Αν αναζητάς την τελειότητα, σίγουρα θέτεις υπερβολικά υψηλά προτύπα απόδοσης σε ο,τιδήποτε κάνεις. Η επιτυχία είναι για σένα όχι απλά σημαντική αλλά απαραίτητη και η αποτυχία , μία εμπειρία επίφοβη που σου δημιουργεί έντονη κριτικότητα προς τον εαυτό σου. Επειδή όμως η τελειότητα είναι αδύνατο να φταστεί , κι επειδή τα πρότυπα σου είναι τόσο υψηλά, είναι πιθανό ότι ερμηνεύεις ως αποτυχίες ακόμα και πράγματα που στην πραγματικότητα δεν είναι κάτι τέτοιο. Αυτό το αέναο κυνηγητό του τέλειου, είναι όμως μια εξαιρετικά κουραστική διαδικασία που παρά τα πλεονεκτήματα της, έχει και πολύ ισχυρά μειονεκτήματα.
Η τελειοθηρία μπορεί να δίνει στο άτομο την ώθηση να πραγματοποιεί τους στόχους του κι έτσι να αντλεί ικανοποίηση από αυτό. Εάν αναζητάμε την τελειότητα χωρίς να αμφισβητούμε την αυτοαξία μας όταν τα πράγματα παρεκκλίνουν κάπως από τα πρότυπα μας, τότε η τελειοθηρία, μπορεί να είναι μια δημιουργική δύναμη στη ζωή μας. Εάν όμως, η τελειοθηρία μας χαρακτηρίζεται από άκαμπτα, πολύ υψηλά πρότυπα απόδοσης , τα οποία θα πρέπει να φταστούν για να νιώθουμε ότι αξίζουμε, τότε μάλλον έχει δυσλειτουργική θέση στη ζωή μας. Σε αυτή την περίπτωση, ο τελειοθηρικός έχοντας στο μυαλό του ένα ιδανικό για το πού θα πρέπει να φτάσει και πώς θα πρέπει να συμπεριφέρεται, ασκεί στον εαυτό του διαρκή πίεση να αποδώσει κι αν τελικά δεν εκπληρώσει το πρότυπο που έχει θέσει για τον εαυτό του, απογοητεύεται και θλίβεται.
Συγκεκριμένα η τελειοθηρία μπορεί να επηρεάσει με αρνητικό τρόπο:
Την αυτοεκτίμηση. Προσπαθώντας πάντα για το τέλειο και θέτοντας το ως προυπόθεση της αυτοαξίας μας, παγιδεύουμε τον εαυτό μας να αγωνίζεται για κάτι που στην ουσία δεν υπάρχει. Εφόσον λοιπόν κηνυγάμε το ιδεατό μας αυτό πρότυπο, το οποίο είναι μη ρεαλιστικό και όπως είναι φυσικό δεν το φτάνουμε όπως φανταζόμαστε, τότε αρχίζουμε και κατηγορούμε και κριτικάρουμε τον εαυτό μας , με αποτέλεσμα να μειώνεται η αυτοεκτίμηση μας.
Την ψυχολογική μας ισορροπία. Η έντονη αυτοεπίκριση η οποία χαρακτηρίζει τους τελειομανείς ανθρώπους οδηγεί σε διαρκές άγχος και ανησυχία. Είναι δύσκολο να χαλαρώσει κανείς όταν νιώθει ότι πρέπει να αποδίδει άριστα σε όλους τους τομείς. Επίσης, η αποτυχία του τελειομανή να φτάσει το ιδανικό του πρότυπο μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη. Σύμφωνα με έρευνες, η τελειοθηρία συνδέεται με ρίσκο ανάπτυξης και άλλων προβλημάτων όπως: διατροφικές διαταραχές, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ,διαταραχή δυσμορφίας σώματος και εξαρτήσεις.
Τις σχέσεις. Οι τελειοθηρικοί σύντροφοι είναι συχνά ευαίσθητοι στην κριτική ή ο,τιδήποτε ερμηνεύουν ως απόρριψη. Μπορεί να παραμένουν καθηλωμένοι στα υψηλά τους πρότυπα για το πώς θα έπρεπε να είναι η τέλεια σχέση παρά στο να αναπτύξουν μια υγιή σχέση. Επίσης, οι σύντροφοι τους, τους βρίσκουν συχνά συναισθηματικά κλειστούς μιας και πολλοί τελειοθηρικοί άνθρωποι ίσως πιστεύουν ότι πρέπει να είναι διαρκώς «δυνατοί» και να ελέγχουν τα συναισθήματα τους.
Σύμφωνα με τους J. Young και J. Klosko (1), πιθανές πηγές της τελειοθηρίας και της τοποθέτησης εξαιρετικά υψηλών προτύπων είναι:
1. Γονείς των οποίων η αγάπη εξαρτιόταν από το κατά πόσο το παιδί έφτανε τα υψηλά πρότυπα που του είχαν θέσει (π.χ γονείς που εκδήλωναν αποδοχή ή στοργή μόνο όταν το παιδί είχε μια σημαντική επιτυχία).
2. Ένας ή και οι δύο γονείς οι οποίοι ήταν μοντέλα πολύ υψηλών, μη ισορροπημένων προτύπων (π.χ εργασιομανείς, τελειοθηρικοί και επιτυχημένοι γονείς).
3. Τα υψηλά πρότυπα/τελειοθηρία δημιουργήθηκαν σαν ανάγκη για ανατισταθμίσει το παιδί/ άτομο συναισθήματα μειονεκτικότητας, κοινωνικού αποκλεισμού, συναισθηματικής στέρησης ή αποτυχίας (π.χ ένα παιδί που το κορόιδευαν στο σχολείο και κατά συνέπεια αισθάνοταν διαφορετικό κι αποκλεισμένο).
4. Ένας από τους δύο ή και οι δύο γονείς χρησιμοποιούσαν την ντροπή ή την κριτική, όταν το παιδί αποτύχαινε να φτάσει στα πρότυπα που του είχαν θέσει.
Εάν παρατηρείς ότι οι τελειοθηρικές σου τάσεις δημιουργούν συναισθήματα δυσαρέσκειας στη ζωή σου, προσπάθησε
1. Να καθορίσεις σε ποιά πεδία της ζωής σου βλέπεις ότι οι προσδοκίες και τα πρότυπα επιτυχίας σου είναι περισσότερο ανελαστικά. Ποιά είναι τα πλεονεκτήματα και ποιά τα μειονεκτήματα του να διατηρήσεις αυτά τα πρότυπα;
2. Φαντάσου τον εαυτό σου δύο χρόνια από σήμερα, εφόσον έχεις καταφέρει ν’αποτινάξεις από τη ζωή σου αυτές τις πιέσεις. Φτιάξε μια εικόνα: Πού βρίσκεσαι; Με ποιούς είσαι; Πώς αισθάνεσαι; Τι έχει αλλάξει στη ζωή σου;
3. Κατανόησε τα βαθύτερα κίνητρα που σε οδηγούν να έχεις αυτή την τάση. Όπως προαναφέρθηκε, η τελειοθηρία πιθανώς αναπτύσσεται σαν μια ανάκη για να εκπληρώσουμε άλλες ανάγκες και να δαμάσουμε βαθύτερους φόβους μας. Γνωρίζοντας τις πηγές της, θα είσαι σε καλύτερη θέση να επαναξιολογήσεις τα κριτήρια επιτυχίας που θέτεις.
4. Απενοχοποίησε τα λάθη και μέσα από αυτά, δημιούργησε την ευκαιρία να βελτιωθείς αντί να κρίνεις τον εαυτό σου ή τους άλλους αρνητικά. Κάνω λάθος δε σημαίνει αποτυχαίνω. Τα λάθη είναι απαραίτητα εργαλεία βελτίωσης που μας βοηθούν να πάμε ένα βήμα πιο πέρα στην επίτευξη του στόχου μας.
5. Δοκίμασε να δείς τη ζωή σαν ένα ταξίδι εμπειριών παρά σα μια διεκπεραίωση καθηκόντων. Εάν έχεις υψηλά πρότυπα, πιθανόν αν επικεντρώνεσαι σε αυτό που «πρέπει να γίνει» παρά στην απόλαυση των στιγμών και των εμπειριών της ζωής. Όμως, με αυτόν τον τρόπο ίσως παραλείψεις να δείς την ομορφιά της κάθε μέρας, όπως εάν ταξίδευες με αυτοκίνητο μέσω ενός πολύ όμορφου τοπίου με καλή παρέα και εσύ έκλεινες τα μάτια και τ’αυτιά σου στη διαδρομή, σκεπτόμενος πως πρέπει να φτάσεις γρήγορα τον προορισμό σου.
Τα λάθη, η ατέλεια, η διαφορετικότητα είναι κομμάτια της αυθεντικότητας του εαυτού μας. Μαζί με την επιτυχία και την ευτυχία, υφαίνουν το πολύχρωμο, πολύπλοκο αλλά πανέμορφο ύφασμα της ζωής μας που επειδή περιέχει τα πάντα είναι ανεκτίμητης αξίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου