Σύμφωνα με τη μυθολογία
Συσχετιζόταν ποικιλοτρόπως με τα σταυροδρόμια, τις εισόδους, το φως, τη μαγεία, τη γνώση των φαρμακευτικών και δηλητηριωδών βοτάνων, τα φαντάσματα και τη νεκρομαντεία.
Εμφανίζεται στον Ομηρικό Ύμνο προς τη Δήμητρα και στη Θεογονία του Ησίοδου, όπου παρουσιάζεται ως μεγαλοπρεπής θεά.
Η περιοχή καταγωγής της λατρείας της είναι άγνωστη, ωστόσο εικάζεται πως ήταν δημοφιλής στη Θράκη. Αποτέλεσε μια από τις πολλές θεότητες που λατρεύονταν από τα αθηναϊκά σπιτικά ως προστάτιδα, η οποία εξασφάλιζε ευημερία και καθημερινές ευλογίες στην οικογένεια.
Θεογονία
Ο ποιητής της Θεογονίας, ο Ησίοδος, αναγνωρίζει στο πρόσωπό της την πανίσχυρη Κυρία των τριών βασιλείων: γης, ουρανού και θάλασσας. Λέει, ακόμη, πως η θεά ασκούσε την κυριαρχία της από την εποχή των Τιτάνων πριν πάρει την εξουσία ο Ζευς και η τάξη του.
Ο νέος κυβερνήτης του κόσμου την τίμησε, αφήνοντάς την στο αρχικό μεγαλείο της, και περισσότερο απ’ όλους δίνοντας της υπέροχα δώρα, μερίδιο απο την γή, τη θάλασσα και τον έναστρο ουρανό. Τιμές οι οποίες δεν ήταν υπό την βασιλεία του Δία αλλά ανήκαν στην Εκάτη εξ’ αρχής. Ο Δίας, αναφέρει ο Ησίοδος, δεν της συμπεριφέρθηκε με βία, ούτε της αφαίρεσε αυτά που της είχαν δώσει οι Τιτάνες.
Αυτό που φαίνεται στη Θεογονία είναι ότι η Εκάτη δεν λαμβάνει την γή, τον ουρανό και τη θάλασσα αλλά ένα μερίδιο τιμών, το οποίο τονίζεται εμφατικά και κατ’ επανάληψη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ένα άποσπασμα της Θεογονίας (στίχοι 440-43) στο οποίο η Εκάτη μπορεί αν το θελήσει να χαρίσει μεγαλύτερη ψαριά στου αλιείς ή να τους την μικρύνει, δρώντας κατά ένα τρόπο σε συνδυασμό με τον Ποσειδώνα. Κατά δεύτερον υπογραμμίζεται η χρονική συνέχεια των τιμών που απολαμβάνει η Εκάτη, καθώς διατηρεί αυτά που αρχικώς κατείχε αλλά και ακόμη περισσότερα καθώς ο Δίας την τιμά.
Κουροτρόφος
Η Εκάτη βοηθά τους πολεμιστές στον πόλεμο και τους βασιλείς στην απονομή της δικαιοσύνης. Φέρνει τιμές στους αθλητικούς αγώνες, παραστέκει τους κυνηγούς και τους ψαράδες και μαζί με τον Ερμή, προστατεύει τα κοπάδια. Τέλος, αποκαλείται κουροτρόφος
Αρπαγή της Περσεφόνης
Σημαντική είναι η παρουσία της στον περίφημο μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης». Όπως και η Δήμητρα, ακούει τη φωνή της απαχθείσας κόρης. Τη συναντά κρατώντας φως στο χέρι της και ρωτάει τον απαγωγέα με λόγια που ανήκουν στη Δήμητρα, σύμφωνα με μια ορφική απόδοση ομηρικού ύμνου. Ο ποιητής μας λέει πως και οι δύο πηγαίνουν να βρουν τον Ήλιο, τον αυτόπτη μάρτυρα.
Υφίστανται δύο αποδόσεις του μυθολογήματος. Στη μία πρωταγωνιστεί η Δήμητρα και στην άλλη η Εκάτη, που πηγαίνει μάλιστα και στον Κάτω Κόσμο για να αναζητήσει την Περσεφόνη. Αφού συναντηθούν η μητέρα με την κόρη, η Εκάτη εμφανίζεται για άλλη μια φορά στον ύμνο, για να παραλάβει την Κόρη και να μείνει για πάντα μαζί της. Η Εκάτη και η Περσεφόνη είναι το ίδιο αχώριστες, όπως η Περσεφόνη και η Δήμητρα. Σύμφωνα με τον ύμνο, η Γαία, η Μητέρα Γη, δεν έχει καμία σχέση με τη Δήμητρα, καθώς θεωρείται συνένοχη του απαγωγέα.
Άρτεμις-Εκάτη
Ο Αισχύλος τη συνδέει με τη Σελήνη και την παρουσιάζει ως Άρτεμι-Εκάτη, ενώ ο Ευριπίδης τη θεωρεί κόρη της Λητούς, και πρώτος στη Μήδεια την παρουσιάζει ως θεά προστάτιδα των μαγισσών. Η Εκάτη λοιπόν συνδέεται και συνταυτίζεται με τη Δήμητρα, την Περσεφόνη, τον Ερμή και τον Κάτω Κόσμο, τη Γη, τον Πάνα, την Κυβέλη και τους Κορύβαντες, τις Χάριτες στη μορφή που έχει ως προστάτης των καλλιεργειών και της γης. Ως Άρτεμις Ευπλοία αποκτά θαλάσσιο χαρακτήρα και συνδέεται με το ναυτικό επάγγελμα.
Η σχέση της Εκάτης με την Άρτεμι γίνεται φανερή από ένα μύθο του Εφέσου. Επειδή η γυναίκα του Εφέσου υποδέχθηκε άσχημα τη θεά και της αρνήθηκε τη φιλοξενία, η Άρτεμις τη μεταμόρφωσε για λίγο σε σκύλο. Όταν όμως πήρε πάλι την ανθρώπινη μορφή της, η γυναίκα του Εφέσου ένιωθε τόσο ντροπιασμένη, ώστε κρεμάστηκε. Η θεά την επανέφερε στη ζωή και εκείνη πήρε το όνομα της Εκάτης. Άγαλμα της Εκάτης είχε στηθεί κοντά στο ναό της Εφεσίας Αρτέμιδος.
Μέδουσα
Στους ύστερους χρόνους δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη χθόνια υπόστασή της και στις μαγικές της ιδιότητες. Τότε εμφανίστηκε με τρομακτική μορφή όπως η Μέδουσα και οι Ερινύες. Με την εκδοχή αυτή συνδέονται οι οικιακοί καθαρμοί, τα οξυθύμια, με τα οποία διώχνονταν από το σπίτι τα κακά πνεύματα. Αφιερωμένος στην Εκάτη ήταν ο χώρος που βρισκόταν μπροστά από την πύλη του ναού, της πόλης ή του οίκου. Λατρευόταν για τις μαγικές της κυρίως ιδιότητες, για τη δύναμη που είχε να κρατάει μακριά από την καθημερινή ζωή το κακό.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου