[7.29.1] Εἰ δέ τι ἐπλημμελήθη Ἀλεξάνδρῳ δι᾽ ὀξύτητα ἢ ὑπ᾽ ὀργῆς, ἢ εἴ τι ἐς τὸ ὑπερογκότερον προήχθη βαρβαρίσαι, οὐ μεγάλα τίθεμαι ἔγωγε, εἰ τὴν νεότητά τέ τις τὴν Ἀλεξάνδρου μὴ ἀνεπιεικῶς ἐνθυμηθείη καὶ τὸ διηνεκὲς τῆς εὐτυχίας καὶ τοὺς πρὸς ἡδονήν, οὐκ ἐπὶ τῷ βελτίστῳ, τοῖς βασιλεῦσι ξυνόντας τε καὶ ἐπὶ κακῷ ξυνεσομένους· ἀλλὰ μεταγνῶναί γε ἐφ᾽ οἷς ἐπλημμέλησε μόνῳ οἶδα τῶν πάλαι βασιλέων Ἀλεξάνδρῳ ὑπάρξαι ὑπὸ γενναιότητος. [7.29.2] οἱ δὲ πολλοί, εἰ καί τι ἔγνωσαν πλημμελήσαντες, οἱ δὲ τῷ προηγορεῖν αὐτοῦ, ὡς καλῶς δὴ πραχθέντος, ἐπικρύψειν οἴονται τὴν ἁμαρτίαν, κακῶς γιγνώσκοντες. μόνη γὰρ ἔμοιγε δοκεῖ ἴασις ἁμαρτίας ὁμολογεῖν τε ἁμαρτόντα καὶ δῆλον εἶναι ἐπ᾽ αὐτῷ μεταγιγνώσκοντα, ὡς τοῖς τε παθοῦσί τι ἄχαρι οὐ πάντῃ χαλεπὰ τὰ παθήματα φαινόμενα, εἰ ὁ δράσας αὐτὰ ξυγχωροίη ὅτι οὐ καλὰ ἔδρασεν, αὐτῷ τέ τινι ἐς τὸ μέλλον ταύτην ἐλπίδα ἀγαθὴν ὑπολειπομένην, μή ποτε ἂν παραπλήσιόν τι ἁμαρτεῖν, εἰ τοῖς πρόσθεν πλημμεληθεῖσιν ἀχθόμενος φαίνοιτο. [7.29.3] ὅτι δὲ ἐς θεὸν τὴν γένεσιν τὴν αὑτοῦ ἀνέφερεν, οὐδὲ τοῦτο ἐμοὶ δοκεῖ μέγα εἶναι αὐτῷ τὸ πλημμέλημα, εἰ μὴ καὶ σόφισμα ἦν τυχὸν ἐς τοὺς ὑπηκόους τοῦ σεμνοῦ ἕνεκα. οὔκουν δοκεῖ ἔμοιγε ἢ Μίνωος γενέσθαι βασιλεὺς ἀφανέστερος ἢ Αἰακοῦ ἢ Ῥαδαμάνθυος, οἷς δὴ ἐς Δία ἀνενεχθεῖσα ἡ γένεσις πρὸς τῶν πάλαι ἀνθρώπων οὐδεμιᾷ αὐτῶν ὕβρει προστίθεται, οὐδὲ Θησέως τοῦ Ποσειδῶνος οὐδὲ Ἴωνος τοῦ Ἀπόλλωνος. [7.29.4] ὡς ἔμοιγε καὶ ἡ Περσικὴ σκευὴ σόφισμα δοκεῖ εἶναι πρός τε τοὺς βαρβάρους, ὡς μὴ πάντῃ ἀλλότριον αὐτῶν φαίνεσθαι τὸν βασιλέα, καὶ πρὸς τοὺς Μακεδόνας, ὡς ἀποστροφήν τινα εἶναι αὐτῷ ἀπὸ τῆς ὀξύτητός τε καὶ ὕβρεως τῆς Μακεδονικῆς· ἐφ᾽ ὅτῳ δὴ καὶ ἐγκαταμῖξαί μοι δοκεῖ ταῖς τάξεσιν αὐτῶν τοὺς Πέρσας τοὺς μηλοφόρους καὶ τοῖς ἀγήμασι τοὺς ὁμοτίμους. καὶ οἱ πότοι δέ, ὡς λέγει Ἀριστόβουλος, οὐ τοῦ οἴνου ἕνεκα μακροὶ αὐτῷ ἐγίγνοντο, οὐ γὰρ πίνειν πολὺν οἶνον Ἀλέξανδρον, ἀλλὰ φιλοφροσύνης τῆς ἐς τοὺς ἑταίρους.
***
[7.28.1] Ο Αλέξανδρος, λοιπόν, πέθανε κατά την εκατοστή δεκάτη τέταρτη Ολυμπιάδα, όταν επώνυμος άρχων στην Αθήνα ήταν ο Ηγησίας. Όπως αναφέρει ο Αριστόβουλος, έζησε τριάντα δύο χρόνια και οχτώ μήνες από τον τρίτο χρόνο και βασίλευσε δώδεκα χρόνια και τους οχτώ αυτούς μήνες. Είχε ωραιότατο παράστημα, ήταν εργατικότατος, ευφυέστατος, γενναιότατος, πολύ φιλόδοξος, εξαιρετικά ριψοκίνδυνος και φρόντιζε πολύ για τα θεία. [7.28.2] Ήταν πολύ εγκρατής στις σωματικές ηδονές, ενώ από τις πνευματικές δεχόταν άπληστα μονάχα τους επαίνους. Ήταν πολύ ικανός στο να διαβλέπει την επιβαλλόμενη ενέργεια, όταν αυτή ήταν ακόμη αόρατη, και με μεγάλη επιτυχία συμπέραινε την πιθανή έκβαση από όσα ήταν ήδη φανερά. Είχε επίσης μεγάλη εμπειρία στο να παρατάσσει, να εξοπλίζει και να διοικεί ένα στράτευμα. Και είχε το εξαιρετικό χάρισμα να αναπτερώνει το ηθικό των στρατιωτών του, να τους εμπνέει αισιοδοξία και να διαλύει τον φόβο τους στις μάχες με τη δική του αφοβία. [7.28.3] Ακόμη και όταν ενεργούσε φανερά, ενεργούσε με το μεγαλύτερο θάρρος. Ήταν όμως ικανότατος και να προλαβαίνει να υφαρπάζει τη νίκη από τους εχθρούς, πριν καν υποψιασθεί κανείς ότι αυτό θα συμβεί. Ήταν και πολύ συνεπής στην τήρηση των συνθηκών και των συμφωνιών, και πολύ προσεκτικός, ώστε να μην παγιδεύεται από εκείνους που επιχειρούσαν να τον εξαπατήσουν. Τέλος, ξόδευε με μεγάλη φειδώ χρήματα για τις δικές του απολαύσεις, ενώ με μεγάλη γενναιοδωρία για να ευεργετεί τους άλλους.[7.29.1] Αν διέπραξε κανένα σφάλμα ο Αλέξανδρος εξαιτίας του ορμητικού του χαρακτήρα ή εξαιτίας της οργής του ή αν προχώρησε σε κάπως μεγαλύτερο βαθμό στην απομίμηση βαρβαρικών συνηθειών, αυτό κατά τη γνώμη μου δεν σημαίνει πολλά· αρκεί να αντιμετωπίσει κανείς με επιείκεια το νεαρό της ηλικίας του Αλεξάνδρου και τις συνεχείς επιτυχίες του, καθώς και το γεγονός ότι αυτοί που συναναστρέφονται τους βασιλείς επιδιώκουν να τους ευχαριστούν και όχι να τους λένε το πραγματικό τους συμφέρον και ότι μακροπρόθεσμα τους βλάπτουν. Από τους παλαιούς όμως βασιλείς γνωρίζω ότι μόνο ο Αλέξανδρος μετανοούσε για τα σφάλματά του εξαιτίας της γενναιοφροσύνης του, [7.29.2] ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι και αν ακόμη αναγνωρίσουν το σφάλμα τους, νομίζουν ότι θα αποκρύψουν το λάθος υποστηρίζοντας ότι σωστά πράγματι ενήργησαν. Κρίνουν όμως άστοχα, γιατί μοναδική θεραπεία ενός σφάλματος είναι, όπως εγώ τουλάχιστον νομίζω, να ομολογεί ο ένοχος ότι έσφαλε και να μετανοεί φανερά για το λάθος του. Έτσι και σε αυτούς που υπέστησαν την αδικία δεν θα φαίνονται ανυπόφορα τα παθήματα, αν παραδεχθεί ο δράστης ότι δεν ενήργησε σωστά, και για τον ίδιο τον δράστη θα μείνει στο μέλλον αυτή η καλή ελπίδα, ότι δεν θα διαπράξει πλέον ποτέ παρόμοιο σφάλμα, αν φανεί ότι λυπάται για τα προηγούμενα σφάλματά του. [7.29.3] Ούτε το ότι απέδιδε στον θεό τη γέννησή του μου φαίνεται ότι ήταν σοβαρό σφάλμα του, ίσως μάλιστα να ήταν ένα τέχνασμα για να τον σέβονται οι υπήκοοί του. Ούτε ήταν, κατά τη γνώμη μου, βασιλιάς κατώτερος από τον Μίνωα ή τον Αιακό ή τον Ραδάμανθη, στους οποίους δεν καταλογίσθηκε καμιά αλαζονεία, αν και η γέννησή τους αποδόθηκε στον Δία από τους παλαιούς ανθρώπους· ούτε ήταν κατώτερος από τον Θησέα, τον γιο του Ποσειδώνα, ούτε από τον Ίωνα, τον γιο του Απόλλωνα. [7.29.4] Έτσι, και η περσική στολή ήταν κατά τη γνώμη μου ένα τέχνασμα και έναντι των βαρβάρων, ώστε να μη φαίνεται ο βασιλιάς τελείως ξένος προς αυτούς, και έναντι των Μακεδόνων, ώστε να διαθέτει ένα καταφύγιο κατά της ορμητικής και αλαζονικής συμπεριφοράς των Μακεδόνων. Για τον λόγο ακριβώς αυτόν ανέμειξε, νομίζω, τους Πέρσες μηλοφόρους στα μακεδονικά τάγματα, ως και τους ευγενείς Πέρσες στα αγήματα. Και τα συμπόσια δεν τα παρέτεινε για χάρη του κρασιού, όπως αναφέρει ο Αριστόβουλος —γιατί ο Αλέξανδρος δεν έπινε πολύ κρασί— αλλά από φιλοφροσύνη προς τους εταίρους.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου