος.
Σοφοκλής («Αίας»)
Χωρίς τις μικρές πέτρες ούτε οι μεγάλες μπορούν να σταθούν.
Πλάτων (Νόμοι 902Ε)
Δεν προσαρμόζονται οι καταστάσεις στους νόμους, αλ­λά οι νόμοι στις καταστάσεις.
Θεόφραστος
Το δίκαιο είναι ανώτερο από το νόμο.
Μένανδρος ο Καρχηδόνιος
Η ανθρώπινη φύση είναι πιο ισχυρή από το δίκαιο. Συνηθίζει να ενεργεί ενάντια στους νόμους και να αδικεί.
Θουκυδίδης (Γ’ 84)
Οι νόμοι μοιάζουν με ιστό αράχνης. Αν πέσει επάνω του ένα αδύνατο ζωύφιο το συγκρατεί, αν όμως πέσει ένα μεγαλύτερο έντομο τον διασπά και φεύγει.
Σόλων
Οι άνθρωποι δεν θα γνώριζαν την έννοια της δικαιοσύ­νης, αν δεν υπήρχαν οι αδικίες.
Ηράκλειτος
Αν είσαι δίκαιος, τότε νόμος για σένα θα είναι ο ίδιος ο χαρακτήρας σου.
Μένανδρος
Δώσε κάτι, για να πάρεις κάτι.
Πρόδικος
Αγορά είναι ο τόπος, στον οποίο οι άνθρωποι συνα­ντώνται, για να εξαπατούν και να κλέβουν ο ένας τον άλλον.
Ανάχαρσης
Αυτός που δεν μπορεί να ζει καλά, δεν ζει απαραίτητα άσχημα.
Μένανδρος
Η χαρά υπάρχει στη λησμονιά των κακών.
Αστυδάμας
Όπου απουσιάζει η ζωή, απουσιάζει και η λύπη.
Αστυδάμας
Όταν τα πράγματα δεν γίνονται όπως θέλουμε, τότε πρέπει να τα θέλουμε όπως γίνονται.
Αριστοτέλης
Άτυχος είναι αυτός που δεν μπορεί να υποφέρει την ατυχία.
Βίας ο Πριηνεύς
Ας μην πει κάποιος όσο ζει, «αυτό δεν θα το πάθω».
Μένανδρος
Όποιος δεν δοκίμασε τα βάσανά μου, ας μη με συμβου­λεύει.
Σοφοκλής (απόσπ. από χαμένο έργο)
Κανένα κακό δεν παθαίνεις, αν δεν το νιώθεις δικό σου.
Μένανδρος
Σκέψου ότι μπορεί να μισήσεις αυτόν που τώρα αγα­πάς και να αγαπήσεις κάποτε αυτόν που τώρα μισείς.
Χίλων
Κακό πράγμα η ανάγκη, αλλά δεν είναι ανάγκη να ζει κανείς δημιουργώντας πολλές ανάγκες.
Επίκουρος («Προσφώνηση»)
Οι μεγάλες επιθυμίες γεννούν τις μεγάλες ανάγκες μας.
Δημόκριτος
Σκέφτεται σωστά αυτός που δεν λυπάται για όσα δεν έχει, αλλά χαίρεται γι’ αυτά που έχει.
Δημόκριτος
Η ντροπή για τη φτώχεια κάνει τη φτώχεια μεγαλύτε­ρη ντροπή.
Μένανδρος
Με πείθει να κάνω αυτό που πρέπει όχι ο λόγος σου, αλλά ο δικός μου χαρακτήρας.
Μένανδρος
Ο χαρακτήρας γι’ άλλους ανθρώπους είναι ένας καλός θεός και γι’ άλλους ένας κακός δαίμονας.
Επίχαρμος
Τη μοίρα του ανθρώπου καθορίζει ο χαρακτήρας του.
Ηράκλειτος
Όσοι έχουν τάξη στον χαρακτήρα τους έχουν τάξη και στη ζωή τους.
Δημόκριτος
Πόσο όμορφος ο συνδυασμός καλοσύνης και ευφυΐας!
Μένανδρος
Τον χαρακτήρα του καθενός αποκαλύπτει ο χρόνος· κι εγώ πολλές φορές έπεσα έξω στην κρίση μου για τους ανθρώπους.
Θέογνης
Ουδείς βλέπει καθαρά το κακό που κάνει ο ίδιος, όμως βλέπει πάντοτε τις ασχημοσύνες των άλλων.
Μένανδρος
Οι περισσότεροι άνθρωποι πιο εύκολα ανέχονται να είναι κακοί και να λέγονται καταφερτζήδες, παρά να είναι καλοί και να λέγονται αφελείς.
Θουκυδίδης (Γ’ 82)
Ίδια είναι η μοίρα όλων μας, ωστόσο ο καθένας φροντί­ζει για τον εαυτό του.
Σοφοκλής («Αίας»)
Σ’ αυτόν που δίνει, πρόθυμα οι άλλοι δίνουν, αλλά σ’ αυτόν που δεν δίνει ουδείς δίνει.
Ησίοδος («Έργα και Ημέραι»)
Η ανθρώπινη φύση μισεί καθετί που υπερέχει.
Θουκυδίδης (Γ 84)
Δεν θα υπήρχε φθόνος στη ζωή των ανθρώπων, αν η φύση μας είχε φτιάξει όλους ίσους.
Αγάθων
Τα σκληρά λόγια, ακόμα κι αν είναι πέρα για πέρα δίκαια, έχουν δόντια και δαγκώνουν.
Σοφοκλής («Αίας»)
Όσοι δεν έχουν δικά τους προσόντα καταφεύγουν στους ένδοξους προγόνους και παππούδες τους, με άλλα λόγια σε τάφους και μνήματα.
Μένανδρος
Για τους δειλούς η αρρώστια γίνεται αφορμή χαράς. Τους απαλλάσσει από την υποχρέωση να αναλάβουν δρά­ση.
Αντιφών
Ψυχική αρρώστια είναι το να επιθυμεί κανείς τα αδύ­νατα.
Βίας ο Πριηνεύς
Οι άνθρωποι που αποφεύγουν εντελώς την Αφροδίτη (τον έρωτα) είναι το ίδιο άρρωστοι μ’ εκείνους που την κυνηγούν συνέχεια.
Ευριπίδης