ΔΗΜ 23.1–5
Προοίμιον: οι αληθινοί στόχοι του ψηφίσματος και η αντίδραση του ομιλητή
Ο Αριστοκράτης ήθελε με ψήφισμα να εξασφαλίσει προστασία για τον Χαρίδημο, γαμπρό και αξιωματούχο του βασιλιά της Θράκης Κερσοβλέπτη, από τυχόν επιβουλή κατά της ζωής του. Σημειώνεται ότι στον Χαρίδημο είχε απονεμηθεί η ιδιότητα του αθηναίου πολίτη ως αντάλλαγμα για τη συνδρομή του στην επίτευξη της ειρήνης του Χάρητα (357 π.Χ.). Ο Ευθυκλής, συντριήραρχος του Δημοσθένη στον Ελλήσποντο, καταγγέλλει με γραφὴν παρανόμων το ψήφισμα αυτό ως παράνομο (352 ή 351 π.Χ.).
[1] Μηδεὶς ὑμῶν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, νομίσῃ μήτ’ ἰδίας ἔ-
χθρας ἐμὲ μηδεμιᾶς ἕνεχ’ ἥκειν Ἀριστοκράτους κατηγορήσοντα
τουτουί, μήτε μικρὸν ὁρῶντά τι καὶ φαῦλον ἁμάρτημ’ ἑτοίμως
οὕτως ἐπὶ τούτῳ προάγειν ἐμαυτὸν εἰς ἀπέχθειαν, ἀλλ’ εἴπερ
ἄρ’ ὀρθῶς ἐγὼ λογίζομαι καὶ σκοπῶ, ὑπὲρ τοῦ Χερρόνησον
ἔχειν ὑμᾶς ἀσφαλῶς καὶ μὴ παρακρουσθέντας ἀποστερηθῆναι
πάλιν αὐτῆς, περὶ τούτου μοί ἐστιν ἅπασ’ ἡ σπουδή. [2] δεῖ δὴ
πάντας ὑμᾶς, εἰ βούλεσθ’ ὀρθῶς περὶ τούτων μαθεῖν καὶ
κατὰ τοὺς νόμους δικαίως κρῖναι τὴν γραφήν, μὴ μόνον τοῖς
γεγραμμένοις ἐν τῷ ψηφίσματι ῥήμασιν προσέχειν, ἀλλὰ καὶ
τὰ συμβησόμεν’ ἐξ αὐτῶν σκοπεῖν. εἰ μὲν γὰρ ἦν ἀκού-
σασιν εὐθὺς εἰδέναι τὰ κεκακουργημένα, τὴν ἀρχὴν ἴσως ἂν
οὐκ ἐξηπάτησθε· [3] ἐπειδὴ δὲ τοῦθ’ ἕν ἐστι τῶν ἀδικημάτων, τὸ
τοῦτον τὸν τρόπον καὶ λέγειν καὶ γράφειν ἐνίους ὃν ἂν ἥκισθ’
ὑμεῖς ὑπίδοισθέ τι καὶ φυλάξαισθε, προσήκει μὴ πάνυ θαυμά-
ζειν, εἰ καὶ τοῦτο τὸ ψήφισμ’ ἡμεῖς οὕτω γεγραμμένον ἐπι-
δείξομεν ὥστε δοκεῖν μὲν Χαριδήμῳ φυλακήν τινα τοῦ σώ-
ματος διδόναι, τὴν ὡς ἀληθῶς δὲ δικαίαν καὶ βέβαιον [φυ-
λακὴν Χερρονήσου] τῆς πόλεως ἀποστερεῖν. [4] εἰκότως δ’ ἄν,
ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, καὶ προσέχοιτέ μοι τὸν νοῦν καὶ μετ’
εὐνοίας ἀκούσαιθ’ ἃ λέγω. ἐπειδὴ γάρ, οὐχὶ τῶν ἐνοχλούντων
ὑμᾶς οὐδὲ τῶν πολιτευομένων καὶ πιστευομένων παρ’ ὑμῖν ὤν,
πρᾶγμα τηλικοῦτόν φημι δείξειν πεπραγμένον, ἐάν, ὅσον
ἐστὶν ἐν ὑμῖν, συναγωνίσησθέ μοι καὶ προθύμως ἀκούσητε,
τοῦτό τε σώσετε καὶ ποιήσετε μὴ κατοκνεῖν, ἐάν τίς τι καὶ
ἡμῶν οἴηται δύνασθαι ποιῆσαι τὴν πόλιν ἀγαθόν. οἰήσεται
δέ, ἂν μὴ χαλεπὸν εἶναι νομίζῃ τὸ παρ’ ὑμῖν λόγου τυχεῖν.
[5] νῦν δὲ πολλοῖς τοῦτο φοβουμένοις, λέγειν μὲν ἴσως οὐ δεινοῖς,
βελτίοσι δ’ ἀνθρώποις τῶν δεινῶν, οὐδὲ σκοπεῖν ἐπέρχεται
τῶν κοινῶν οὐδέν. ἐγὼ γοῦν (ὀμνύω τοὺς θεοὺς ἅπαντας)
ἀπώκνησ’ ἄν, εὖ ἴστε, καὶ αὐτὸς τὴν γραφὴν ταύτην ἀπενε-
γκεῖν, εἰ μὴ πάνυ τῶν αἰσχρῶν ἐνόμιζον εἶναι νῦν μὲν ἡσυ-
χίαν ἄγειν καὶ σιωπῆσαι, πρᾶγμ’ ἀλυσιτελὲς τῇ πόλει κατα-
σκευάζοντας ὁρῶν τινας ἀνθρώπους, πρότερον δέ, ὅτ’ ἔπλευσα
τριηραρχῶν εἰς Ἑλλήσποντον, εἰπεῖν καὶ κατηγορῆσαί τινων,
οὓς ἀδικεῖν ὑμᾶς ἡγούμην.
***
[1] Κανείς από σας, άνδρες Αθηναίοι, να μη νομίση ότι κινούμενος από κάποιαν έχθραν ανήλθον εις το βήμα διά να κατηγορήσω αυτόν εδώ τον Αριστοκράτη, ούτε βλέπων ότι αυτός διέπραξε κάποιο μικρόν και ασήμαντον αμάρτημα παρεσύρθην τόσον εύκολα να γίνω μισητός, αλλ' εάν βέβαια σκέπτομαι και κρίνω ορθώς, όλη μου η φροντίς αποβλέπει εις το να έχετε σεις ασφαλώς την Χερσόνησον και να μη στερηθήτε αυτήν εξαπατηθέντες. [2] Πρέπει λοιπόν όλοι σεις, εάν θέλετε να έχετε ορθάς πληροφορίας περί τούτων και να κρίνετε την υπόθεσιν ταύτην συμφώνως προς τους νόμους και την δικαιοσύνην, να μη προσέχετε μόνον εις τας διατάξεις του ψηφίσματος, αλλά να εξετάζετε και τα επακόλουθα αυτού. Διότι εάν μεν ήτο δυνατόν, ευθύς μόλις ακούσετε, να κατανοήσετε τας μηχανορραφίας της υποθέσεως ταύτης, ίσως ευθύς εξ αρχής δεν θα εξηπατάσθε· [3] επειδή δε τούτο είναι εν εκ των αδικημάτων, το να ομιλούν δηλαδή και να γράφουν εις τα ψηφίσματά των κατά τοιούτον τρόπον, ώστε ελάχιστα σεις να υποψιασθήτε και προφυλαχθήτε, δεν πρέπει να παραξενεύεσθε, εάν και τούτο το ψήφισμα αποδείξωμεν ότι είναι τοιουτοτρόπως γραμμένον, ώστε να δίδη μεν την εντύπωσιν ότι χορηγεί προφύλαξιν διά το σώμα του εις τον Χαρίδημον, πράγματι δε αποστερεί την πόλιν τού να κατέχη ασφαλώς και δικαίως την Χερσόνησον. [4] Ευλόγως δε, άνδρες Αθηναίοι, ηθέλετε προσέξει τους λόγους μου και ακούσει μετ' ευμενείας, διότι, χωρίς να ανήκω εις τους ρήτορας που σας ενοχλούν, ούτε εις τους πολιτευομένους που τους ακούετε και τους εκφράζετε την εμπιστοσύνην σας, πρόκειται να σας αποδείξω ότι έχει διαπραχθή μεγάλης σημασίας έγκλημα· αν δε, όσον εξαρτάται από σας, συνεργασθήτε με εμέ και με ακούσετε προθύμως, και θα σώσετε τας κτήσεις σας και θα διεγείρετε τον ζήλον οιουδήποτε δυναμένου να σας φανή ωφέλιμος. Θα νομίση δε ούτος ότι θα σας ωφελήση, αν κρίνη ότι δεν είναι δύσκολον να ακουσθή από του βήματος. [5] Τώρα δε εις πολλούς, επειδή φοβούνται τούτο, και είναι μεν ίσως ουχί ικανοί ρήτορες, είναι όμως καλύτεροι άνθρωποι των δεινών ρητόρων, ουδέ έρχεται καν εις τον νουν των να ομιλήσουν περί των κοινών συμφερόντων. Εγώ λοιπόν (ορκίζομαι εις όλους τους θεούς) θα εδίσταζον, να είσθε βέβαιοι περί τούτου, να παρουσιασθώ ως κατήγορος του Αριστοκράτους, εάν δεν ενόμιζον ότι είναι από τα πλέον αισχρά, τώρα μεν να ησυχάζω και να σιωπώ, βλέπων ανθρώπους τινάς να ετοιμάζουν διά την πόλιν πράγμα βλαβερόν, πρότερον δε, όταν έπλευσα ως τριήραρχος εις τον Ελλήσποντον να κατηγορήσω μερικούς, οι οποίοι ενόμιζον ότι σας αδικούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου