Ίσως μια από τις συχνότερες φοβίες που συναντούμε κι ασυνείδητα βιώνει ένας άνθρωπος να είναι ο φόβος της εγκατάλειψης. Ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο ψυχολογικό φαινόμενο, του οποίου οι ρίζες φαίνεται να ξεκινούν από την πρώιμη παιδική ηλικία. Η απώλεια ενός γονέα ή ένα ψυχικό τραύμα, για παράδειγμα ένα απότομο διαζύγιο ή η ύπαρξη συναισθηματικά απόμακρου γονέα, σε μια άκρως ευάλωτη περίοδο της ζωής μας, αρκεί για να μας στιγματίσει για όλο το υπόλοιπο αυτής. Η τεράστια συναισθηματική ένταση σε συνδυασμό με το άγχος, αλλά και τη μόνιμη –κανείς θα έλεγε εμμονική– ανησυχία πιθανής εγκατάλειψης, αποτελούν ορισμένα από τα σημάδια που θα πρέπει να μας πονηρέψουν για το ψυχολογικά δυσμενές μονοπάτι που πιθανώς βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι.
Συνήθως, ο φόβος της εγκατάλειψης γίνεται ευκόλως αντιληπτός κατά τη διάρκεια που το άτομο συνάπτει ερωτικές σχέσεις. Ίσως εκεί να παρατηρείται μια γιγάντωση του φόβου αυτού που έχει ως αποτέλεσμα την ύπαρξη μια αγωνιώδους συμπεριφοράς. Θεωρεί την εγκατάλειψή του δεδομένη. Λόγω αυτού, τείνει να επιλέγει συντρόφους που δεν είναι διαθέσιμοι προκειμένου να επιβεβαιώσει τη πεποίθησή του. Από την άλλη, όταν ο σύντροφος φαίνεται να είναι αξιόπιστος συχνά αποστασιοποιείται. Ωστόσο, για να κερδηθεί η εμπιστοσύνη χρειάζεται να καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια. Να υπάρχει προσήλωση, συμπαράσταση και βοήθεια, φροντίδα και στοργή, αγάπη.
Κάπως έτσι, οι δαίμονες ηρεμούν, αυξάνοντας βέβαια τον κίνδυνο ο σύντροφος που είναι μαζί με το άτομο που έχει τη φοβία, να παίζει και τον ρόλο του ψυχολόγου. Ταυτόχρονα, η ένταση του πόθου μειώνεται. Το άτομο φαίνεται να σαμποτάρει τη σχέση με διάφορους τρόπους δημιουργώντας μια σύνδεση όπου χωρίς το ταίρι του, νιώθει πως δεν μπορεί να προοδεύσει. Οι τσακωμοί γίνονται κομμάτι της καθημερινότητας, ξανά, για άλλους λόγους πια. Το άτομο δεν μπορεί να διαχειριστεί τα συναισθήματά του και παρουσιάζει έντονες εκρήξεις θυμού. Παρατηρείται, επίσης, συχνά η ύπαρξη ζήλιας και προσκόλλησης στον σύντροφο σε ασφυκτικό βαθμό. Συμπεριφορές που αποσκοπούν στην αναζωπύρωση του άγχους του ίδιου του φόβου της εγκατάλειψης και που, τελικά, επιφέρουν την εγκατάλειψη. Ακόμη κι αν η σχέση είναι υγιής και σταθερή, η ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων και σκέψεων οδηγούν με τον δικό τους τρόπο στο αποτέλεσμα αυτό.
Όσον αφορά τις ερωτικές σχέσεις, ο φόβος της εγκατάλειψης μπορεί να δηλώσει την παρουσία του με διάφορες μορφές. Η γρήγορη ανάπτυξη δεσμών, που κατά κάποιο τρόπο έρχεται σε σύγκρουση με τη δυσκολία εμπιστοσύνης. Το άτομο θέλοντας να καλύψει το κενό της μοναξιάς του, δίνει εύκολα το πράσινο φως για να έρθει στη ζωή του ένας άνθρωπος στον οποίο θα στηρίξει το βάρος που κουβαλά μέσα του. Από την άλλη, συναντάμε την απροθυμία του ατόμου για πλήρη δέσμευση και δημιουργία μακροχρόνιας σχέσης. Στην περίπτωση αυτή το άτομο επιλέγει να κλειστεί στον εαυτό του, προκειμένου να προστατευτεί. Στη σκέψη ενός δεσίματος μ’ ένα πρόσωπο κι εν συνέχεια, στην πιθανή εγκατάλειψή του δειλιάζει να προχωρήσει.
