Οι Γρύπες στην Μυθολογία

Ο γρύπας έχει σώμα λιονταριού, το κεφάλι και τα φτερά αετού, η πλάτη του είναι καλυμένη με φτερά και πολλές φορές τον συναντάμε να απεικονίζεται με ουρά φιδιού. Γεννά αυγά από αχάτη και βρίσκει το χρυσάφι που κρύβουν τα βουνά και φτιάχνει τη φωλιά μου με αυτό. Ο μύθος αφηγείται ότι οι αετοφωλιές του ήταν πειρασμός για τους χρυσοθήρες – κυνηγούς και έτσι αναγκάστηκαν να έχουν φύλακες γύρω από τις φωλιές. Ο γρύπας έχει κι ένα ιδιαίτερα μαγικό ένστικτο να γνωρίζει πού κρύβονται θησαυροί και αυτοδιορίζονταν φύλακες των θησαυρών αυτών.

Η καταγωγή του ανάγεται στην Μεσοποταμία. Έχουν βρεθεί απεικονίσεις του σε Βαβυλωνιακά, Ασσυριακά και περσικά γλυπτά και τοιχογραφίες. Μύθοι που χάνονται στο 3.000 π.Χ και προγενέστερα ορίζουν ότι ο γρύπας ήταν ο σύντροφος των φαραώ της Αιγύπτου και αργότερα έγιναν μυστικοί φύλακες στη Μινωική Κρήτη.

Η Ινδία διεκδικεί το δικαίωμα της γηγενούς καταγωγής του γρύπα, οι Ινδοί έφτιαχναν, πάντα σύμφωνα με το μύθο, κούπες από τα νύχια του καθώς αυτά ήταν τεράστια.(ένα λικεράκι σερβιρισμένο σε νύχι γρύπα ήταν πολύ in στην Ινδία) Απέδιδαν στα νύχια του γρύπα μαγικές ιδιότητες όπως το ότι μπορούσε κανείς να πιει άφοβα από μια κούπα φτιαγμένη από νύχια γρύπα γιατί αυτό το υλικό εντόπισε μέσα στα υγρά παντός είδους αν ήταν αναμεμειγμένο κάποιο δηλητήριο.

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία οι γρύπες ήταν γείτονες με τους Υπερβόρειους και ανήκαν στο Δία. Έβγαζαν χρυσάφι από το ποτάμι Αριμασπία, στη Σκυθία. Έχει γραφτεί από τον Πομπόνιο Μέλα ότι κάποια περιοχή της Σκυθία ήταν εντελώς ακατοίκητη γιατί εκεί υπήρχε πολύ χρυσάφι το οποίο λάτρευαν τα αιμοσταγή τέρατα (γρύπες) και γι αυτό και φυλούσαν τόσο καλά το χρυσάφι τους και όποιος τολμούσε να προσεγγίσει τον τόπο έβρισκε μόνο το θάνατο. Αργότερα, οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν το θέμα «Γρύπας» για διακοσμητικούς λόγους.

 Στα χριστιανικά χρόνια η εικόνα του γρύπα δεν εξαφανίστηκε. Αντίθετα χρησιμοποιήθηκε πρώτα για να απεικονίζεται ο διάβολος και κάθε τι σατανικό και έπειτα χρησιμοποιήθηκε και για την απεικόνιση του Χριστού υποδηλώνοντας έτσι τη δυαδική του υπόσταση (ουράνια και γήινη) επειδή και ο γρύπας έχει δυαδική υπόσταση (κυρίαρχος και του αέρα και της γης) και ήταν αριστοκρατικός και μεγαλειώδης. Ο αετός μέσα στο γρύπα αντιπροσώπευε την θεική υπόσταση του Χριστού και το λιοντάρι τη γήινη.

Αυτή η παράδοση συνεχίστηκε και στο Μεσαίωνα και όταν οι γρύπες απεικονίζονταν με ουρά φιδιού τότε αντιπροσώπευαν το σατανά. Συχνά τους χρησιμοποιούσαν στα μεσαιωνικά κτίρια σαν Gargoyles - φύλακες (κάτι σαν τις δικές μας ακροκέραμους… ).

Ακόμα και στη ζωή του Μέγα Αλέξανδρου είναι αναμεμειγμένοι οι γρύπες μέσα στη χριστιανική όμως παράδοση. Σύμφωνα με το μύθο, ο Αλέξανδρος, αιχμαλώτισε ένα ζευγάρι γρύπες και αφού τα άφησε πεινασμένα για τρεις μέρες τα έδεσε στο θρόνο του και τα πείραζε με κομμάτια κρέατος περασμένα πάνω σε λόγχες που τις κουνούσαν πέρα – δώθε πάνω από τα κεφάλια του ζευγαριού. Τότε οι γρύπες πέταξαν στα ουράνια παρασύροντας μαζί τους και το θρόνο με τον Αλέξανδρο πάνω.


Και ο Αλέξανδρος θα είχε ρίξει κλέψει μια κλεφτή ματιά στο Θεό αν ένας άγγελος δεν τον σταματούσε. Ο άγγελος τον ρώτησε γιατί ήθελε να δει και να κατανοήσει τον ουράνιο κόσμο αφού δεν γνώριζε ούτε είχε κατανοήσει πλήρως τον επίγειο κόσμο. Μετανοιωμένος για τη θρασύτητα του, ο Αλέξανδρος ξαναγύρισε στη γη. Απεικόνιση αυτού του «επεισοδίου» υπάρχει σε καθεδρικούς ναούς της Ιταλίας και της Γαλλίας του 12ου αιώνα.

Η ικανότητα της πτήσης του γρύπα τον έκανε έμβλημα της ποίησης και της πνευματικής έμπνευσης. Τον συναντάμε επίσης στα οικόσημα των ευγενών.