Τα Παπούτσια είναι μια μεγάλη Ιστορία - Αμαρτια

Πώς δημιουργήθηκαν και πώς εξελίχθηκαν στο χρόνο: Τα σαμπό και τα κλασικά αμερικάνικα μοκασίνια, αλλά και τα απλά σανδάλια είναι τα βασικά είδη παπουτσιών που χρειαζόμαστε. Τα υπόλοιπα πραγματοποιούν τα όνειρα των σχεδιαστών και τις φαντασιώσεις ανδρών και γυναικών. Τα περισσότερα από τα άνετα γυναικεία παπούτσια προέρχονται από τα ανδρικά. Τα κολεγιακά, τα γιότινγκ, τα σνίκερς, τα αθλητικά, φτιάχτηκαν καταρχήν για τους άνδρες και αργότερα υιοθετήθηκαν από τα γυναικεία πόδια.

 

Άλλα σθεναρά σχέδια όπως τα μοκασίνια, τα σαμπό και οι εσπαντρίγιες ήταν unisex από την αρχή. Οι γυναίκες γρήγορα αντιλήφθηκαν ότι τα μυτερά ευρωπαϊκού στιλ παπούτσια εγκλώβιζαν τα πόδια τους και γρήγορα αναγνώρισαν τα πλεονεκτήματα των μοκασινιών και μάλιστα ορισμένες τα υιοθέτησαν για μέσα στο σπίτι. Στην Ευρώπη τα υποδήματα εξακολουθούσαν ν' αντανακλούν τον διαχωρισμό των τάξεων. Μια περίοδος ραγδαίων κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών που ξεκίνησε στα μέσα τον 1800 άλλαξε τον τρόπο ζωής των γυναικών και κατ' επέκταση τον τρόπο που ντύνονταν.

 

Καθώς οι γυναίκες άρχισαν να εργάζονται έξω από το σπίτι, σε γραφεία και εργοστάσια τα παπούτσια αλλά και τα ρούχα άρχισαν να γίνονται περισσότερο πρακτικά. Τα παπούτσια που φορούσαν οι σονφραζέτες στις πορείες διαμαρτυρίας έγιναν μόδα σαν παπούτσια περιπάτου. Όλο και περισσότερες γυναίκες συμμετέχουν ενεργά στα σπορ και φορούν άνετα παπούτσια από καμβά και ελαστικό καθώς και τα γνωστά σνίκερς.

Το 1920 τα γυναικεία σώματά απελευθερώθηκαν, το ίδιο και τα πόδια τους. Η Κάθριν Χέμπορν και η Μάρλεν Ντίτριχ κατάφεραν να διατηρήσουν ένα λουκ αινιγματικό, συνδυάζοντας την άνεση με τη θηλυκότητα, φορώντας παπούτσια αντρικού τύπου.

 

Τα σνίκερ: Το 1860 πρωτοσυνδυάστηκαν οι ελαστικές σόλες με τον καμβά και δημιούργησαν τα πρώτα «κροκέ σανδάλια» της αγοράς. Αργότερα το 1917 κατασκευάστηκαν από τη φίρμα Ked στις ΗΠΑ τα πρώτα δημοφιλή σνίκερ. Το όνομα προέρχεται από τον συνδυασμό του λατινικού ped - που σημαίνει πόδι - με το αρχικό «Κ» από το kid (παιδί)

 

Τα ιστιοπλοϊκά: Τα ανθεκτικά ιστιοπλοϊκά παπούτσια πρωτοδημιουργήθηκαν από τον ιστιοπλόο Πολ Σπέρι, ο οποίος και εφάρμοσε την πατέντα, της ελαστικής σόλας, πάνω στα χνάρια του σκύλου του που άφηνε πάνω στο ντεκ του καταστρώματος. Αργότερα τα ιστιοπλοϊκά παπούτσια, από παπούτσια για πλοία, έγιναν για τον δρόμο ύστερα από μια πατέντα της Σεμπάκο από στιλπνό δέρμα.

 

Τα ακριβά λόφερ: Τα Βελγικά λόφερ είναι τα πιο ακριβά παπούτσια στον κόσμο αλλά και τα πλέον σπάνια και μοναδικά. Εμπνευστής της σόλας τους είναι ο Χένρι Μπέντελ, ο οποίος άρχισε να τα κατασκευάζει σύμφωνα με το σχέδιο μιας παραδοσιακής Βελγικής παντόφλας. Το χαρακτηριστικό τους που τα κάνει να ξεχωρίζουν είναι το διακριτικό φιογκάκι που έχουν στο επάνω μέρος. Διατίθενται μόνο από το κατάστημα στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης σε μια απίστευτη ποικιλία τόσο χρωμάτων όσο και υλικών. Μπορείτε να τα παραγγείλετε από μετάξι, βελούδο, γαλλικό λινό ή σουέτ.

 

Τα διαχρονικά: Οι Ισπανοί αγρότες έφτιαχναν ελαφριές παντόφλες από καμβά που τις ονόμαζαν αλμπαργκάτας, των οποίων οι σόλες ήταν υφασμένες από ένα χόρτο που το έλεγαν εσπάρτο. Στις αρχές τον 1900 η υψηλή κοινωνία στη Ριβιέρα τις υιοθέτησε και τις ονόμασε εσπαντρίγ. Το 1950 οι εσπαντρίγ καθιερώθηκαν στην Αμερική σαν εναλλακτική λύση για τα σανδάλια. Αργότερα η φίρμα Τζον και Ντέιβις δημιούργησε μια εκδοχή των εσπαντρίγ με σταθερή και παχιά σόλα κατάλληλη για περπάτημα στην πόλη.

 

Τα εργονομικά: Σε μια τάση επιστροφής στη φύση, σαν μια δήλωση διαμαρτυρίας αντί μόδα, το 1967 παρουσιάστηκαν τα unisex «μπίργκεστονκς». Είναι μια εργονομική μίμηση τον φυσικού περιβλήματος του ποδιού που καλυτερεύουν την κυκλοφορία του αίματος και επιτρέπουν στα δάκτυλα να κινούνται ελεύθερα. Παρ' όλο που τώρα διατίθενται σε περισσότερα από 46 σχέδια, τα αυθεντικά με τα δυο λουράκια τα επονομαζόμενα «Αριζόνα» παραμένουν τα μπεστ σέλερ.

 

Από τη Σταχτοπούτα έως τη σημερινή εποχή, τα γυναικεία  παπούτσια εξελίχθηκαν σε σύμβολο Θηλυκότητας και φετίχ:  Με το παραμύθι της Σταχτοπούτας και τα γυάλινα μαγικά γοβάκια που μπορούν ν' αλλάξουν τη ζωή έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές γυναικών. Μια υπόσχεση ρομαντισμού και έξαψης αφού «κάθε γυναίκα έχει μια συνειδητή ή υποσυνείδητη επιθυμία να νιώσει ρομαντικά» λεει ένας διάσημος σχεδιαστής παπουτσιών. 

 

Τα μάτια μπορεί να είναι το παράθυρο της ψυχής αλλά τα παπούτσια είναι η καγκελόπορτα του ψυχισμού. Οι ψυχολόγοι έχουν σε βάθος  εξερευνήσει την κρυφή σημασία των παπουτσιών μέσα από τα φαλλικά σύμβολα. Μερικοί πιστεύουν ότι η γυναίκα που συλλέγει παπούτσια είναι ματαιόδοξη και κάποιοι άλλοι υποθέτουν ότι συμβολικά αναζητά την κυριαρχία.

 

Αντικείμενο λατρείας: Οι στατιστικές δείχνουν ότι η μεσαία Αμερικανίδα έχει στην κατοχή της τουλάχιστον 30 ζευγάρια παπούτσια ενώ οι φανατικές συλλέκτριες διαθέτουν πάνω από 100 ζευγάρια. Υπάρχουν γυναίκες που όταν «λατρέψουν» ένα ζευγάρι παπούτσια το αγοράζουν σε όλα τα χρώματα και αυτό γιατί κατά βάθος πιστεύουν ότι αν το σώμα τους τις εγκαταλείψει, τα πόδια τους θα μπορούν πάντα να ανεβάσουν το ηθικό τους.

 

Η χαρισματική ποιότητα και το προχωρημένο ντιζάιν έχουν να κάνουν περισσότερο με την απόκτηση παρά με τη χρήση: Αυτός είναι και ο λόγος που μερικές γυναίκες αγοράζουν παπούτσια, ενώ φορούν μόνο ορισμένα από αυτά που έχουν στην ντουλάπα τους. Γι' αυτό και ένα αγαπημένο ζευγάρι παρ' ότι δεν το φοράνε σπάνια, το πετάνε. 

 

Μια και μόνο ματιά φτάνει για να ερωτευθεί μια γυναίκα ένα ζευγάρι παπούτσια που θα τη γοητεύσει η γραμμή τους, που θα αναδεικνύει τα πόδια της. Έτσι η τάση να αγοράσει ένα ζευγάρι δεν έχει να κάνει με την ανάγκη της ή την πρακτικότητα όσο με το σχέδιο και τη μοναδικότητά του.

 

Και αυτός είναι ένας από τους λόγους που το 88% των γυναικών αγοράζει παπούτσια ένα νούμερο μικρότερα. Η γυναίκα αρκεί να δει ότι φοράει ένα καταπληκτικό και κομψό ζευγάρι παπούτσια για να φτιάξει η διάθεσή της. Τα παπούτσια πάντα αντανακλούσαν το κοινωνικό και οικονομικό στάτους αυτού που τα φορούσε. Στις αρχές του 19ου αιώνα οι γυναίκες της αριστοκρατίας φορούσαν «παντόφλες» από μπροκάρ ύφασμα με τόσο λεπτές και ευαίσθητες σόλες, ικανές μόνο για να κάνουν λίγα βήματα, ενώ οι υπηρέτριες φορούσαν χοντροκομμένες μαύρες μπότες. Από τα χρυσοσάνδαλα των Ρωμαίων αυτοκρατόρων μέχρι τα σύγχρονα Γκούτσι τα παπούτσια είναι ένδειξη κοινωνικής τάξης και πλούτου. Αντανακλούν όχι μόνο την κοινωνική ιστορία αλλά αποτελούν και ένα προσωπικό αρχείο της ζωής μας. Ξέρουν να προκαλούν τις μνήμες μιας εποχής, ενός τόπου, ενός συναισθήματος. Τα παπούτσια επισύρουν στη μνήμη τις περιπτώσεις που φορέθηκαν και έτσι διατηρούν το παρελθόν τόσο ζωντανά όσο και ένα φωτογραφικό άλμπουμ. Είναι ποτέ δυνατόν να ξεχαστεί το γλυκό συναίσθημα των νυφικών παπουτσιών που βρίσκονται φυλαγμένα μέσα στο κουτί τους;

 

Παπούτσια φετίχ: Παρά τις πολιτιστικές διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στην Ανατολή και στη Δύση, τα φετίχ παπούτσια έχουν ένα κοινό σημείο: τον ερωτισμό που προκαλούν. Ενώ στη Δύση οι φετιχιστές ενδιαφέρονται περισσότερο στο να κυριαρχηθούν από το ερωτικό αντικείμενο του πόθου τους, στην Κίνα η παθητικότητα που συμβολίζεται από το δεμένο πόδι είναι το κλειδί για την ερωτική ευλογία.

 

Η ιστορικός Μαίρη Τράκο συμπυκνώνει τις διαφορές στα εξής: τα φετίχ, παπούτσια στη Δύση ήταν πάντα με σκληρές άκρες σαν όπλα, ενώ στην Ανατολή θύμιζαν περισσότερο εσώρουχα αφού ήταν από σατέν υφάσματα και κεντημένες ντελικάτες σόλες. Το στίγμα του ερωτισμού στη Δύση είναι το ύψος του παπουτσιού, ενώ στην Κίνα το μέγεθος.

 

Το 10ο αιώνα οι εξωτικές χορεύτριες στην Αυτοκρατορική αυλή της Κίνας φορούσαν σφιχτές κάλτσες για να δείχνουν μικρότερά τα πόδια τους. Αυτό το έθιμο εξαπλώθηκε στην υψηλή τάξη και έγινε μια βασανιστική διαδικασία. Οι μητέρες χρησιμοποιούσαν την αστρολογία για να αποφασίσουν πότε οι κόρες τους θα μπουν σ' αυτή. Συνήθως στην ηλικία μεταξύ 3 έως 8 χρονών, τότε έδεναν σφιχτά τα 4 δάχτυλα στο πλάι της καμάρας του ποδιού και άφηναν ελεύθερο το μεγάλο δάχτυλο ώστε να δημιουργείται ένα μισοφέγγαρο. 

 

Μετά από κάθε μπάνιο το πόδι δενόταν σφιχτότερα και φορούσαν ένα μέγεθος μικρότερα παπούτσια. Ελπίδα τους ήταν να δημιουργήσουν μια πολιτισμική σπανιότητα: το «χρυσό λωτό», ένα πόδι που είχε μέγεθος 3 ίντσες. Οι μοναδικές στιγμές που έβλεπε μια γυναίκα το πόδι της ακάλυπτο ήταν όταν έκανε μπάνιο και όταν ο άντρας της της έβγαζε τις γάζες κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.

 

Παρά τη δυσάρεστη εμφάνισή τους τα «πόδια λωτός» θεωρούνταν το πιο ερωτικό σημείο του γυναικείου σώματος. Οι Κινέζοι σύζυγοι με πολύ μεγάλο σεβασμό έβγαζαν τα παπούτσια και τα έβαζαν σε πιάτο για να επιδεικνύουν το μέγεθος. Νοσηρό !!!

 

Γυναικείο όνειρο: Τα αμερικάνικα μοκασίνια, των ιθαγενών, τα απλά αιγυπτιακά σανδάλια και τα αυθεντικά ξύλινα ολλανδέζικα σαμπό είναι τα μοναδικά είδη υποδήματος που χρειαζόμαστε. Τα υπόλοιπα είναι όνειρα των σχεδιαστών και εκπλήρωση των γυναικείων και (ανδρικών) φαντασιώσεων. Πάντως χρειάστηκαν να περάσουν 200 χρόνια για να καταλάβουν οι γυναίκες ότι τα παπούτσια χρειάζεται να είναι αναπαυτικά. Εξάλλου το μεγαλύτερο μέρος των γυναικείων αναπαυτικών παπουτσιών προέρχονται από τα ανδρικά. Πάντως ο μέσος γυναικείος πληθυσμός κατέχει 2 φορές περισσότερα παπούτσια από ότι ο μέσος ανδρικός. Αυτό σημαίνει πως οι γυναίκες πάντα ελπίζουν οι άντρες Θα πέσουν στα τους από έρωτα...

 

ΓΟΒΑ – ΣΤΙΛΕΤΟ:  Σύμβολο σεξουαλικότητας και αγάπη των.. τσαγκάρηδων. Από όλα τα θαύματα της σύγχρονης υποδηματοποιίας το στιλέτο θεωρείται το πιο σημαντικό. Η γόβα στιλέτο εμφανίστηκε στο προσκήνιο της μόδας το 1952 και η συμπαθής τάξη των τσαγκάρηδων τις αγάπησε αμέσως γιατί είχαν συνεχώς δουλειά, αφού επισκεύαζαν διαρκώς τα τακούνια. 

 

Οι γιατροί ωστόσο προειδοποιούσαν τις γυναίκες ότι υπάρχει κίνδυνος να σπάσουν τον αστράγαλο τους. Παρά την κακή τους φήμη οι γόβες στιλέτο μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '50 ήταν τα παπούτσια της μόδας, αυτά που κυριάρχησαν και αγαπήθηκαν τόσο πολύ. Το στιλέτο θεωρήθηκε σύμβολο της επιθετικότητας, της σεξουαλικότητας και της παιχνιδιάρικης απιστίας. Έγινε το σήμα κατατεθέν του «κακού» κοριτσιού. Η γνωστή ηθοποιός Τζέιν Μάνσφιλντ, το κακό κορίτσι τον Χόλυγουντ, διέθετε πάνω από 200 ζευγάρια.. Στα 1960 έπεσε η δημοτικότητα της γόβας στιλέτο, μια και κυριάρχησαν τα χαμηλοτάκουνα παπούτσια και οι μπότες.

 

ΣΑΝΔΑΛΙΑ: Ένα από τα πρώτα ζευγάρια παπούτσια που φορούσαν οι άνθρωποι ήταν τα χειροποίητα σανδάλια. Το 3000 π.κ.ε οι Αιγύπτιοι έφτιαχναν αποτυπώματα των ποδιών τους σε υγρή άμμο και δημιουργούσαν ένα καλούπι στο οποίο τοποθετούσαν πάπυρο για σόλα και έκαναν δεσίματα από δέρμα. Αυτά τα σανδάλια τα φορούσαν για να προστατεύονται από την σκληρή άμμο, ενώ το πάνω μέρος του ποδιού έμενε ακάλυπτο και οι γυναίκες το στόλιζαν βάζοντας στα δάχτυλα τους διάφορα κοσμήματα. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι έκαναν τα ίδια σανδάλια από χρυσό και τα κορδόνια τα διακοσμούσαν με πολύτιμες πέτρες, το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό. 

 

Οι Πέρσες και οι Ινδιάνοι έφτιαχναν τις σόλες των σανδαλιών από σκαλιστό ξύλο, ενώ οι Ισπανοί από σχοινί, μάλιστα ακόμη και οι Άγγλοι αψηφούσαν το κρύο και φορούσαν αντίγραφα των σανδαλιών από τις μεσογειακές χώρες όπου είχαν εισβάλει. Μετά την πάροδο 1.000 ετών τα σανδάλια επανήλθαν στη μόδα το 1920 και με την προσθήκη της φτέρνας ήταν πάλι γκλάμορους. Τα σανδάλια από τη Βολιβία είχαν το σχήμα με τον ασημένιο κόνδορα είναι των αυτοχθόνων Ινδιάνων, ενώ η σόλα και η μοδάτη φτέρνα είναι ισπανικά

 

ΠΑΝΤΟΦΛΕΣ: Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι δεν φτιάχτηκαν για ναι φοριούνται αλλά για να θαυμάζονται. Στην πραγματικότητα o όρος παντόφλα χαρακτήριζε κάθε λεπτόσολο παπούτσι φτιαγμένο από ύφασμα ή λεπτό δέρμα που σκέπαζε αμυδρά το πόδι, που γλιστρούσε με ευκολία μέσα και έξω Ιστορικά οι παντόφλες έχουν συνδεθεί διαφορετικά με τον πλούτο, το πρεστίζ, την ιδιαιτερότητα. 

 

Αυτά τα χαμηλόσολα υποδήματα ποτέ δεν έπαψαν να δημιουργούν ερωτικούς συνειρμούς, αλλά  και να σηματοδοτούν το .. κοινωνικό στάτους όσων τα φορούσαν. Όταν η αυτοκράτειρα Ιωσηφίνα, η οποία είχε 521 ζευγάρια, έδειξε στον υποδηματοποιό της μια τρυπούλα σε μια παντόφλα που την είχε φορέσει μια μόνο φορά, αυτός της είπε: «Α, κυρία, τώρα κατάλαβα ποιο είναι το πρόβλημα. Τα περπατήσατε»