Τρίτη 24 Μαΐου 2016

Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΤΟ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ - ΠΕΡΙ ΠΟΙΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΕΩΣ

ΑΝΩΝΥΜΟΣ1 – Λέσβιον Ἠρίννης

Η ποίηση της Ήριννας 2

Λέσβιον Ἠρίννης τόδε κηρίον· εἰ δέ τι μικρόν,
ἀλλ᾽ ὅλον ἐκ Μουσέων κιρνάμενον μέλιτι.
οἱ δὲ τριηκόσιοι ταύτης στίχοι ἶσοι Ὁμήρῳ,
τῆς καὶ παρθενικῆς ἐννεακαιδεκέτευς·
5 ἣ καὶ ἐπ᾽ ἠλακάτῃ μητρὸς φόβῳ, ἣ καὶ ἐφ᾽ ἱστῷ
ἑστήκει Μουσέων λάτρις ἐφαπτομένη.
Σαπφὼ δ᾽ Ἠρίννης ὅσσον μελέεσσιν ἀμείνων,
Ἤριννα Σαπφοῦς τόσσον ἐν ἑξαμέτροις.
ΠΑ 9, 190

***
Αυτή εδώ η κερήθρα είναι της Ήριννας και είναι από τη Λέσβο.
Τι κι αν είναι μικρή· είναι ποτισμένη
ολόκληρη με το μέλι των Μουσών.
Οι τριακόσιοι στίχοι της αξίζουν όσο και ο Όμηρος,
και ήταν κορίτσι στα δεκαεννιά του χρόνια.
Αξιώθηκε το δώρο των Μουσών,
ας έγνεθε από το φόβο της μητέρας της τη ρόκα,5
ας ύφαινε δουλεύοντας στον αργαλειό.
Όσο η Σαπφώ είναι ανώτερη από την Ήριννα στα λυρικά,
τόσο η Ήριννα από τη Σαπφώ στους εξαμέτρους.

---------------------
1 Το ανώνυμο επίγραμμα έχει αποδοθεί στον Καλλίμαχο και στον Αντίπατρο τον Σιδώνιο.
2 Η Ήριννα έζησε στην Τήλο γύρω στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. και πέθανε σε νεαρή ηλικία. Το επίγραμμα αυτό παρέχει αρκετές πληροφορίες για το έργο της, έστω και αν κάποιες δεν είναι απολύτως σαφείς. Παραδίδεται ότι σε ηλικία δεκαεννέα χρόνων έγραψε για τον θάνατο της φίλης της Βαυκίδας το ποίημα που οι γραμματικοί ονόμασαν Ἠλακάτη (ρόκα).

~~~

ΠΩΛΛΙΑΝΟΣ1 – τοὺς κυκλίους τούτους

Κατά ομηριζόντων

 τοὺς κυκλίους τούτους τοὺς «αὐτὰρ ἔπειτα» λέγοντας
μισῶ, λωποδύτας ἀλλοτρίων ἐπέων.
καὶ διὰ τοῦτ᾽ ἐλέγοις προσέχω πλέον· οὐδὲν ἔχω γάρ
Παρθενίου κλέπτειν ἢ πάλι Καλλιμάχου.
5 «θηρὶ μὲν οὐατόεντι» γενοίμην, εἴ ποτε γράψω,
εἴκελος, «ἐκ ποταμῶν χλωρὰ χελιδόνια,»
οἱ δ᾽ οὕτως τὸν Ὅμηρον ἀναιδῶς λωποδυτοῦσιν,
ὥστε γράφειν ἤδη «μῆνιν ἄειδε, θεά.»
ΠΑ 11, 130

***
Τους γνωστούς επικούς,2 αυτούς που λένε «αὐτὰρ ἔπειτα»,3
τους λογοκλόπους, τους μισώ.
Γι᾽ αυτό και ασχολούμαι πιο πολύ με ελεγείες·
δεν έχω δα να κλέψω τίποτα από τον Παρθένιο4 ή, αν θέλεις,
τον Καλλίμαχο.
Να γίνω σαν «το ζωντανό με τα μεγάλα αφτιά»,55
αν φτάσω κάποτε να γράψω «ἐκ ποταμῶν χλωρὰ χελιδόνια».6
Εκείνοι ωστόσο σκυλεύουν τον Όμηρο τόσο ασυστόλως,
ώστε να γράφουνήδη «μῆνιν ἄειδε, θεά».7

-----------------
1 Ο Πωλλιανός γράφει γύρω στο 130 μ.Χ.
2 Στο πρωτότυπο: τους κυκλίους (ποιητές του επικού κύκλου).
3 Στερεότυπη ομηρική σύζευξη (όμως έπειτα).
4 Ποιητής -κυρίως ελεγειακός- που γράφει γύρω στο 50 π.Χ. ή λίγο παλαιότερα. Είναι επηρεασμένος από τον Καλλίμαχο, ενώ με τη σειρά του επηρεάζει σύγχρονούς του Ρωμαίους ποιητές.
5 Παράθεμα από τα Αίτια του Καλλίμαχου.
6 Παράθεμα από τον Παρθένιο. Το χελιδόνιον είναι υδρόβιο φυτό που το χρησιμοποιούσαν στην ιατρική ή για να πλέκουν στεφάνια.
7 Η αρχή της Ιλιάδας.