Συχνά ένα άτομο που παλεύει με το αίσθημα της εγκατάλειψης παραμένει κι επιμένει σε σχέσεις που φυλακίζεται από το αίσθημα της ανασφάλειας και της αναξιότητας που το διακατέχει κι ακολουθεί ανθρώπους σχεδόν δουλοπρεπώς. Υπεραναλύει καταστάσεις και γεγονότα. Ταυτόχρονα δείχνει να είναι αρκετά ευάλωτο κι ευαίσθητο στην κριτική που θα του ασκηθεί.
Σύμφωνα με τους ψυχολόγους Young και Klosko, ένα άτομο που βιώνει το αίσθημα της εγκατάλειψης μετά από έναν αποχωρισμό διακατέχεται από έντονα συναισθήματα φόβου, λύπης και θυμού. Πρόκειται για έναν κύκλο αρνητικών συναισθημάτων που συνδέονται με την εγκατάλειψη. Πιο συγκεκριμένα, το άτομο νιώθει μετέωρο, σαν να έχει χαθεί η γη κάτω από τα πόδια του. Ένα αίσθημα πανικού το καταβάλει, νιώθει ολομόναχο. Αγνοεί πως πρέπει να συνεχίσει να πορεύεται από εδώ και στο εξής, βασισμένο αποκλειστικά και μόνο στις δικές του δυνάμεις. Δεν αντέχει τη μοναξιά, παρότι πολλές φορές την επιλέγει ασυνείδητα μέσω των πράξεων του. Έχει την ψευδαίσθηση πως δε θα ξεπεράσει ποτέ το άτομο που έχασε.
Δυστυχώς, όλο αυτό το συναισθηματικό βάρος που κουβαλά στην ψυχή του ένας άνθρωπος θα έχει και σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία του. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι υψηλά αυξημένος ο κίνδυνος κατάθλιψης. Το άτομο δεν μπορεί ν’ αντιμετωπίσει το συναίσθημά του με αποτέλεσμα αυτό να τον κατασπαράζει. Επιπλέον, θα δούμε κάποια άτομα να πέφτουν στη παγίδα του εθισμού. Κάποια άλλα άτομα εμφανίζουν διαταραχές στην προσωπικότητά τους, έχοντας borderline disorder ή ακόμη και ναρκισσιστική συμπεριφορά, όπως κι αντικοινωνικά χαρακτηριστικά. Δεν είναι λίγοι κι εκείνοι που κρίνονται ως λιγότερο ικανοί να ελέγξουν τα συναισθήματά τους και τη συμπεριφορά τους, αλλά και να αντιμετωπίσουν καθημερινά και απλά προβλήματα που παρουσιάζονται στον δρόμο τους.
Φυσικά, με τη συμβολή της ψυχοθεραπείας που συχνά πολλοί υποτιμούν, έχουμε τον πιο ασφαλή κι αποτελεσματικό τρόπο που μπορεί να δώσει απαντήσεις και λύσεις στο πρόβλημα. Με την καθοδήγηση και βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή συνδεόμαστε με το παρελθόν κι όλα εκείνα τα σκόρπια κομμάτια μέσα μας που οδήγησαν στο πρόβλημα αυτό καθ’ αυτό. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να απελευθερωθούμε από τα δεσμά του παρελθόντος, να συμφιλιωθούμε με τα όσα βιώσαμε, να αγκαλιάσουμε τις μνήμες που κρύψαμε και να προχωρήσουμε. Να ομορφύνουμε το παρόν και να ονειρευτούμε, δίχως φόβο, το μέλλον.
Πρώτα απ’ όλα, όμως, οφείλουμε ν’ αγαπήσουμε τον εαυτό μας. Όλα από εκεί ξεκινούν. Εάν αυτό δε γίνει, εάν δεν αποδεχθούμε αυτό που πραγματικά είμαστε δεν μπορούμε να συνεχίσουμε. Πρέπει να μάθουμε να φροντίζουμε τον εαυτό μας, να έχουμε μια καλή σχέση μαζί του, να τον αγαπάμε άνευ όρων. Και να μην ξεχνάμε ποτέ πως την ευτυχία μέσα μας τη δημιουργούμε εμείς. Εμείς και κανένας άλλος.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου