ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (1.20.2-1.20.10)

[1.20.2] Ταῦτα δὲ διαπραξάμενος ἐπὶ Καρίας ἐστέλλετο, ὅτι ἐν Ἁλικαρνασσῷ συνεστηκέναι οὐ φαύλην δύναμιν τῶν τε βαρβάρων καὶ ξένων ἐξηγγέλλετο. ὅσαι δὲ ἐν μέσῳ πόλεις Μιλήτου τε καὶ Ἁλικαρνασσοῦ, ταύτας ἐξ ἐφόδου λαβὼν καταστρατοπεδεύει πρὸς Ἁλικαρνασσῷ, ἀπέχων τῆς πόλεως ἐς πέντε μάλιστα σταδίους, ὡς ἐπὶ χρονίῳ πολιορκίᾳ. [1.20.3] ἥ τε γὰρ φύσις τοῦ χωρίου ὀχυρὸν ἐποίει αὐτὸ καὶ ὅπῃ τι ἐνδεῖν ὡς πρὸς ἀσφάλειαν ἐφαίνετο, ξύμπαντα ταῦτα Μέμνων τε αὐτὸς παρών, ἤδη ἀποδεδειγμένος πρὸς Δαρείου τῆς τε κάτω Ἀσίας καὶ τοῦ ναυτικοῦ παντὸς ἡγεμών, ἐκ πολλοῦ παρεσκευάκει, καὶ στρατιῶται πολλοὶ μὲν ξένοι μισθοφόροι ἐν τῇ πόλει ἐγκατελείφθησαν, πολλοὶ δὲ καὶ Περσῶν αὐτῶν, αἵ τε τριήρεις ἐφώρμουν τῷ λιμένι, ὡς καὶ ἀπὸ τῶν ναυτῶν πολλὴν ὠφέλειαν γίγνεσθαι ἐς τὰ ἔργα.

[1.20.4] Τῇ μὲν δὴ πρώτῃ ἡμέρᾳ προσάγοντος Ἀλεξάνδρου τῷ τείχει κατὰ τὰς ἐπὶ Μύλασα φερούσας πύλας ἐκδρομή τε γίγνεται τῶν ἐκ τῆς πόλεως καὶ ἀκροβολισμός· καὶ τούτους οὐ χαλεπῶς ἀνέστειλάν τε οἱ παρ᾽ Ἀλεξάνδρου ἀντεκδραμόντες καὶ ἐς τὴν πόλιν κατέκλεισαν.
[1.20.5] Οὐ πολλαῖς δὲ ὕστερον ἡμέραις Ἀλέξανδρος ἀναλαβὼν τούς τε ὑπασπιστὰς καὶ τὴν τῶν ἑταίρων ἵππον καὶ τὴν Ἀμύντου τε καὶ Περδίκκου καὶ Μελεάγρου τάξιν τὴν πεζικὴν καὶ πρὸς τούτοις τοὺς τοξότας καὶ τοὺς Ἀγριᾶνας περιῆλθε τῆς πόλεως ἐς τὸ πρὸς Μύνδον μέρος, τό τε τεῖχος κατοψόμενος, εἰ ταύτῃ ἐπιμαχώτερον τυγχάνει ὂν ἐς τὴν προσβολὴν, καὶ ἅμα εἰ τὴν Μύνδον ἐξ ἐπιδρομῆς δύναιτο λαθὼν κατασχεῖν· ἔσεσθαι γὰρ οὐ σμικρὰν τὴν ὠφέλειαν ἐς τὴν τῆς Ἁλικαρνασσοῦ πολιορκίαν τὴν Μύνδον οἰκείαν γενομένην· καί τι ‹καὶ› ἐνεδίδοτο αὐτῷ ἐκ τῶν Μυνδίων, εἰ λάθοι νυκτὸς προσελθών. [1.20.6] αὐτὸς μὲν δὴ κατὰ τὰ ξυγκείμενα ἀμφὶ μέσας νύκτας προσῆλθε τῷ τείχει· ὡς δὲ οὐδὲν ἐνεδίδοτο ἀπὸ τῶν ἔνδον, αἵ τε μηχαναὶ καὶ αἱ κλίμακες αὐτῷ οὐ παρῆσαν, οἷα δὴ οὐκ ἐπὶ πολιορκίαν σταλέντι, ἀλλ᾽ ὡς ἐπὶ προδοσίᾳ ἐνδιδομένης τῆς πόλεως, προσήγαγε καὶ ὣς τῶν Μακεδόνων τὴν φάλαγγα, ὑπορύττειν κελεύσας τὸ τεῖχος. καὶ ἕνα γε πύργον κατέβαλον οἱ Μακεδόνες, οὐ μέντοι ἐγύμνωσέ γε τὸ τεῖχος πεσών· [1.20.7] καὶ οἱ ἐκ τῆς πόλεως ἅμα εὐρώστως ἀμυνόμενοι καὶ ἐκ τῆς Ἁλικαρνασσοῦ κατὰ θάλασσαν πολλοὶ ἤδη παραβεβοηθηκότες ἄπορον ἐποίησαν τῷ Ἀλεξάνδρῳ τὴν αὐτοσχέδιόν τε καὶ ἐξ ἐπιδρομῆς κατάληψιν τῆς Μύνδου. οὕτω μὲν δὴ ἐπανέρχεται Ἀλέξανδρος οὐδὲν πράξας, ὧν ἕνεκα ὡρμήθη, καὶ τῇ πολιορκίᾳ τῆς Ἁλικαρνασσοῦ αὖθις προσεῖχε.
[1.20.8] Καὶ πρῶτα μὲν τὴν τάφρον, ἣ πρὸ τῆς πόλεως ὀρώρυκτο αὐτοῖς, πλάτος μὲν τριάκοντα μάλιστα πηχῶν, τὸ δὲ βάθος ἐς πεντεκαίδεκα, ἐχώννυε, τοῦ ῥᾳδίαν εἶναι τὴν προσαγωγὴν τῶν τε πύργων, ἀφ᾽ ὧν ἔμελλε τοὺς ἀκροβολισμοὺς ἐς τοὺς προμαχομένους τοῦ τείχους ποιεῖσθαι, καὶ τῶν ἄλλων μηχανῶν, αἷς κατασείειν ἐπενόει τὸ τεῖχος. [1.20.9] καὶ ἥ τε τάφρος αὐτῷ ἐχώσθη οὐ χαλεπῶς καὶ οἱ πύργοι προσήγοντο ἤδη. οἱ δὲ ἐκ τῆς Ἁλικαρνασσοῦ νυκτὸς ἐκδραμόντες, ὡς ἐμπρῆσαι τούς τε πύργους καὶ ὅσαι ἄλλαι μηχαναὶ προσηγμέναι ἢ οὐ πόρρω τοῦ προ‹σ›άγεσθαι ἦσαν, ὑπὸ τῶν φυλακῶν τε τῶν Μακεδόνων καὶ ὅσοι ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἐξεγερθέντες παρεβοήθησαν οὐ χαλεπῶς κατεκλείσθησαν ἐς τὰ τείχη αὖθις. [1.20.10] καὶ ἀπέθανον αὐτῶν ἄλλοι τε ἐς ἑβδομήκοντα καὶ ἑκατὸν καὶ Νεοπτόλεμος ὁ Ἀρραβαίου, τοῦ Ἀμύντου ἀδελφός, τῶν παρὰ Δαρεῖον αὐτομολησάντων· τῶν δὲ Ἀλεξάνδρου στρατιωτῶν ἀπέθανον μὲν ἐς ἑκκαίδεκα, τραυματίαι δὲ ἐγένοντο ἐς τριακοσίους, ὅτι ἐν νυκτὶ γενομένης τῆς ἐκδρομῆς ἀφυλακτότεροι ἐς τὸ τιτρώσκεσθαι ἦσαν.

***

[1.20.2] Αφού τακτοποίησε τα ζητήματα αυτά, βάδισε προς την Καρία, γιατί πληροφορήθηκε ότι είχαν συγκεντρωθεί στην Αλικαρνασσό σημαντικές δυνάμεις Περσών και μισθοφόρων. Κυρίευσε λοιπόν κατά την πορεία του με έφοδο όσες πόλεις ήταν μεταξύ της Μιλήτου και της Αλικαρνασσού και έστησε το στρατόπεδό του κοντά στην Αλικαρνασσό, σε σημείο που απείχε πέντε περίπου σταδίους από την πόλη, πιστεύοντας ότι η πολιορκία της θα κρατούσε για πολύ. [1.20.3] Η φυσική διαμόρφωση του τόπου έκανε την Αλικαρνασσό πολύ οχυρή· όπου πάλι φαινόταν ότι παρουσίαζε αδύνατα σημεία ως προς την ασφάλεια, όλα αυτά τα είχε από πολύν καιρό ετοιμάσει και με την προσωπική του παρουσία ο Μέμνων, γιατί είχε ήδη διοριστεί από τον Δαρείο στρατηγός της κάτω Ασίας και ολόκληρου του ναυτικού· είχαν επίσης αφεθεί στην πόλη πολλοί ξένοι μισθοφόροι, καθώς και πολλοί από τους ίδιους τους Πέρσες· ακόμη ήταν αγκυροβολημένα και τα πολεμικά πλοία στο λιμάνι, ώστε να μπορούν και οι ναύτες τους να προσφέρουν μεγάλη υπηρεσία στην άμυνα.
[1.20.4] Κατά την πρώτη λοιπόν μέρα, ενώ ο Αλέξανδρος οδηγούσε τον στρατό του στο τείχος κοντά στις πύλες που οδηγούν προς τα Μύλασα, επιχείρησαν οι πολιορκούμενοι έξοδο και έγινε αψιμαχία· οι στρατιώτες όμως του Αλεξάνδρου χωρίς δυσκολία τους αναχαίτισαν με αντεπίθεση και τους έκλεισαν στην πόλη.
[1.20.5] Λίγες μέρες αργότερα ο Αλέξανδρος πήρε μαζί του τους υπασπιστές και το ιππικό των εταίρων και τα πεζικά τάγματα του Αμύντα, του Περδίκκα και του Μελέαγρου, και ακόμη τους τοξότες και τους Αγριάνες, και περιόδευσε το μέρος της πόλεως που είναι στραμμένο προς τη Μύνδο, για να διερευνήσει μήπως από εκεί ήταν πιο ευπρόσβλητο το τείχος και συγχρόνως μήπως μπορούσε να κυριεύσει τη Μύνδο με επίθεση χωρίς να γίνει αντιληπτός· γιατί πίστευε ότι δεν θα ήταν μικρή η ωφέλεια για την πολιορκία της Αλικαρνασσού, αν γινόταν δική του η Μύνδος· μερικοί μάλιστα Μύνδιοι του είχαν υποσχεθεί να του παραδώσουν την πόλη τους, αν ερχόταν κρυφά τη νύχτα. [1.20.6] Όπως λοιπόν είχαν συμφωνήσει, πλησίασε τα τείχη της Μύνδου κατά τα μεσάνυχτα· δεν υπήρχε όμως καμιά ένδειξη για παράδοση από τους κατοίκους, ούτε είχε μαζί του πολιορκητικές μηχανές και σκάλες, μια και είχε έρθει όχι για πολιορκία, αλλά για παράδοση της Μύνδου με προδοσία· παρ᾽ όλα αυτά οδήγησε κοντά στην πόλη τη μακεδονική φάλαγγα και την διέταξε να σκάψει κάτω από το τείχος. Έναν τουλάχιστον πύργο γκρέμισαν οι Μακεδόνες, αλλά αν και έπεσε, δεν απογύμνωσε το τείχος. [1.20.7] Επειδή οι πολίτες της Μύνδου αμύνονταν γενναία και επειδή κατέπλευσαν πολλοί στρατιώτες από την Αλικαρνασσό για να τους βοηθήσουν, ήταν πια αδύνατο να καταλάβει ο Αλέξανδρος τη Μύνδο χωρίς την αναγκαία προπαρασκευή και με αιφνιδιασμό. Έτσι λοιπόν αποχώρησε χωρίς να επιτύχει τίποτε από εκείνα για τα οποία είχε ξεκινήσει και έστρεψε και πάλι την προσοχή του στην πολιορκία της Αλικαρνασσού.
[1.20.8] Πρώτα-πρώτα άρχισε να γεμίζει με χώμα την τάφρο, που είχαν σκάψει οι πολιορκούμενοι μπροστά από την πόλη τους, και είχε πλάτος περίπου τριάντα πήχεις και βάθος δεκαπέντε. Αυτό θα διευκόλυνε την προσέγγιση των κινητών πύργων, από τους οποίους λογάριαζε να ρίχνει βλήματα κατά των υπερασπιστών των τειχών, καθώς και των άλλων πολιορκητικών μηχανών, με τις οποίες σκόπευε να τραντάξει τα τείχη. [1.20.9] Και πραγματικά η τάφρος σκεπάστηκε με χώμα χωρίς δυσκολία, οπότε άρχισαν να μεταφέρονται κοντά στα τείχη οι κινητοί πύργοι. Οι υπερασπιστές της Αλικαρνασσού επιχείρησαν έξοδο τη νύχτα, για να πυρπολήσουν τους κινητούς πύργους και όλα τα άλλα μηχανήματα που είχαν ήδη μεταφερθεί στο τείχος ή ήταν έτοιμα να μεταφερθούν. Όμως οι Μακεδόνες φρουροί των μηχανών, καθώς και άλλοι στρατιώτες που ξεσηκώθηκαν από τον θόρυβο, έτρεξαν σε βοήθεια και κατόρθωσαν χωρίς δυσκολία να τους κλείσουν και πάλι στα τείχη. [1.20.10] Από τους Αλικαρνασσείς σκοτώθηκαν περίπου εκατόν εβδομήντα. Μεταξύ αυτών ήταν ο Νεοπτόλεμος, ο γιος του Αρραβαίου και αδελφός του Αμύντα, ένας από αυτούς που αυτομόλησαν στον Δαρείο· από τους στρατιώτες του Αλεξάνδρου σκοτώθηκαν περίπου δεκαέξι και τραυματίστηκαν περίπου τριακόσιοι, γιατί η έξοδος έγινε νύχτα και ήταν δύσκολο για τους Μακεδόνες να αποφύγουν τους τραυματισμούς.