Μόνο ένας σοφός άνθρωπος μπορεί να πει “δεν ξέρω”

Όταν έχεις μαζέψει αρκετή γνώση και την πετάς, επιτυγχάνεται η άγνοια.

Τότε γίνεσαι αληθινά αδαής, σαν το Σωκράτη, ο οποίος μπορεί να πει: “Ένα πράγμα ξέρω, ότι δεν ξέρω τίποτα”.

Αυτή η γνώση ή αυτή η άγνοια, μπορείς να την ονομάσεις όπως σου αρέσει, είναι εντελώς διαφορετική, η ποιότητα είναι εντελώς διαφορετική, έχει αλλάξει η διάσταση.

Αν είσαι απλώς αδαής, επειδή δεν έχεις φτάσει ποτέ σε καμία γνώση, η άγνοιά σου δεν μπορεί να είναι σοφή, δεν μπορεί να είναι σοφία. Είναι απλώς απουσία γνώσης. Και η δίψα θα παραμείνει μέσα σου: Πώς να κερδίσω περισσότερη γνώση; Πώς να κερδίσω περισσότερες πληροφορίες;

Όταν γνωρίζεις πάρα πολλά, έχεις γνωρίσει τα κείμενα, έχεις γνωρίσει το παρελθόν, έχεις γνωρίσει την παράδοση, έχεις γνωρίσει όλα όσα μπορείς να γνωρίσεις, τότε, ξαφνικά, συνειδητοποιείς τη ματαιότητα του όλου πράγματος, ξαφνικά συνειδητοποιείς πως αυτό δεν είναι γνώση. Αυτά είναι δανεισμένα πράγματα!

Αυτή δεν είναι η δική σου υπαρξιακή εμπειρία, αυτό δεν είναι ό,τι έχεις γνωρίσει εσύ ο ίδιος. Οι άλλοι μπορεί να τα έχουν γνωρίσει, μα εσύ τα έχεις απλώς συγκεντρώσει. Τα συγκεντρώνεις μηχανικά. Δεν έχουν εμφανιστεί από μέσα σου, δεν είναι ωριμότητα. Είναι απλώς μάζεμα , από τη μια πόρτα στην άλλη, δανεικά πράγματα, νεκρά.

Να θυμάσαι, η γνώση είναι ζωντανή μόνο όταν τη γνωρίζεις εσύ ο ίδιος, όταν είναι άμεση εμπειρία. Όταν όμως την ξέρεις από τους άλλους, δεν είναι ζωντανή εμπειρία, δεν είναι γνώση, είναι απλώς μνήμη.

Η μνήμη είναι κάτι νεκρό. Όταν μαζεύεις πολλά, πλούτη της γνώσης, ιερά κείμενα, βιβλιοθήκες ολόκληρες συγκεντρωμένες μέσα στο νου σου και ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι απλώς κουβαλάς το φορτίο των άλλων, ότι τίποτα δεν σου ανήκει, ότι εσύ ο ίδιος δεν τα έχεις γνωρίσει, τότε μπορείς να τα παρατήσεις, μπορείς να παρατήσεις όλη αυτή τη γνώση.

Εγκαταλείποντάς την, εμφανίζεται μέσα σου ένας καινούργιος τύπος άγνοιας. Αυτή η άγνοια δεν είναι η άγνοια του αδαή, αλλά του σοφού.

Έτσι είναι η σοφία.

Μόνο ένας σοφός άνθρωπος μπορεί να πει “δεν ξέρω”.

Λέγοντας όμως “δεν ξέρω”, δεν διψάει για γνώση, απλώς πιστοποιεί το γεγονός. Κι όταν μπορείς να πεις με όλη σου την καρδιά, “δεν ξέρω”, την ίδια εκείνη στιγμή, τα μάτια σου ανοίγουν, οι πόρτες της γνώσης ανοίγουν. Την ίδια εκείνη στιγμή, όταν λες με την ολότητά σου, “δεν ξέρω”, έχεις την ικανότητα της γνώσης.

Αυτή η άγνοια είναι όμορφη, μα έχει επιτευχθεί μέσα από τη γνώση. Είναι φτώχεια που επιτυγχάνεται μέσα από τα πλούτη.

Και το ίδιο συμβαίνει και με το εγώ. Μπορείς να τα χάσεις μόνο αν το έχεις.