ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Περὶ τῶν συμμοριῶν (31-34)

[31] Καὶ μὴν οὐδ᾽ ὅ τινες δεδίασι, μὴ ξενικὸν πολὺ συστήσηται χρήματ᾽ ἔχων, ἀληθὲς εἶναί μοι δοκεῖ. ἐγὼ γὰρ ἡγοῦμαι ἐπὶ μὲν Αἴγυπτον καὶ Ὀρόνταν καί τινας τῶν ἄλλων βαρβάρων πολλοὺς ἂν ἐθελῆσαι τῶν Ἑλλήνων μισθοφορεῖν παρ᾽ ἐκείνῳ, οὐχ ἵν᾽ ἐκεῖνος ἕλῃ τινὰ τούτων, ἀλλ᾽ ἵν᾽ εὐπορίαν τιν᾽ ἕκαστος ἑαυτῷ κτησάμενος ἀπαλλαγῇ τῆς ὑπαρχούσης πενίας· ἐπὶ δὲ τὴν Ἑλλάδα Ἕλλην᾽ οὐδέν᾽ ἂν ἐλθεῖν ἡγοῦμαι. ποῖ γὰρ αὐτὸς τρέψεται μετὰ ταῦτα; εἰς Φρυγίαν ἐλθὼν δουλεύσει;

[32] οὐ γὰρ ὑπὲρ ἄλλου τινός ἐστιν ὁ πρὸς τὸν βάρβαρον πόλεμος ἢ περὶ χώρας καὶ βίου καὶ ἐθῶν καὶ ἐλευθερίας καὶ πάντων τῶν τοιούτων. τίς οὖν οὕτως δυστυχής ἐστιν ὅστις ἑαυτόν, γονέας, τάφους, πατρίδα εἵνεκα κέρδους βραχέος προέσθαι βουλήσεται; ἐγὼ μὲν οὐδέν᾽ ἡγοῦμαι. οὐ μὴν οὐδ᾽ ἐκείνῳ συμφέρει ξένοις κρατῆσαι τῶν Ἑλλήνων· οἱ γὰρ ἡμῶν κρατήσαντες ἐκείνου γε πάλαι κρείττους ὑπάρχουσιν· βούλεται δ᾽ ἐκεῖνος οὐκ ἀνελὼν ἡμᾶς ἐπ᾽ ἄλλοις εἶναι, ἀλλὰ μάλιστα μὲν πάντων, εἰ δὲ μή, τῶν γ᾽ ὑπαρχόντων δούλων ἑαυτῷ νῦν ἄρχειν.

[33] Εἰ τοίνυν τις οἴεται Θηβαίους ἔσεσθαι μετ᾽ ἐκείνου, ἔστι μὲν χαλεπὸς πρὸς ὑμᾶς ὁ περὶ τούτων λόγος· διὰ γὰρ τὸ μισεῖν αὐτοὺς οὐδ᾽ ἂν ἀληθὲς οὐδὲν ἡδέως ἀγαθὸν περὶ αὐτῶν ἀκούσαιτε· οὐ μὴν ἀλλὰ δεῖ τοὺς περὶ πραγμάτων μεγάλων σκοποῦντας μηδένα συμφέροντα λογισμὸν παραλιπεῖν διὰ μηδεμίαν πρόφασιν. ἐγὼ τοίνυν οἶμαι τοσοῦτ᾽ ἀπέχειν Θηβαίους τοῦ μετ᾽ ἐκείνου ποτ᾽ ἂν ἐλθεῖν ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας,

[34] ὥστε πολλῶν ἂν χρημάτων, εἰ ἔχοιεν δοῦναι, πρίασθαι γενέσθαι τιν᾽ αὐτοῖς καιρὸν δι᾽ οὗ τὰς προτέρας ἀναλύσονται πρὸς τοὺς Ἕλληνας ἁμαρτίας. εἰ δ᾽ ἄρα παντάπασί τις οὕτως οἴεται φύσει δυστυχεῖς Θηβαίους εἶναι, ἐκεῖνό γε δήπουθεν ἅπαντες ἐπίστασθε, ὅτι Θηβαίων τἀκείνου φρονούντων, ἀνάγκη τοὺς τούτων ἐχθροὺς τὰ τῶν Ἑλλήνων φρονεῖν.

***
[31] Επίσης έχω τη γνώμη ότι δεν είναι αληθές ούτε και αυτό που φοβούνται μερικοί, μήπως δηλαδή συγκροτήσει ο Βασιλιάς πολυάριθμο μισθοφορικό στράτευμα με τα χρήματα που διαθέτει. Εγώ δηλαδή νομίζω ότι, σε περίπτωση που ο Βασιλιάς βάδιζε εναντίον της Αιγύπτου ή του Ορόντα ή εναντίον κάποιου από τους βαρβάρους γενικά, πολλοί από τους Έλληνες θα ήταν πρόθυμοι να υπηρετήσουν ως μισθοφόροι του, όχι τόσο για να υποτάξει εκείνος κάποιον από αυτούς, όσο για να απαλλαγεί ο καθένας από τη μιζέρια που τον δέρνει, εξασφαλίζοντας μια κάποια οικονομική άνεση. Εναντίον της Ελλάδας όμως νομίζω ότι κανένας Έλληνας δεν θα στρεφόταν. Γιατί πού θα πάει μετά από μια τέτοια ενέργεια; Θα πάει στη Φρυγία για να γίνει δούλος.

[32] Μα ο πόλεμος εναντίον του βαρβάρου δεν γίνεται για κάποιον άλλον λόγο παρά για την πατρίδα, τη ζωή, τις παραδόσεις μας, την ελευθερία και όλα τα παρόμοια. Ποιος λοιπόν είναι τόσο απελπισμένος, που για ένα μικρό κέρδος θα θελήσει να θυσιάσει τον εαυτό του, τους γονείς, τους τάφους και την πατρίδα του; Εγώ τουλάχιστον νομίζω κανένας. Αλλά ούτε και σ᾽ εκείνον συμφέρει να νικήσουν μισθοφόροι του τους Έλληνες· γιατί αυτοί που θα μας νικήσουν είναι προ πολλού ανώτεροι από εκείνον· αλλά εκείνος δεν επιθυμεί καταστρέφοντάς μας να υποταχθεί σε άλλους, αλλά εκείνο που πάνω απ᾽ όλα επιθυμεί είναι να κυβερνά όλο τον κόσμο, ειδάλλως, τουλάχιστον αυτούς που τώρα είναι δούλοι του.

[33] Αν λοιπόν κάποιος φαντάζεται ότι οι Θηβαίοι θα προσχωρήσουν σ᾽ εκείνον, μου είναι δύσκολο να σας μιλήσω γι᾽ αυτούς· γιατί από μίσος προς αυτούς δεν μπορείτε να ακούσετε ευχάριστα κανέναν καλό λόγο γι᾽ αυτούς, ούτε και αν ακόμη ανταποκρινόταν στην αλήθεια. Αλλ᾽ όμως όσοι στοχάζονται πάνω σε σοβαρά ζητήματα, δεν πρέπει με καμιά δικαιολογία να αφήνουν να τους ξεφύγει κανένας χρήσιμος συλλογισμός. Εγώ λοιπόν πιστεύω ότι είναι τόσο λίγες οι πιθανότητες να βαδίσουν οι Θηβαίοι μαζί με εκείνον εναντίον των Ελλήνων, τόσο λίγες μάλιστα,

[34] που θα εξαγόραζαν με πολλά χρήματα, αν είχαν να τα δώσουν, κάποιαν ευκαιρία γι᾽ αυτούς, για να εξαλείψουν τις προηγούμενες αμαρτίες τους προς τους Έλληνες. Αν ίσως πάλι πιστεύει κανείς ότι οι Θηβαίοι είναι από τη φύση τους τόσο κακόμοιροι, να είστε σίγουροι όλοι ανεξαιρέτως, και να μην αμφιβάλλετε καθόλου για ένα πράγμα τουλάχιστον, ότι, αν οι Θηβαίοι ταχθούν με το μέρος του Βασιλιά, αναπόφευκτα οι εχθροί τους θα σταθούν στο πλευρό των Ελλήνων.