Οι γκουρού της τεχνολογίας έχουν εμμονή με το να αντιμετωπίζουν τα σώματα σαν μηχανές – κάτι που ένα καρτούν 30+ ετών με έναν παραμορφωμένο ντετέκτιβ υποδηλώνει ότι αυτό δεν θα μπορέσει τελικά να λειτουργήσει.
Φανταστείτε έναν άνδρα με ένα ελβετικό σουγιά για σώμα. Τα χέρια και τα πόδια του μπορούν να εκτείνονται προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, να κάμπτονται σε οποιοδήποτε σχήμα και να κινούνται με εξαιρετικές ταχύτητες. Η σπονδυλική του στήλη μπορεί να επιμηκυνθεί σε ελικόπτερο, τα χέρια του μπορούν να μετατραπούν σε έναν σχεδόν απεριόριστο αριθμό εργαλείων και τα πόδια του μπορούν να μετατραπούν σε παγοπέδιλα, πατίνια και πολλά άλλα. Παρά τον προηγμένο εξοπλισμό του, ο Σαΐνης είναι ανίδεος, αφελής κι ανίκανος.
Αυτό είναι το όνειρο των τρανσουμανιστών, ένα μέλλον όπου θα μπορούμε να ξεγελάσουμε εντελώς το σώμα μας και να υπερβούμε τους περιορισμούς της ανθρώπινης βιολογίας. Είναι επίσης μια περιγραφή του τι μπορεί να κάνει ο χαρακτήρας του τίτλου από το καρτούν Inspector Gadget του 1983.
Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με το καρτούν, η υπόθεση είναι η εξής: Ο επιθεωρητής Gadget είναι, όπως υποδηλώνει το όνομά του, ένας επιθεωρητής ή αν θέλετε ένας ντετέκτιβ. Είναι επίσης ένα κινούμενο με πολυάριθμα gadget, ένα εξοπλισμένο σάιμποργκ, που μπορεί να μετατρέψει το σώμα του σχεδόν σε οτιδήποτε. Και όμως, με όλη αυτή την δύναμη που διαθέτει, ο Gadget δεν μπορεί να λύσει ούτε ένα μυστήριο.
Σε κάθε επεισόδιο ο Gadget καλείται από το αφεντικό του, τον αρχηγό Quimby, να βοηθήσει στην εξιχνίαση ενός εγκλήματος, τα οποία σχεδόν όλα διαπράττονται από τον κακοποιό Dr. Claw. Για τον ένα ή τον άλλο λόγο, ο Gadget συνοδεύεται πάντα από την 10χρονη ανιψιά του, την Penny, και τον σκύλο της Brain. Και παρά το γεγονός ότι είναι εξοπλισμένος με κάθε εργαλείο που θα μπορούσε να χρειαστεί, είναι η πανέξυπνη Πένι και ένα εντελώς βαρετό (και όχι cyborg) σκυλί, που σώζουν την κατάσταση κάθε φορά.
Στο δημοσιευμένο βιβλίο “You Might Be a Zombie and Other Bad News” (2010), οι συντάκτες του ερμηνεύουν την σειρά ως υποδήλωση σοβαρών προβλημάτων για την Πέννυ. Οι γονείς της Πέννυ δεν εμφανίζονται ποτέ στην τηλεοπτική σειρά και ούτε καν αναφέρονται. Η συνέπεια είναι ότι οι γονείς είτε έχουν εξαφανιστεί είτε έχουν αποβιώσει. Όπως πολλοί παιδικοί χαρακτήρες από κλασικά κινούμενα σχέδια, η Penny είναι ορφανή. Ο Αστυνόμος Σαΐνης είναι ο νόμιμος κηδεμόνας της. Ενώ η Πέννυ αναφέρεται ως “ανιψιά” του Σαΐνη και όχι ως η κηδεμονευομένη του, οι συντάκτες αμφισβητούν αν οι δύο χαρακτήρες σχετίζονται βιολογικά. Δεν υπάρχει καμία ομοιότητα στα φυσικά χαρακτηριστικά του Επιθεωρητή Gadget και της Πέννυ. Η Πέννυ διαφέρει επίσης από τον Αστυνόμο Σαΐνη στην συμπεριφορά και στην ανώτερη συμπεριφορά της.
Ένα συνεχές αστείο της σειράς είναι το πώς ο Αστυνόμος Σαΐνης χειρίζεται εκρηκτικά. Διαθέτει εκρηκτικές συσκευές με ειδική σήμανση, τις οποίες “πετά” μακριά. Οι συσκευές πάντοτε καταλήγουν να εκρήγνυνται κοντά στο αφεντικό του Αστυνόμου Σαΐνη. Οι συντάκτες βλέπουν τον Αστυνόμο Σαΐνη ως αφελή, καταστροφικό κι ανίκανο να επιβιώσει μόνος του και να συνειδητοποιεί ότι τα μηχανήματά του τείνουν να δυσλειτουργούν και να τον γελοιοποιούν.
Μια επαναλαμβανόμενη κατάσταση στην σειρά αφορά τον Αστυνόμο Σαΐνη είναι να προειδοποιεί την Πέννυ να μην τον ακολουθήσει σε μια αποστολή που υποτίθεται ότι είναι πολύ επικίνδυνη γι ‘αυτήν. Οι συντάκτες βλέπουν την Πέννυ να μην έχει καμία επιλογή, και να αγνοεί τις προειδοποιήσεις. Εάν δεν εξασφαλίσει την επιβίωση του Αστυνόμου Σαΐνη, θα χάσει τον νόμιμο κηδεμόνα της και θα καταλήξει σε ορφανοτροφείο.
Σύμφωνα με το A Dictionary of Sociology, ο Αστυνόμος Σαΐνης είναι μια σειρά επιστημονικής φαντασίας. Είναι ένα από τα πολλά έργα αυτού του είδους που εμπνέονται από την έννοια του σάιμποργκ, όπως ορίστηκε στην δεκαετία του 1960 από τους ηλεκτρολόγους μηχανικούς Μάνφρεντ Κλάινς και Νάθαν Κλιν. Ο όρος αναφέρεται σε οργανισμούς με ηλεκτρονικές βελτιώσεις που θα μπορούσαν να επιβιώσουν σε εξωγήινα περιβάλλοντα. Η ιδέα ήταν ότι οι εξελίξεις στην μηχανική θα επέτρεπαν την αντικατάσταση των ανθρώπινων λειτουργιών με μηχανικά μέρη και συστήματα ελεγχόμενα από υπολογιστή.
Οι Κλάινς και Κλιν δεν ήταν συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας, αλλά η αντίληψή τους ενέπνευσε “πολλά σενάρια επιστημονικής φαντασίας”. Εκτός από το Αστυνόμος Σαΐνης, άλλα παραδείγματα που αναφέρονται στο λεξικό περιλαμβάνουν τους RoboCop, Στιβ Όστιν, Λουκ Σκαϊγουώκερ και Μποργκ. Ο ιστορικός κινουμένων σχεδίων Ντέιβιντ Περλμάτερ περιλαμβάνει την σειρά στο ιστορικό της περιεχόμενο για την αμερικανική τηλεόραση κινουμένων σχεδίων.
Θεωρεί ότι η τηλεοπτική σειρά Αστυνόμος Σαΐνης είναι η πρώτη παραγωγή της DIC Entertainment προορισμένη για την αμερικανική τηλεόραση. Δηλώνει ότι η σειρά έθεσε την εταιρεία στην πορεία που θα ακολουθούσε για τις επόμενες τρεις δεκαετίες, αλλά θεωρεί ότι οι περισσότερες από τις επόμενες σειρές της είναι λιγότερο επιτυχείς.
Σίγουρα, τα κινούμενα σχέδια (και οι μετέπειτα κινηματογραφικές μεταφορές) είναι υπερβολικά και γελοία πολλές φορές. Αλλά ο άτυχος ντετέκτιβ μας μπορεί να μας διδάξει κάτι για τον τρόπο που σκεφτόμαστε όσον αφορά τα σώματα, τη βιονική, τα δεδομένα και το μέλλον των διεπαφών ανθρώπου-μηχανής. Τα καμώματα του Gadget ανοίγουν πραγματικές τρύπες στις φαντασιώσεις που έχουν ορισμένοι τρανσουμανιστές και “body hackers” σχετικά με το πώς λειτουργεί το σώμα και τι θα μπορούσαμε να του ζητήσουμε να κάνει.
Στις αρχές του πρώτου επεισοδίου του Inspector Gadget (“Monster Lake”) υπάρχει μια σκηνή που καθορίζει ολόκληρη την υπόθεση της σειράς. Ενώ ο ομώνυμος Gadget προσπαθεί να βρει το εγχειρίδιο οδηγιών για το αυτοκίνητο που οδηγεί, για να αντιμετωπίσει την “υπερθέρμανση του κινητήρα” (στην πραγματικότητα, το αυτοκίνητο έχει πάρει φωτιά επειδή ένα κακό ρομπότ έριξε φλόγες πάνω του), παίρνει τα χέρια του από το τιμόνι.
Η Penny, που θα γίνει ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στη σειρά, σώζει την κατάσταση, δίνοντας πραγματικά προσοχή στο περιβάλλον της και παρατηρώντας ότι το αυτοκίνητο είναι έτοιμο να πέσει από έναν γκρεμό. Πιάνει το τιμόνι και αποτρέπει την καταστροφή, χωρίς να το γνωρίζει ο βιονικός θείος της. Ο Gadget έχει στην διάθεσή του φαινομενικά απεριόριστους φυσικούς πόρους, αλλά δεν μπορεί να τους χρησιμοποιήσει για να σώσει την ζωή του (κυριολεκτικά).
Πέρα της ανικανότητας του, η αποτελεσματικότητα του Αστυνόμου Σαΐνη ως ντετέκτιβ υπονομεύθηκε από την χαρούμενη αισιοδοξία του. Όπως έχει ειπωθεί από τον Άντυ Χέιγουαρντ περί της άποψη του Αστυνόμου Σαΐνη για τον κόσμο, “ο ήλιος πάντα λάμπει”. Συνήθως δεν μπορεί να αντιληφθεί τον κίνδυνο. Οι κακοποιοί του Αστυνόμου Σαΐνη είναι εξίσου αναποτελεσματικοί. Οι προσπάθειές τους να απαλλαγούν από τον Αστυνόμο Σαΐνη είναι εξίσου αδύνατες με αυτές του Μπόρις Μπάντενοφ να απαλλαγεί από τους δικούς του αντιπάλους.
Η M.A.D. απεικονίζεται ως ένα αποτελεσματικό εγκληματικό σύμπλεγμα και ο ηγέτης της, ο Δόκτωρ Κλο, είναι φαινομενικά αποτελεσματικός διαχειριστής. Εντούτοις, οι περισσότεροι πράκτορες του Κλο απεικονίζονται ως βλάκες, και ο Περλμάτερ τους βρίσκει παρόμοιους με τους χαρακτήρες των Τρίο Στούτζες. Ο ίδιος ο Δόκτωρ Κλο είναι ο πιο απειλητικός από όλους στην οργάνωση αυτή. Στο τέλος των επεισοδίων ακούγεται η οργισμένη και εκφοβιστική φωνή του Δόκτορα Κλο, απειλώντας να “πιάσει” τον Αστυνόμο Σαΐνη όταν θα ξανασυναντηθούν στην συνέχεια.
Σε σειρές όπως αυτή έρχονται στο νου δύο πράγματα: Το Three Mile Island και η παραγωγή βουτύρου στο Μπαγκλαντές. Το πρώτο είναι η μεγαλύτερη πυρηνική κατάρρευση στην αμερικανική ιστορία. Το δεύτερο είναι ένας ψεύτικος οικονομικός προγνωστικός δείκτης που προτάθηκε το 1998 για να κάνει πλάκα με τις προβλέψεις των αγορών. Αλλά συνδέονται μεταξύ τους με το ίδιο πράγμα που καταδικάζει το Gadget: μια περίσσεια άχρηστων πληροφοριών.
Το Three Mile Island (όπως και το Τσερνομπίλ και άλλα πυρηνικά ατυχήματα) συνέβη εξαιτίας διάφορων λόγων όπως χαλαροί κανονισμοί, περικομμένοι προϋπολογισμοί, υπεραπασχολημένοι υπάλληλοι, επιστημονικοί ανταγωνισμοί, κατασκοπία, συνωμοσία… αλλά κατά τις πιο κρίσιμες στιγμές της καταστροφής, χαρακτηρίστηκε από υπερφόρτωση πληροφοριών. Ο πίνακας ελέγχου του πυρηνικού εργοστασίου είχε σχεδιαστεί για να εμφανίζει όλα τα είδη δεδομένων, αλλά δεν υπήρχε κανένας τρόπος οι χειριστές να παρακολουθούν όλο το σύστημα ταυτόχρονα. Σε μια θάλασσα πληροφοριών, θα χάσεις τις πιο σημαντικές.
Ή μπορεί να δείτε ένα σήμα που δεν σημαίνει απολύτως τίποτα, όπως στην περίπτωση της παραγωγής βουτύρου στο Μπαγκλαντές, ένα σήμα που περιέγραψε ο οικονομολόγος David Leinweber το 1998. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, τρία πράγματα θα μπορούσαν να “εξηγήσουν” την απόδοση του S&P 500 με ακρίβεια 99 %: Η αμερικανική παραγωγή τυριού, ο πληθυσμός προβάτων στο Μπαγκλαντές και η παραγωγή βουτύρου στο Μπαγκλαντές. Ο Leinweber έκανε επίτηδες πλάκα με τις μεθόδους που χρησιμοποίησε, υποστηρίζοντας ότι με αρκετά δεδομένα, αλλά ανεπαρκές πλαίσιο μπορείτε να συσχετίσετε σχεδόν τα πάντα. Πόσο μάλλον αν δεν υπάρχει κανένα πλαίσιο.
Στην αρχή, ο Leinweber δεν επρόκειτο καν να δημοσιεύσει την εργασία του, απλώς θεωρούσε ότι ήταν ένα αστείο τέχνασμα. Αλλά στην συνέχεια, “οι δημοσιογράφοι το πήραν χαμπάρι και βρήκε το δρόμο του στο πρόγραμμα σπουδών της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Στάνφορντ και αλλού”, γράφει στην εργασία που τελικά δημοσίευσε.
Το θέμα εδώ είναι ότι τα περισσότερα δεδομένα/πληροφορίες δεν σημαίνουν τίποτα, αν δεν μπορείτε να κάνετε κάτι χρήσιμο για την καλή επιβίωσή σας με αυτά.
Λεξησαφήνιση:
Το Δεδομένο: στοιχείο γνωστό ή αποδεκτό το οποίο αποτελεί βάση ή προϋπόθεση.
Η Πληροφόρηση: η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του πληροφορώ, η μετάδοση, παροχή και η απόκτηση/κατοχή πληροφοριών/ενημέρωση.
Μπορείτε να έχετε λοιπόν, όλα τα δεδομένα του κόσμου και να είστε εξίσου άχρηστοι με τον Επιθεωρητή Gadget. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται “λειτουργικός αναλφαβητισμός” ή επί το λαϊκότερο: “δοχείο δεδομένων”. Άνθρωποι σπουδαγμένοι με εκατοντάδες πληροφορίες που δεν μπορούν να κάνουν τίποτε με κάποιες από αυτές, δεν μπορούν καν να διακρίνουν ποιες είναι οι χρήσιμες για μια συγκεκριμένη κατάσταση και ποιες όχι. Όπου επικρατεί ο λειτουργικός αναλφαβητισμός απουσιάζει η διάκριση. Γι’ αυτό βλέπουμε ανθρώπους κορυφή στην φιλοσοφία, που τους θαυμάζουμε για τις γνώσεις τους, να είναι ανίκανοι να διαχειριστούν ένα περίπτερο ή τα λογιστικά τους ή ένα παιδί ή να φτιάξουν ένα καρβέλι ψωμί. Για την επιβίωσή μας όμως χρειαζόμαστε περισσότερο ένα καρβέλι ψωμί και σε δεύτερη (εξ ίσου σημαντική) μοίρα την φιλοσοφία.
Σήμερα, στις συζητήσεις για την τεχνητή νοημοσύνη οι άνθρωποι μιλούν για την αύξηση της υπολογιστικής ισχύος, την αύξηση των γιγαντιαίων συνόλων δεδομένων και πώς αυτά τα δύο πράγματα θα οδηγήσουν αναπόφευκτα σε υπερδύναμα συστήματα. Όμως, από αυτά τα επιχειρήματα λείπει ένα βήμα, το οποίο είναι κρίσιμο, δύσκολο και χρονοβόρο.
Εάν όλα αυτά τα δεδομένα δεν έχουν επισημανθεί ή οργανωθεί με ουσιαστικό/χρήσιμο τρόπο, ακόμη και ο μεγαλύτερος υπερυπολογιστής δεν μπορεί να κάνει ουσιαστική δουλειά με αυτά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σας ζητείται για παράδειγμα ακόμα να εκπαιδεύσετε τους αλγορίθμους με ένα captcha κάθε φορά που εγγράφεστε σε ένα ενημερωτικό δελτίο. Αυτά τα σύνολα δεδομένων χρειάζονται ανθρώπινη επίγνωση, μάτια και μυαλά για να δουλέψουν σ’ αυτά, και αυτά είναι πάντα πολύ ακριβά.
Αυτό δεν ισχύει μόνο για τα δεδομένα. Τα περισσότερα εργαλεία, όπως μπορεί να σας πει οποιοσδήποτε ενθουσιασμένος νέος οικιακός σεφ, δεν σας κάνουν καλύτερο μάγειρα. Ο επιθεωρητής Gadget έχει, όπως φαίνεται, κάθε δυνατό εργαλείο στην διάθεσή του, αλλά δεν μπορεί να δει το δάσος μέσα από τα βιονικά δέντρα. Η Πένι, από την άλλη πλευρά, απερίσπαστη από έναν ατελείωτο αριθμό τεχνολογικών επιλογών, παραμένει με καθαρό μάτι και σώζει την κατάσταση.
Η Πένι δεν είναι εντελώς ατεχνολογική, κάθε άλλο. Στην πραγματικότητα, είναι μια λαμπρή εφευρέτρια από μόνη της. Σε πολλά επεισόδια κατασκευάζει και αναπτύσσει συσκευές για να βοηθήσει στην επίλυση της υπόθεσης -ένα σύστημα ραντάρ, μια κάμερα μεγάλης εμβέλειας, ένα έξυπνο ρολόι. Αλλά εκεί που ο Gadget έχει την τεχνολογία ενσωματωμένη μέσα του ως σωματικό στοιχείο, κι ως εκ τούτου δεν την ελέγχει, η Penny χρησιμοποιεί την τεχνολογία ως εργαλείο έξω από το σώμα της, που το ελέγχει απόλυτα. Αυτό είναι η χρήσιμη πληροφορία αυτού (κι αναλόγων θεμάτων) άρθρου: Η δυνατότητα χρήσης της πληροφορίας/τεχνολογίας και όχι η ενσωμάτωσή της.
Ας πούμε, εμείς χρησιμοποιούμε σταθερούς υπολογιστές κατά βάση και σπάνια λάπτοπ (όταν απουσιάζουμε από το γραφείο μας), γιατί οι μελέτες/αρθρογραφία δεν γίνονται στο πόδι, απαιτούν μερικές χιλιάδες βιβλία (που επίσης διαθέτουμε) και η πρόσβαση σε σημαντικές, για την επιβίωση, πληροφορίες είναι πάντοτε επί πληρωμή (στα σοβαρά σάιτ) και γίνεται μόνο από σταθερό υπολογιστή ή στο χαρτί, μόνο.-
Χρησιμοποιούμε κινητό τηλέφωνο και όχι Smartphone, (προσωπικά το έχω για την Leika φωτογραφική κάμερά του και για μπίζνες) χωρίς καθόλου εφαρμογές και με όλες κλεισμένες. Χρησιμοποιούμε την τεχνολογία και δεν επιτρέπουμε να μας χρησιμοποιεί αυτή. Σημαντικότατη η διαφορά.
Μήπως οι δημιουργοί του Inspector Gadget προσπαθούσαν να διακωμωδήσουν την έννοια της καρτεσιανής δυαδικότητας; Αλλά η θέση της τεχνολογίας εδώ αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε την ενσωμάτωση των μηχανών, με τις “εφευρέσεις”.
Η αναλογία “το σώμα ως μηχανή” χρονολογείται τουλάχιστον από την βιομηχανική επανάσταση, όταν επικράτησε η ιδέα ότι το σώμα μπορεί να μοιάζει με τις μηχανές που δημιουργούσαμε. Όπως έγραψε ο Randolphe Nesse, καθηγητής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, στο δοκίμιό του “Το σώμα δεν είναι μηχανή”, “η μεταφορά του σώματος ως μηχανή παρείχε μια σκάλα που επέτρεψε στην βιολογία να φέρει τα φαινόμενα από ένα σκοτεινό λάκκο μυστηριωδών δυνάμεων στο φως, όπου οι οργανικοί μηχανισμοί μπορούν να αναλυθούν σαν να είναι μηχανές”. Η αναλογία αποδείχθηκε πολύτιμη για την εξέλιξη της κατανόησης του σώματος.
Τώρα, αυτό το τροπάριο “το σώμα ως μηχανή” είναι το πηγάδι από το οποίο πηγάζει ένα μεγάλο μέρος του σημερινού body hacking. Αν το σώμα είναι μια μηχανή, αν ο εγκέφαλος είναι ένας υπολογιστής, αν οι μύες είναι απλά συστήματα τροχαλιών, τότε μπορούμε να μπούμε μέσα και να μαστορέψουμε κατά βούληση. Μπορούμε να δημιουργήσουμε τον Inspector Gadget επειδή μπορούμε να δημιουργήσουμε υπολογιστές και ρομπότ της Boston Dynamics και διαστημόπλοια.
Αλλά το σώμα δεν είναι μηχανή. Δεν συμπεριφέρεται σαν μηχανή. Δεν το εφεύραμε, δεν το γνωρίζουμε κι ως επί το πλείστον δεν μπορούμε να το προγραμματίσουμε. Τα μέρη του δεν είναι plug-and-play, ούτε είναι διακριτά. Και πολλοί ερευνητές και συγγραφείς έχουν επισημάνει πώς η επιμονή μας σε αυτό το μοντέλο στην πραγματικότητα βλάπτει την πρόοδο.
“Στην ψυχιατρική, το να σκεφτόμαστε το μυαλό ως μηχανή έχει οδηγήσει σε μια πανωλεθρία σχετικά με την αναποτελεσματική διάγνωση”, αναφέρει ο Nesse.
Υπάρχουν πολλά δελτία τύπου για προϊόντα που λειτουργούν μόνο αν υποθέσουμε ότι το σώμα λειτουργεί σαν συσκευή. Αν μπορούσαμε απλώς να μετρήσουμε τα πράγματα με μεγαλύτερη ακρίβεια, υποστηρίζουν αυτά τα διαφημιστικά μηνύματα, θα μπορούσαμε να λύσουμε τις διατροφικές διαταραχές, την υπογονιμότητα, τον χρόνιο πόνο, την κατάθλιψη… Και ο κατάλογος συνεχίζεται.
Οι γκουρού της τεχνολογίας της Silicon Valley είναι όλοι στο “biohacking” του σώματός τους, όπως ακριβώς “χάκαραν” τις startups τους. Η εταιρεία Daysy ισχυρίστηκε ότι θα μπορούσε να βοηθήσει τους ανθρώπους να αποτρέψουν την εγκυμοσύνη με την μέτρηση της θερμοκρασίας του σώματος -όταν το σώμα σας δημιουργεί το σήμα Χ, ξέρουμε ότι κάνει το πράγμα Υ. Η Daysy ισχυρίστηκε ότι με την χρήση αυτής της μεθόδου θα μπορούσε να προσδιορίσει αν ένας χρήστης ήταν γόνιμος με ακρίβεια 99,4%. Αποδεικνύεται ότι η εργασία που χρησιμοποιούσε η Daysy ως βάση για τον ισχυρισμό αυτό, αποσύρθηκε.
Οι φαντασιώσεις του σώματος ως μηχανής φαντάζονται επίσης ότι η τεχνολογία θα λειτουργεί όπως ελπίζουμε, κάθε φορά. Αλλά όποιος έχει χρησιμοποιήσει ποτέ λοιπόν οποιαδήποτε συσκευή μπορεί να σας πει ότι αυτό δεν είναι αλήθεια. Ολόκληρο το κωμικό ρεπερτόριο του Inspector Gadget (εν αγνοία του φυσικά) έγκειται ακριβώς σε αυτές τις αποτυχίες. Τα χέρια του Inspector Gadget εκτείνονται, αλλά δεν συστέλλονται, το παλτό του φουσκώνει όταν δεν το θέλει, τα πόδια του μετατρέπονται σε πατίνια ενώ ήθελε σκι. Η ύπαρξή του καθιστά σαφές το γελοίο της υπόθεσης ότι κάτι σαν τον Ρόμποκοπ θα μπορούσε πραγματικά να συμβεί – ένα απρόσκοπτο, απόλυτα αποτελεσματικό μείγμα ανθρώπου και μηχανής.
Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν προσθετικές συσκευές το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό. Πολλοί άνθρωποι που αρχικά εξοπλίζονται με ηλεκτρονικά προσθετικά χέρια που είναι τελευταίας τεχνολογίας, για παράδειγμα, καταλήγουν να επιστρέφουν σε άγκιστρα και προσθετικά που κινούνται από το σώμα, επειδή υπακούουν καλύτερα στις πιο απλές, μυϊκές εντολές τους και είναι λιγότερο πιθανό να σπάσουν.
Η Jillian Weiss γράφει στο δοκίμιό της “Common Cyborg”: “Δεν εντυπωσιάζομαι με την τεχνολογία τους, την οποία ονομάζουν 3C98-3, και την οποία φοράω, ένα πόδι που σφυρίζει και κάνει κλικ, μια υποδοχή που δεν θα χωράει αν δεν παραμείνω στο εύρος βάρους των 100 έως 105 κιλών. Ίσως αυτό το αίσθημα της δοκιμής και του λάθους, της επανάληψης και της δυσλειτουργίας, είναι μέρος της κατάστασης του cyborg και κατ’ επέκταση της κατάστασης των αναπήρων”.
Είναι ανακουφιστικό να σκεφτόμαστε το σώμα ως μια μηχανή που μπορούμε να ξεγελάσουμε. Μας βοηθάει να αγνοήσουμε τους παράξενους σαρκικούς πόνους. Κάνει ένα ασταθές σύστημα (ένα σύστημα που πραγματικά δεν καταλαβαίνουμε) να μοιάζει κατακτήσιμο. Το να παραδεχτούμε ότι το σώμα (και το μυαλό που βρίσκεται μέσα σε αυτό) μπορεί να είναι πολύ πιο πολύπλοκο από τις πιο ευαίσθητες, περίπλοκες εφευρέσεις μας, θέτει σε κίνδυνο κάθε είδους πράγματα: το ιατρικό βιομηχανικό σύμπλεγμα, την βιομηχανία ευεξίας, αμέτρητες νεοφυείς επιχειρήσεις. Αλλά μπορεί επίσης να ανοίξει νέες πόρτες για καλύτερες σχέσεις και με το σώμα μας.
Οι μελετητές της αναπηρίας έχουν από καιρό υποστηρίξει ότι ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τα σώματα ως “επιδιορθώσιμα” εξυπηρετεί τελικά την περαιτέρω περιθωριοποίηση των ανθρώπων που δεν θα έχουν ποτέ το “τυπικό λειτουργικό σύστημα”, όσες φορές και αν αντικατασταθούν ή πειραχτούν τα μέρη τους.
Ο διάσημος συγγραφέας Γουίλιαμ Μπάρροουζ, λίγο καιρό πριν πεθάνει, είχε καταθέσει την άποψη του πάνω στο τεράστιο ζήτημα της μετάλλαξης του ανθρώπινου είδους, δίνοντας με τα λόγια του έναν προσωρινό επίλογο σ’ αυτό το αμφιλεγόμενο θέμα:
«Το πρώτο πράγμα που θα έκανε εντύπωση σε έναν επισκέπτη από κάποιον άλλον πλανήτη, θα ήταν η αχανής και ακατανόητη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στις άπειρες δυνατότητες που έχει στο δυναμικό του ο άνθρωπος και στο πολύ μικρό ποσοστό τους που χρησιμοποιεί καθημερινά. Είναι πραγματικά πολύ εντυπωσιακό το τι μπορεί να κάνει ο οργανισμός και ο νους του ανθρώπου και το τι τελικά κάνει. Κανένα άλλο είδος ζωής στον κόσμο μας δεν παραμένει τόσο πεισματικά ηλίθιο, όσο το ανθρώπινο είδος. Αν θεωρήσουμε τον άνθρωπο σαν ένα κατασκεύασμα -ένα τεχνούργημα- που εξελίσσει τον εαυτό του, η μελέτη της εξέλιξης του θα μας αποκαλύψει τι είναι αυτό που δεν πάει καλά και πόσο χρόνο διαθέτει ακόμη πάνω στην Γη…
Ο βιολογικός μας σχεδιασμός δεν ορίζει ότι πρέπει να παραμείνουμε κι άλλο στο σημερινό εξελικτικό μας στάδιο, για τον ίδιο λόγο που ένας γυρίνος δεν είναι σχεδιασμένος να παραμείνει για πάντα γυρίνος, αλλά μια μέρα να γίνει βάτραχος. Ο άνθρωπος έχε κολλήσει σε ένα στάδιο Νεοτονίας – δηλαδή είναι ένας οργανισμός που έχει προσκολληθεί ανώριμα, στο προνυμφιακό στάδιο της ζωής του, το οποίο είναι καθαρά μεταβατικό…
Πιστεύω ακράδαντα, ότι το βιολογικό μας πεπρωμένο είναι να μεταλλάξουμε τον οργανισμό μας και τις διανοητικές μας ικανότητες, στο έπακρο της εξελικτικής σκάλας και να αφήσουμε πίσω μας την Γη, όπως ακριβώς κάποτε ένα θαλάσσιο ον, ο πρόγονος μας, άφησε την θάλασσα και τα βράγχια του για να ζήσει στην στεριά. Το πεπρωμένο μας είναι στο Διάστημα…».
Υπάρχει μια άλλη σκηνή στο πρώτο επεισόδιο του Inspector Gadget που καθιστά σαφή την διάκριση μεταξύ της Penny και του Gadget. Ενώ η Penny χρησιμοποιεί το σύστημα ραντάρ της για να εντοπίσει το μηχανικό τέρας στην λίμνη, ο Gadget έχει συμπεράνει ότι ο επιστήμονας που έχουν αναλάβει να προστατεύσουν πρέπει να κρύβεται πάνω σε ένα δέντρο και περπατάει κατά μήκος της λίμνης φωνάζοντας στον καθηγητή να κατέβει. Κυριολεκτικά “γαβγίζει σε λάθος δέντρο”. Θα έλεγα ότι η σημερινή εμμονή της τεχνολογικής βιομηχανίας με το σώμα ως συσκευή που μπορεί να παραβιαστεί είναι ακριβώς αυτό.
Και δεν μιλάμε καν για πνευματικότητα (ψυχή, ανώτερο εαυτό, πνεύμα, επίγνωση, Είναι, Ουσία… κλπ) σε αυτά τα πειραγμένα σώματα, αυτές οι λέξεις είναι άγνωστες στα Σαΐνια τους τρανσουμανιστές.
Η Πληροφόρηση: η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του πληροφορώ, η μετάδοση, παροχή και η απόκτηση/κατοχή πληροφοριών/ενημέρωση.
Μπορείτε να έχετε λοιπόν, όλα τα δεδομένα του κόσμου και να είστε εξίσου άχρηστοι με τον Επιθεωρητή Gadget. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται “λειτουργικός αναλφαβητισμός” ή επί το λαϊκότερο: “δοχείο δεδομένων”. Άνθρωποι σπουδαγμένοι με εκατοντάδες πληροφορίες που δεν μπορούν να κάνουν τίποτε με κάποιες από αυτές, δεν μπορούν καν να διακρίνουν ποιες είναι οι χρήσιμες για μια συγκεκριμένη κατάσταση και ποιες όχι. Όπου επικρατεί ο λειτουργικός αναλφαβητισμός απουσιάζει η διάκριση. Γι’ αυτό βλέπουμε ανθρώπους κορυφή στην φιλοσοφία, που τους θαυμάζουμε για τις γνώσεις τους, να είναι ανίκανοι να διαχειριστούν ένα περίπτερο ή τα λογιστικά τους ή ένα παιδί ή να φτιάξουν ένα καρβέλι ψωμί. Για την επιβίωσή μας όμως χρειαζόμαστε περισσότερο ένα καρβέλι ψωμί και σε δεύτερη (εξ ίσου σημαντική) μοίρα την φιλοσοφία.
Σήμερα, στις συζητήσεις για την τεχνητή νοημοσύνη οι άνθρωποι μιλούν για την αύξηση της υπολογιστικής ισχύος, την αύξηση των γιγαντιαίων συνόλων δεδομένων και πώς αυτά τα δύο πράγματα θα οδηγήσουν αναπόφευκτα σε υπερδύναμα συστήματα. Όμως, από αυτά τα επιχειρήματα λείπει ένα βήμα, το οποίο είναι κρίσιμο, δύσκολο και χρονοβόρο.
Εάν όλα αυτά τα δεδομένα δεν έχουν επισημανθεί ή οργανωθεί με ουσιαστικό/χρήσιμο τρόπο, ακόμη και ο μεγαλύτερος υπερυπολογιστής δεν μπορεί να κάνει ουσιαστική δουλειά με αυτά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σας ζητείται για παράδειγμα ακόμα να εκπαιδεύσετε τους αλγορίθμους με ένα captcha κάθε φορά που εγγράφεστε σε ένα ενημερωτικό δελτίο. Αυτά τα σύνολα δεδομένων χρειάζονται ανθρώπινη επίγνωση, μάτια και μυαλά για να δουλέψουν σ’ αυτά, και αυτά είναι πάντα πολύ ακριβά.
Αυτό δεν ισχύει μόνο για τα δεδομένα. Τα περισσότερα εργαλεία, όπως μπορεί να σας πει οποιοσδήποτε ενθουσιασμένος νέος οικιακός σεφ, δεν σας κάνουν καλύτερο μάγειρα. Ο επιθεωρητής Gadget έχει, όπως φαίνεται, κάθε δυνατό εργαλείο στην διάθεσή του, αλλά δεν μπορεί να δει το δάσος μέσα από τα βιονικά δέντρα. Η Πένι, από την άλλη πλευρά, απερίσπαστη από έναν ατελείωτο αριθμό τεχνολογικών επιλογών, παραμένει με καθαρό μάτι και σώζει την κατάσταση.
Η Πένι δεν είναι εντελώς ατεχνολογική, κάθε άλλο. Στην πραγματικότητα, είναι μια λαμπρή εφευρέτρια από μόνη της. Σε πολλά επεισόδια κατασκευάζει και αναπτύσσει συσκευές για να βοηθήσει στην επίλυση της υπόθεσης -ένα σύστημα ραντάρ, μια κάμερα μεγάλης εμβέλειας, ένα έξυπνο ρολόι. Αλλά εκεί που ο Gadget έχει την τεχνολογία ενσωματωμένη μέσα του ως σωματικό στοιχείο, κι ως εκ τούτου δεν την ελέγχει, η Penny χρησιμοποιεί την τεχνολογία ως εργαλείο έξω από το σώμα της, που το ελέγχει απόλυτα. Αυτό είναι η χρήσιμη πληροφορία αυτού (κι αναλόγων θεμάτων) άρθρου: Η δυνατότητα χρήσης της πληροφορίας/τεχνολογίας και όχι η ενσωμάτωσή της.
Ας πούμε, εμείς χρησιμοποιούμε σταθερούς υπολογιστές κατά βάση και σπάνια λάπτοπ (όταν απουσιάζουμε από το γραφείο μας), γιατί οι μελέτες/αρθρογραφία δεν γίνονται στο πόδι, απαιτούν μερικές χιλιάδες βιβλία (που επίσης διαθέτουμε) και η πρόσβαση σε σημαντικές, για την επιβίωση, πληροφορίες είναι πάντοτε επί πληρωμή (στα σοβαρά σάιτ) και γίνεται μόνο από σταθερό υπολογιστή ή στο χαρτί, μόνο.-
Χρησιμοποιούμε κινητό τηλέφωνο και όχι Smartphone, (προσωπικά το έχω για την Leika φωτογραφική κάμερά του και για μπίζνες) χωρίς καθόλου εφαρμογές και με όλες κλεισμένες. Χρησιμοποιούμε την τεχνολογία και δεν επιτρέπουμε να μας χρησιμοποιεί αυτή. Σημαντικότατη η διαφορά.
Μήπως οι δημιουργοί του Inspector Gadget προσπαθούσαν να διακωμωδήσουν την έννοια της καρτεσιανής δυαδικότητας; Αλλά η θέση της τεχνολογίας εδώ αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε την ενσωμάτωση των μηχανών, με τις “εφευρέσεις”.
Η αναλογία “το σώμα ως μηχανή” χρονολογείται τουλάχιστον από την βιομηχανική επανάσταση, όταν επικράτησε η ιδέα ότι το σώμα μπορεί να μοιάζει με τις μηχανές που δημιουργούσαμε. Όπως έγραψε ο Randolphe Nesse, καθηγητής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, στο δοκίμιό του “Το σώμα δεν είναι μηχανή”, “η μεταφορά του σώματος ως μηχανή παρείχε μια σκάλα που επέτρεψε στην βιολογία να φέρει τα φαινόμενα από ένα σκοτεινό λάκκο μυστηριωδών δυνάμεων στο φως, όπου οι οργανικοί μηχανισμοί μπορούν να αναλυθούν σαν να είναι μηχανές”. Η αναλογία αποδείχθηκε πολύτιμη για την εξέλιξη της κατανόησης του σώματος.
Τώρα, αυτό το τροπάριο “το σώμα ως μηχανή” είναι το πηγάδι από το οποίο πηγάζει ένα μεγάλο μέρος του σημερινού body hacking. Αν το σώμα είναι μια μηχανή, αν ο εγκέφαλος είναι ένας υπολογιστής, αν οι μύες είναι απλά συστήματα τροχαλιών, τότε μπορούμε να μπούμε μέσα και να μαστορέψουμε κατά βούληση. Μπορούμε να δημιουργήσουμε τον Inspector Gadget επειδή μπορούμε να δημιουργήσουμε υπολογιστές και ρομπότ της Boston Dynamics και διαστημόπλοια.
Αλλά το σώμα δεν είναι μηχανή. Δεν συμπεριφέρεται σαν μηχανή. Δεν το εφεύραμε, δεν το γνωρίζουμε κι ως επί το πλείστον δεν μπορούμε να το προγραμματίσουμε. Τα μέρη του δεν είναι plug-and-play, ούτε είναι διακριτά. Και πολλοί ερευνητές και συγγραφείς έχουν επισημάνει πώς η επιμονή μας σε αυτό το μοντέλο στην πραγματικότητα βλάπτει την πρόοδο.
“Στην ψυχιατρική, το να σκεφτόμαστε το μυαλό ως μηχανή έχει οδηγήσει σε μια πανωλεθρία σχετικά με την αναποτελεσματική διάγνωση”, αναφέρει ο Nesse.
Υπάρχουν πολλά δελτία τύπου για προϊόντα που λειτουργούν μόνο αν υποθέσουμε ότι το σώμα λειτουργεί σαν συσκευή. Αν μπορούσαμε απλώς να μετρήσουμε τα πράγματα με μεγαλύτερη ακρίβεια, υποστηρίζουν αυτά τα διαφημιστικά μηνύματα, θα μπορούσαμε να λύσουμε τις διατροφικές διαταραχές, την υπογονιμότητα, τον χρόνιο πόνο, την κατάθλιψη… Και ο κατάλογος συνεχίζεται.
Οι γκουρού της τεχνολογίας της Silicon Valley είναι όλοι στο “biohacking” του σώματός τους, όπως ακριβώς “χάκαραν” τις startups τους. Η εταιρεία Daysy ισχυρίστηκε ότι θα μπορούσε να βοηθήσει τους ανθρώπους να αποτρέψουν την εγκυμοσύνη με την μέτρηση της θερμοκρασίας του σώματος -όταν το σώμα σας δημιουργεί το σήμα Χ, ξέρουμε ότι κάνει το πράγμα Υ. Η Daysy ισχυρίστηκε ότι με την χρήση αυτής της μεθόδου θα μπορούσε να προσδιορίσει αν ένας χρήστης ήταν γόνιμος με ακρίβεια 99,4%. Αποδεικνύεται ότι η εργασία που χρησιμοποιούσε η Daysy ως βάση για τον ισχυρισμό αυτό, αποσύρθηκε.
Οι φαντασιώσεις του σώματος ως μηχανής φαντάζονται επίσης ότι η τεχνολογία θα λειτουργεί όπως ελπίζουμε, κάθε φορά. Αλλά όποιος έχει χρησιμοποιήσει ποτέ λοιπόν οποιαδήποτε συσκευή μπορεί να σας πει ότι αυτό δεν είναι αλήθεια. Ολόκληρο το κωμικό ρεπερτόριο του Inspector Gadget (εν αγνοία του φυσικά) έγκειται ακριβώς σε αυτές τις αποτυχίες. Τα χέρια του Inspector Gadget εκτείνονται, αλλά δεν συστέλλονται, το παλτό του φουσκώνει όταν δεν το θέλει, τα πόδια του μετατρέπονται σε πατίνια ενώ ήθελε σκι. Η ύπαρξή του καθιστά σαφές το γελοίο της υπόθεσης ότι κάτι σαν τον Ρόμποκοπ θα μπορούσε πραγματικά να συμβεί – ένα απρόσκοπτο, απόλυτα αποτελεσματικό μείγμα ανθρώπου και μηχανής.
Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν προσθετικές συσκευές το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό. Πολλοί άνθρωποι που αρχικά εξοπλίζονται με ηλεκτρονικά προσθετικά χέρια που είναι τελευταίας τεχνολογίας, για παράδειγμα, καταλήγουν να επιστρέφουν σε άγκιστρα και προσθετικά που κινούνται από το σώμα, επειδή υπακούουν καλύτερα στις πιο απλές, μυϊκές εντολές τους και είναι λιγότερο πιθανό να σπάσουν.
Η Jillian Weiss γράφει στο δοκίμιό της “Common Cyborg”: “Δεν εντυπωσιάζομαι με την τεχνολογία τους, την οποία ονομάζουν 3C98-3, και την οποία φοράω, ένα πόδι που σφυρίζει και κάνει κλικ, μια υποδοχή που δεν θα χωράει αν δεν παραμείνω στο εύρος βάρους των 100 έως 105 κιλών. Ίσως αυτό το αίσθημα της δοκιμής και του λάθους, της επανάληψης και της δυσλειτουργίας, είναι μέρος της κατάστασης του cyborg και κατ’ επέκταση της κατάστασης των αναπήρων”.
Είναι ανακουφιστικό να σκεφτόμαστε το σώμα ως μια μηχανή που μπορούμε να ξεγελάσουμε. Μας βοηθάει να αγνοήσουμε τους παράξενους σαρκικούς πόνους. Κάνει ένα ασταθές σύστημα (ένα σύστημα που πραγματικά δεν καταλαβαίνουμε) να μοιάζει κατακτήσιμο. Το να παραδεχτούμε ότι το σώμα (και το μυαλό που βρίσκεται μέσα σε αυτό) μπορεί να είναι πολύ πιο πολύπλοκο από τις πιο ευαίσθητες, περίπλοκες εφευρέσεις μας, θέτει σε κίνδυνο κάθε είδους πράγματα: το ιατρικό βιομηχανικό σύμπλεγμα, την βιομηχανία ευεξίας, αμέτρητες νεοφυείς επιχειρήσεις. Αλλά μπορεί επίσης να ανοίξει νέες πόρτες για καλύτερες σχέσεις και με το σώμα μας.
Οι μελετητές της αναπηρίας έχουν από καιρό υποστηρίξει ότι ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τα σώματα ως “επιδιορθώσιμα” εξυπηρετεί τελικά την περαιτέρω περιθωριοποίηση των ανθρώπων που δεν θα έχουν ποτέ το “τυπικό λειτουργικό σύστημα”, όσες φορές και αν αντικατασταθούν ή πειραχτούν τα μέρη τους.
Ο διάσημος συγγραφέας Γουίλιαμ Μπάρροουζ, λίγο καιρό πριν πεθάνει, είχε καταθέσει την άποψη του πάνω στο τεράστιο ζήτημα της μετάλλαξης του ανθρώπινου είδους, δίνοντας με τα λόγια του έναν προσωρινό επίλογο σ’ αυτό το αμφιλεγόμενο θέμα:
«Το πρώτο πράγμα που θα έκανε εντύπωση σε έναν επισκέπτη από κάποιον άλλον πλανήτη, θα ήταν η αχανής και ακατανόητη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στις άπειρες δυνατότητες που έχει στο δυναμικό του ο άνθρωπος και στο πολύ μικρό ποσοστό τους που χρησιμοποιεί καθημερινά. Είναι πραγματικά πολύ εντυπωσιακό το τι μπορεί να κάνει ο οργανισμός και ο νους του ανθρώπου και το τι τελικά κάνει. Κανένα άλλο είδος ζωής στον κόσμο μας δεν παραμένει τόσο πεισματικά ηλίθιο, όσο το ανθρώπινο είδος. Αν θεωρήσουμε τον άνθρωπο σαν ένα κατασκεύασμα -ένα τεχνούργημα- που εξελίσσει τον εαυτό του, η μελέτη της εξέλιξης του θα μας αποκαλύψει τι είναι αυτό που δεν πάει καλά και πόσο χρόνο διαθέτει ακόμη πάνω στην Γη…
Ο βιολογικός μας σχεδιασμός δεν ορίζει ότι πρέπει να παραμείνουμε κι άλλο στο σημερινό εξελικτικό μας στάδιο, για τον ίδιο λόγο που ένας γυρίνος δεν είναι σχεδιασμένος να παραμείνει για πάντα γυρίνος, αλλά μια μέρα να γίνει βάτραχος. Ο άνθρωπος έχε κολλήσει σε ένα στάδιο Νεοτονίας – δηλαδή είναι ένας οργανισμός που έχει προσκολληθεί ανώριμα, στο προνυμφιακό στάδιο της ζωής του, το οποίο είναι καθαρά μεταβατικό…
Πιστεύω ακράδαντα, ότι το βιολογικό μας πεπρωμένο είναι να μεταλλάξουμε τον οργανισμό μας και τις διανοητικές μας ικανότητες, στο έπακρο της εξελικτικής σκάλας και να αφήσουμε πίσω μας την Γη, όπως ακριβώς κάποτε ένα θαλάσσιο ον, ο πρόγονος μας, άφησε την θάλασσα και τα βράγχια του για να ζήσει στην στεριά. Το πεπρωμένο μας είναι στο Διάστημα…».
Υπάρχει μια άλλη σκηνή στο πρώτο επεισόδιο του Inspector Gadget που καθιστά σαφή την διάκριση μεταξύ της Penny και του Gadget. Ενώ η Penny χρησιμοποιεί το σύστημα ραντάρ της για να εντοπίσει το μηχανικό τέρας στην λίμνη, ο Gadget έχει συμπεράνει ότι ο επιστήμονας που έχουν αναλάβει να προστατεύσουν πρέπει να κρύβεται πάνω σε ένα δέντρο και περπατάει κατά μήκος της λίμνης φωνάζοντας στον καθηγητή να κατέβει. Κυριολεκτικά “γαβγίζει σε λάθος δέντρο”. Θα έλεγα ότι η σημερινή εμμονή της τεχνολογικής βιομηχανίας με το σώμα ως συσκευή που μπορεί να παραβιαστεί είναι ακριβώς αυτό.
Και δεν μιλάμε καν για πνευματικότητα (ψυχή, ανώτερο εαυτό, πνεύμα, επίγνωση, Είναι, Ουσία… κλπ) σε αυτά τα πειραγμένα σώματα, αυτές οι λέξεις είναι άγνωστες στα Σαΐνια τους τρανσουμανιστές.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου