ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Περὶ τῶν ἐν Χερρονήσῳ (13-18)

[13] Μὴ τοίνυν ἀγνοεῖτ᾽, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὅτι καὶ τὰ νῦν τἄλλα μέν ἐστι λόγοι ταῦτα καὶ προφάσεις, πράττεται δὲ καὶ κατασκευάζεται τοῦτο, ὅπως ὑμῶν μὲν οἴκοι μενόντων, ἔξω δὲ μηδεμιᾶς οὔσης τῇ πόλει δυνάμεως, μετὰ πλείστης ἡσυχίας ἅπανθ᾽ ὅσα βούλεται Φίλιππος διοικήσεται. θεωρεῖτε γὰρ τὸ παρὸν πρῶτον, ὃ γίγνεται.

[14] νυνὶ δύναμιν μεγάλην ἐκεῖνος ἔχων ἐν Θρᾴκῃ διατρίβει, καὶ μεταπέμπεται πολλήν, ὥς φασιν οἱ παρόντες, ἀπὸ Μακεδονίας καὶ Θετταλίας. ἐὰν οὖν περιμείνας τοὺς ἐτησίας ἐπὶ Βυζάντιον ἐλθὼν πολιορκῇ, πρῶτον μὲν οἴεσθε τοὺς Βυζαντίους μενεῖν ἐπὶ τῆς ἀνοίας τῆς αὐτῆς ὥσπερ νῦν, καὶ οὔτε παρακαλεῖν ὑμᾶς οὔτε βοηθεῖν αὑτοῖς ἀξιώσειν;

[15] ἐγὼ μὲν οὐκ οἴομαι, ἀλλὰ καὶ εἴ τισι μᾶλλον ἀπιστοῦσιν ἢ ἡμῖν, καὶ τούτους εἰσφρήσεσθαι μᾶλλον ἢ ᾽κείνῳ παραδώσειν τὴν πόλιν, ἄν περ μὴ φθάσῃ λαβὼν αὐτούς. οὐκοῦν ἡμῶν μὲν μὴ δυναμένων ἐνθένδ᾽ ἀναπλεῦσαι, ἐκεῖ δὲ μηδεμιᾶς ὑπαρχούσης ἑτοίμου βοηθείας, οὐδὲν αὐτοὺς ἀπολωλέναι κωλύσει.

[16] νὴ Δία, κακοδαιμονῶσι γὰρ ἅνθρωποι καὶ ὑπερβάλλουσιν ἀνοίᾳ. πάνυ γε, ἀλλ᾽ ὅμως αὐτοὺς δεῖ σῶς εἶναι· συμφέρει γὰρ τῇ πόλει. καὶ μὴν οὐδ᾽ ἐκεῖνό γε δῆλόν ἐστιν ἡμῖν, ὡς ἐπὶ Χερρόνησον οὐχ ἥξει· ἀλλ᾽ εἴγ᾽ ἐκ τῆς ἐπιστολῆς δεῖ σκοπεῖν ἧς ἔπεμψε πρὸς ὑμᾶς, ἀμυνεῖσθαί φησι τοὺς ἐν Χερρονήσῳ.

[17] ἂν μὲν τοίνυν ᾖ τὸ συνεστηκὸς στράτευμα, καὶ τῇ χώρᾳ βοηθῆσαι δυνήσεται καὶ τῶν ἐκείνου τι κακῶς ποιῆσαι· εἰ δ᾽ ἅπαξ διαλυθήσεται, τί ποιήσομεν, ἂν ἐπὶ Χερρόνησον ἴῃ; «κρινοῦμεν Διοπείθη νὴ Δία.» καὶ τί τὰ πράγματ᾽ ἔσται βελτίω; «ἀλλ᾽ ἐνθένδ᾽ ἂν βοηθήσαιμεν αὐτοί.» ἂν δ᾽ ὑπὸ τῶν πνευμάτων μὴ δυνώμεθα; «ἀλλὰ μὰ Δί᾽ οὐχ ἥξει.»

[18] καὶ τίς ἐγγυητής ἐστι τούτου; ἆρ᾽ ὁρᾶτε καὶ λογίζεσθ᾽, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τὴν ἐπιοῦσαν ὥραν τοῦ ἔτους, εἰς ἣν ἔρημόν τινες οἴονται δεῖν τὸν Ἑλλήσποντον ὑμῶν ποιῆσαι καὶ παραδοῦναι Φιλίππῳ; τί δ᾽, ἂν ἀπελθὼν ἐκ Θρᾴκης καὶ μηδὲ προσελθὼν Χερρονήσῳ μηδὲ Βυζαντίῳ (καὶ γὰρ ταῦτα λογίζεσθε) ἐπὶ Χαλκίδα καὶ Μέγαρ᾽ ἥκῃ τὸν αὐτὸν τρόπον ὅνπερ ἐπ᾽ Ὠρεὸν πρώην, πότερον κρεῖττον ἐνθάδ᾽ αὐτὸν ἀμύνεσθαι καὶ προσελθεῖν τὸν πόλεμον πρὸς τὴν Ἀττικὴν ἐᾶσαι, ἢ κατασκευάζειν ἐκεῖ τιν᾽ ἀσχολίαν αὐτῷ; ἐγὼ μὲν οἴομαι τοῦτο.

***
[13] Μην αγνοείτε λοιπόν, Αθηναίοι, ότι στην παρούσα περίσταση όλα τα άλλα είναι λόγια του αέρα και δικαιολογίες και ότι μαγειρεύουν και ετοιμάζουν το εξής: με ποιόν τρόπο δηλαδή θα ρυθμίσει ο Φίλιππος με όλη του την ησυχία όλα όσα επιθυμεί, τη στιγμή που εσείς μένετε εδώ στην Αθήνα, ενώ στο εξωτερικό δεν θα υπάρχει καμιά δύναμη της πόλης. Κατ᾽ αρχήν παρατηρήστε αυτό που γίνεται τώρα.

[14] Αυτήν τη στιγμή εκείνος βρίσκεται στη Θράκη με μεγάλη στρατιωτική δύναμη και στέλνει και καλεί, όπως λένε όσοι ήταν εκεί, πολύν στρατό από τη Μακεδονία και τη Θεσσαλία. Εάν λοιπόν περιμένοντας τα μελτέμια προχωρήσει εναντίον του Βυζαντίου και το πολιορκήσει, φαντάζεστε ότι οι Βυζάντιοι θα εξακολουθήσουν να μένουν το ίδιο ανόητοι, όπως τώρα, και ούτε θα απευθυνθούν σε σας ούτε θα αξιώσουν από σας να τους βοηθήσετε;

[15] Εγώ τουλάχιστον δεν το πιστεύω, αλλά, και αν ακόμη δυσπιστούν σε κάποιους άλλους περισσότερο από ό,τι σ᾽ εμάς, πιστεύω πως θα προτιμήσουν και αυτούς ακόμη να δεχτούν στις πόλεις τους παρά να τις παραδώσουν σ᾽ εκείνον, εκτός βέβαια και αν προλάβει και τις καταλάβει. Συνεπώς, αν εμείς δεν μπορούμε να πλεύσουμε με στόλο από εδώ προς τη Χερρόνησο και δεν υπάρχει εκεί καμιά αποστολή έτοιμη να τρέξει να βοηθήσει, τίποτε δεν πρόκειται να εμποδίσει την καταστροφή τους.

[16] Μα τον Δία, οι άνθρωποι αυτοί είναι κακορίζικοι και η ανοησία τους ξεπερνά τα όρια. Ναι, και πολύ μάλιστα· ωστόσο πρέπει να σωθούν, γιατί συμφέρει στην πόλη. Επίσης δεν είμαστε βέβαιοι ούτε και για εκείνο ακόμη, ότι δεν θα προχωρήσει εναντίον της Χερρονήσου. Αλλά, αν πρέπει να κρίνουμε από την επιστολή που σας έστειλε, λέει ότι θα εκδικηθεί τους άνδρες μας που βρίσκονται στη Χερρόνησο.

[17] Αν λοιπόν διατηρηθεί εκεί το εκστρατευτικό σώμα που συγκροτήσαμε, θα μπορέσει και να βοηθήσει την περιοχή και να προκαλέσει φθορές σε κάποια από τα εδάφη εκείνου· άπαξ όμως και διαλυθεί, τι θα κάνουμε, αν βαδίσει εναντίον της Χερρονήσου; «Τότε, μα τον Δία, θα δικάσουμε τον Διοπείθη». Εντάξει· σε τι όμως αυτό θα βελτιώσει την κατάσταση; «Μα θα τρέξουμε οι ίδιοι από εδώ να βοηθήσουμε». Αν όμως δεν μπορέσουμε λόγω των ανέμων; «Αλλά, μα τον Δία, δεν θα φτάσει ως εκεί».

[18] Και ποιος θα μας εγγυηθεί γι᾽ αυτό; Βλέπετε άραγε, Αθηναίοι, και αναλογίζεσθε την εποχή του έτους που πλησιάζει, εποχή κατά την οποία πιστεύουν μερικοί ότι πρέπει να εκκενώσουμε τον Ελλήσποντο και να τον παραδώσουμε στον Φίλιππο; Τι όμως θα κάνετε, αν αποσυρθεί από τη Θράκη και δεν πλησιάσει ούτε προς τη Χερρόνησο ούτε προς το Βυζάντιο (γιατί και αυτήν την εκδοχή να λάβετε υπόψη σας), αλλά θα βαδίσει και θα φτάσει ως τη Χαλκίδα και τα Μέγαρα με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο πριν από λίγο καιρό έφτασε στον Ωρωπό; Ποιο από τα δύο είναι προτιμότερο, να τον αντιμετωπίσουμε εδώ και να αφήσουμε να πλησιάσει ο πόλεμος στην Αττική ή να του δημιουργήσουμε εκεί κάποιον αντιπερισπασμό; Εγώ τουλάχιστον πιστεύω το δεύτερο.